• ingilizlerin topraklarindaki egemenligine karsi, irlandalilarin baslattiklari ayaklanma. easter rebellion, 14 nisan 1916’da su bildirinin okunmasiyla baslamis:

    to the people of ireland: irishmen and irishwomen, in the name of god and of the dead generations from which she receives her old tradition of nationhood, ireland, through us, summons her children to her flag and strikes for her freedom."
  • cranberriesin meşhur (!) zombiesinin

    it's the same old theme since "nineteen-sixteen".
    in your head, in your head they're still fighting,
    with their tanks and their bombs,
    and their bombs and their guns.
    in your head, in your head, they are dying...

    bölümünde geçen nineteen-sixteen (1916) da sanırım bu olaya göndermedir.
  • irlanda’nın dublin kenti 1916 yılının 24 nisan günü, emperyalist paylaşım savaşının gölgesinde, sayıları 1000 ilâ 1500 arasında değişen silahlı devrimcinin ayaklanmasıyla çalkalandı. irlanda yurttaş ordusuna ve gönüllülere bağlı birlikler, ne olduğunu anlayamayan dublinlilerin ve işgalci askerlerin şaşkın bakışları arasında şehrin önemli binalarını ele geçirerek, ulusal posta müdürlüğünün tepesine irlanda bayrağını astılar. ingiliz emperyalizmi de sembol mahiyetindeki bu harekete kendi alâmeti farikası olan bir şiddetle yanıt verdi. beş günlük çatışma sonrasında binayı içindekilerle birlikte yerle bir etti, kent de tanınmaz hale getirildi. sonrasında ayaklanmanın liderleri olarak görülen ve aralarında enternasyonalist devrimci james connolly’nin de bulunduğu 15 kişi vahşice öldürüldü. yaralı ele geçirildiğinden ayakta durmakta bile zorlanan connolly, göğsüne iki kez dolanmış ve arkadan düğümlenmiş bir iple sandalyeye bağlı bir halde, kafasına torba geçirilerek ingiliz demokrasisinin (!) kustuğu yedi kurşunun hedefi oldu. her ne kadar ayaklanma bastırılmış olsa da, gelişen süreçte bunun meyvelerini irlanda burjuvazisi topladı ve ayaklanmadan altı yıl sonra bağımsız ama bölünmüş bir irlanda devleti kuruldu.
  • ''easter rising'' olarak da bilinir. (irce'de: éirí amach na casca)

    askeri olarak ingiliz yönetimine karsi basarisiz olmus bir isyandir. 1916 yilinin nisan ayinin paskalya pazartesisi'nde düzenlenmistir. isyan, militan cumhuriyetçilerin irlanda'nin kontolünü ele geçirmek istemesi ve birlesik krallik'tan ayrilma istegi tasimasi ile ünlüdür. devrim girisimi 24-30 nisan 1916 tarihleri arasinda, irish volunteers üyesi ögretmen ve avukat olan padraig pearse'un ve irish citizen army üyesi james connolly'nin dublin'in kilit noktalarini ele geçirmesi ve bagimsiz irlanda cumhuriyeti'nin ingiltere'ye karsi kuruldugunu bildirmesi ile basladi. ingiliz hükümetinin olaya müdahalesi sonucu çogu sivil yüzlerce insan hayatini kaybetmistir. 3000 kisi tutuklanmistir ve 15 kisi (devrimi planlayanlar) idam edilmistir. içlerinden sadece michael collins kurtulmus ve ira 'nin temellerini atmistir. bu olay irlanda bagimsizliginda çok büyük öneme sahiptir.

    kursuna dizilerek idam edilenler;

    padraig pearse
    thomas clarke
    thomas macdonagh
    joseph mary plunkett
    edward daly
    william pearse
    michael o'hanrahan
    john macbride
    eamonn ceannt
    michael mallin
    cornelius colbert
    sean heuston
    sean macdermott
    james connolly
    thomas kent
    sir roger casement
  • 1914 irlanda özerklik yasasının ingiliz parlamentosundan geçmemesi, ingiltere'nin birinci dünya savaşında olması ve almanların yardım sözü irlandalı ulusalcıların isyanındaki temel etkenler olmuştur. ne var ki, isyana katılanlar gibi, isyanın başındakiler de ülkelerinin bağımsızlığına kendilerini adamış olsalar da askeri anlamda tecrübesiz kişilerdir. dolayısıyla, silah ve cephane dolu alman gemisi ingilizlere kaptırılmış, dublin'deki limanlar ve tren istasyonları ele geçirilememiş ve ingilizlerin buralardan çıkarma yapması engellenememiştir. bütün bunlara rağmen ingiltere, isyanı altı günde bastırabilmiştir; fakat sonunda, suçlu suçsuz demeden insanları hapse atmış ve öldürmüştür. ilginçtir ki, amerikan vatandaşı olması sayesinde isyan sonunda öldürülmeyip sürgün edilen eamon de valera'nın siyasi önderliğinde irlanda halkı, 1922'de özerkliğe, 1937'de, şimdi de kullanılan anayasaya ve 1949'da tam bağımsız irlanda cumhuriyeti'ne kavuşacaktır.

    ayrıca (bkz: easter 1916)
  • 24 nisan 1916 tarihinde 260 sivil, 126 ingiliz askeri, 82 direnişçi ve 17 polisin öldüğü ayaklanmadır.

    irlanda'nın en önemli şairi william butler yeats 1921 yılında ayaklanma sonucu idam edilen 4 kişi için bir şiir yazar, şiirin adı easter, 1916 dır. bu şiir 50 sene sonra irlandalı milliyetçi gençlere ilham olur ve kısa ira olan irish republican army (irlanda cumhuriyet ordusu) kurulur.

    ünlü irlandalı grup the cranberries, 1993 yılında ingiliz saldırısnda ölen iki çocuk için yazdığı zombie isimli şarkıda "it’s the same old theme since nineteen-sixteen" (1916 yılından beri aynı konu) sözüyle paskalya ayaklanmasına gönderme yapar.
  • irlanda için 2016'nın en önemli gündemidir. bugün easter rising'in 100. anma günüdür. bu kapsamda programlar gerçekleştiriliyor.
  • başrollerini liam neeson ve julia roberts'ın paylaştığı michael collins filminde öyküsü izlenebilecek ayaklanmadır.

    (bkz: https://m.imdb.com/title/tt0117039/)
  • bu olaylar sırasında james connolly "ilk mermi atıldıktan sonra artık citizen army, irish volunteers olmayacaktır, sadece irlanda cumhuriyet ordusu olacaktır" demiştir.
  • http://www.marksist.com/…6_paskalya_ayaklanmasi.htm
hesabın var mı? giriş yap