• meshur bir salgindir.tum dunya capinda 21 milyon tescilli, 50 milyona da yakin tahmini kayba sebebiyet vermis bir grip salginidir.insanlar neredeyse aniden denilcek bir hizda cigerleri dolarak olmustur.insanlik tarihinin yayilma hizi acisindan en hizli toplu olumune sebebiyet vermistir.
    neden. nicin oldugu pek anlasilamadigindan, her sene gelisen grip virusune "acaba bu sene olur muyuz?" diye supheci yaklasmak mumkundur.
  • john m. barry'nin hakkında the great influenza, the story of the deadliest pandemic in history adlı bir kitap yazdığı salgın. okumak isteyenlere tavsiyem, sadece grip salgınının anlatıldığı bölümleri okumalarıdır, çünkü önceki bölümlerde anlatılan insanların salgında oynadığı önemli bir rol yoktur.

    1918 grip salgınıyla ilgili ilginç bir nokta şu ki: gribe ispanyol gribi adı verilmesinin nedeni en şiddetli vakaların ispanya'da görülmesi değil salgın konusunda halkına gerçekleri söyleyen yegane devletin ispanya devleti olmasıdır (kitapta bahsedilmeyen bir nokta). hatta barry'nin de uzuuun uzun anlattığı üzere a.b.d. hükümeti savaş bonolarının satışı için düzenlenen toplantıları iptal etmeye veya birliklerin yer değiştirmesini sınırlamaya iş işten geçene kadar yanaşmayarak virüsün yayılmasını kolaylaştırmıştı.
  • bahsi gecen salgina neden olan grip virusunun laboratuvar ortaminda tekrar uretilmesini takip eden calismalar, bu virusun cok oldurucu olmasinin sebebinin barindirdigi pb1-f2 adli bir protein oldugunu ortaya cikarmi$.. oyle ki bilim adamlari; bu proteini, grip virusunun, girdigi organizmanin bagi$iklik sistemine attigi kur$unlara benzetmekteler.. vucudun, hastaliga cevap vermesini yava$latan, bu yolla virusun cok daha oldurucu olmasina yol acan tehlikeli bir mitokondirial proteinmi$ kendisi..

    iyi haber ise, pb1-f2'nin domuz gribine yol acan viruste bulunmayi$i.. tabii ki bir sonraki salginda ortaya cikmayacagi anlamina gelmiyor bu..
  • mart 1918 yılında başlayan ve üç dalga şeklinde tasvir edilen ölümcül salgındır. bu dalgalardan en ölümcül olanı, 1918 sonbaharında dünyayı kasıp kavuran ikinci dalgadır.

    ikinci dalga ispanyol gribi neden çok ölümcüldü?

    ispanyol gribinin ilk türü, özellikle ölümcül değildi. daha sonra, sonbaharda bir intikamla geri dönecekti.

    1918 ispanyol grip salgınının dehşet verici ölçüsünü kavramak zordur. virüs, dünya genelinde 500 milyon insanı enfekte etti ve yaklaşık 20 ila 50 milyon arasında insan öldürdü. bu sayı, birinci dünya savaşı boyunca öldürülen tüm sivil ve asker sayısından daha fazladır. küresel salgın iki yıl sürerken, ölümlerin büyük çoğunluğu 1918 sonbaharının üç ayında olmuştur. tarihçiler şu an, ispanyol gribinin ölümcül şiddetinin, savaş birliklerinin hareketleri sonucu yayılan, mutasyona uğramış virüsün neden olduğu 'ikinci dalga' olduğunu düşünüyorlar.

    ispanyol gribi, 1918 mart ayının başlarında ilk olarak görüldüğü zaman, öldürücü türüne ve yüksek bulaşıcılığına rağmen dönemsel gribin tüm özelliklerini taşıyordu. ilk kayıtlı vakalardan biri, kansas'taki funston kampında bulunan, 40 derece ateş ile hastaneye kaldırılan ordu aşçısı albert gitchell idi. virüs, 54.000 askere ev sahipliği yapan ordu tesisinden hızla yayıldı. mart ayının sonunda, 1100 asker hastaneye kaldırıldı ve 38 asker, ilerleyen pneumonia(zatürre) sebebiyle hayatını kaybetti.

    abd askerleri, savaş için avrupaya toplu olarak konuşlandırıldıklarında, ispanyol gribini de yanlarında taşıdılar. 1918 nisan ve mayısı boyunca virüs, ingiltere, fransa, ispanya ve italya'ya adeta bir orman yangını gibi yayıldı. fransız askerlerinin tahmini %75'i ve ingiliz ordusunun %50'si 1918 baharında enfekte olmuştu. iyi ki virüsün ilk dalgası öldürücü değildi. yüksek ateş ve kırgınlık gibi semptomlar genellikle üç gün içinde sona eriyordu. ölüm oranı ise dönemsel griple aynı seviyedeydi.

    ispanyol gribi, adını nasıl aldı?

    ilginçtir ki, hastalık bugüne kadar ispanyol gribi şeklinde yanlış bir isim kazanmıştır. ispanya, birinci dünya savaşı boyunca tarafsızdı ve avrupalı komşularının aksine, kendi basın ve yayın organlarına savaş dönemlerinde gerçekleştirilen sansürü uygulamıyordu. fransa, ingiltere ve abd, gazetelerde savaştaki çabalara zarar verecek herhangi bir yayına izin vermiyordu. bu yayınlara, birlikler arasında geniş bir şekilde yayılan, felce uğratan virüs haberleri de dahildi. 1918 baharındaki virüs salgını ile ilgili haber yapan birkaç gazetecinin ispanyol gazeteciler olmasından sonra, bu pandemi 'ispanyol gribi' olarak bilinir oldu.

    ispanyol gribi vakaları, 1918 yazı boyunca düşüş göstermişti ve ağustos ayının başlarında virüsün kaybolacağına dair umutlar vardı. geçmişe bakıldığında, bu durum için kullanılacak en iyi terim ''fırtına öncesi sessizliktir'' ansızın, avrupanın bazı yerlerinde mutasyona uğramış bir ispanyol grip virüsü ortaya çıktı. bu virüs, çok sağlıklı genç erkek ve kadınları, enfeksiyon emarelerinin görülmeye başladığı ilk 24 saat içerisinde öldürme gücüne sahipti.

    1918 ağustosunun sonlarında, askeri gemiler, ingiltere'nin liman kenti olan plymouth'dan bu yeni, çok daha ölümcül ispanyol grip türüne enfekte olduklarından habersiz askerleri taşımak üzere ayrıldılar. gemiler, fransa'da brest kentine, abd'de boston'a ve batı afrika'da freetown'a vardıklarında, küresel salgının ikinci dalgası başladı.

    enfeksiyon ve 1. dünya savaşı hakkında eğitimler veren, ohio state university tarihçisi james harris ''askerlerin dünya üzerindeki hızlı hareketi, hastalığın yayılmasında en büyük role sahiptir'' diyor ve ekliyor: ''bu salgının yayılmasına devasa bir katkı veren faktör, bir sürü erkeği ve malzemeyi kalabalık koşullarda taşıyan tüm askeri sanayi yapısıydı''

    virüs gençleri, yaşlıları ve arada kalan yetişkinleri öldürdü:

    1918 eylülünden kasımına kadar, ispanyol gribinden kaynaklı ölüm oranı fırlamıştı. yalnızca amerika birleşik devletlerinde, sadece ekim ayında 195.000 amerikalı ispanyol gribi sebebiyle ölmüştü. çoğunlukla çok genç ve çok yaşlı insanları etkileyen(öldürebilen) dönemsel gribin aksine, ispanyol gribinin''w eğrisi'' ile ifade edilen ikinci dalgasından ölenlerin büyük kısmı yaşlı ve gençler iken, w eğrisinin ortasındaki sivri uçlarda da belirtildiği gibi 25-35 yaş arası, sağlıklı, hayatlarının başındaki insanları da kapsıyordu.

    insanları şoka uğratan şey, yalnızca dünya genelinde milyonlarca sağlıklı erkek ve kadının ölmesi değildi. aynı zamanda, bu insanların ne şekilde öldükleriydi. yüksek ateşle gelen kabarcıklar, burun kanamaları ve zatürre ile hastalar, suyla dolan akciğerlerinde boğularak ölüyorlardı.

    bilim insanları bugün 'sitokin patlaması(cytokine explosion)' olarak bilinen olguyu yalnızca 10 yıl sonra açıklayabildiler. '' insan bedeni virüs tarafından saldırıya uğradığı zaman, immun sistemi, faydalı iltihap oluşumuna destek olması için 'cytokine' adlı haberci proteinleri gönderir. ancak gribin bazı türleri, özellikle ispanyol grip salgınından sorumlu olan h1n1 türü, sağlıklı bireylerde, bağışıklık sisteminin aşırı reaksiyon göstermesi durumunu tetikleyebiliyor. bu vakalarda, immun sistemi, fazla cytokine yüklemesi ile şiddetli iltihaplara yol açtı ve akciğerlerde ölümcül olan, su toplanmalarına sebep oldu. ingiliz askeri doktorları, ikinci dalga ispanyol gribinden ölen askerlerin otopsilerini incelediklerinde, onların akciğelerinin kimyasal bir savaştan etkilenmişcesine şiddetli zarar gördüğünü söylemişlerdi.

    karantina'nın eksikliği, gribin yayılmasına ve salgının yayılmasına izin verdi:

    harris, 1918 sonbaharında hızlı bir şekilde yayılan ispanyol gribinin yayılmasında, savaş zamanı boyunca karantina oluşturmaya isteksiz olan halk sağlığı yetkililerini suçluyor. örneğin, britanya'da arthur newsholme adındaki hükümet yetkilisinin, sivillerin hareketlerini kısıtlamanın, salgınla savaşta en iyi yol olduğunu bilmesine rağmen, levazım fabrikasının çalışanlarını ve diğer sivilleri evlerinde tutarak, savaşı felce uğratma riskini alamamıştır.

    tıp, yeterli ekipmanlara sahip değildi:

    1918 ispanyol gribinin çok fazla insanın hayatına mal olmasının baş sebeplerinden bir tanesi de o dönemde bilimin, aşı geliştirmek için gereken araçlara sahip olmayışıydı. mikroskoplar bile, 1930 yılına kadar virüsler kadar küçük şeyleri göremiyordu. 1918 yılında, en ünlü tıpçılar, gribin, 'pfeiffer's bacillus' adlı bakteriden kaynaklandığını sanıyorlardı.

    aralık 1918 yılında, ispanyol gribinin ölümcül ikinci dalgası geçmişti. ancak salgının üçüncü dalgası, çok daha uzakta, 1919 ocağında avustralya'da patlak verecektir ve sonunda avrupa ve abd'ye geri dönecektir. başkan woodrow wilson'un nisan 1919'daki paris barış görüşmelerinde ispanyol gribine yakalandığına inanılıyor. üçüncü dalganın ölüm oranı da ikinci dalga kadar yüksek olmasına rağmen savaşın 1918 kasımında bitmesiyle beraber hastalığın hızlı ve uzaklara yayılması için elverişli koşullar da kaybolmuştu. milyonlarca kişiyi öldürse dahi üçüncü dalga, apokaliptik bir kayba sebep olan ikinci dalga salgından çok daha az kişiyi öldürmüştür.

    kaynak : second wave of spanish flu
  • ispanya'yla hiç alakası olmamasına rağmen tarihe "spanish flu" olarak geçmiştir. o tarihlerde dünya savaşıyla uğraşan çoğu büyük ülke (almanya, ingiltere, fransa, abd) hastalıktan kırıldığı halde ölü sayılarını gizlediği için savaşa katılmayan ispanya'nın ölü sayılarını açıklaması, ispanya'da çok ölüm yaşanıyor havası oluşturmuş ve hastalığa ispanyol gribi adı verilmiş.

    ispanyollar ise hastalığa o sıralarda madrid'de sahnelenen opera'daki bir şarkı ismi olan naples soldier diyorlarmış. şarkının çok beğenilmesini, "grip" gibi yayılıyor metaforuyla birleştirip hastalığa şarkının ismini vermişler. götlerinde ayı bağırırken ilginç bir hareket gerçekten.

    kara veba'nın bir yüzyılda, aids'in 24 yılda öldürdüğü insan sayısını sadece ilk 25 haftasında öldüren bu salgın dünya savaşı yüzünden biraz geri planda kalsa da tarihin en büyük salgın hastalığı olduğu bir gerçek. pasifikteki en küçük adadan antartika'ya kadar hemen hemen her yere yayılmış toplamda 100 milyondan fazla kişiyi öldürmüştür. normalde grip virüsü bağışıklık sistemi güçsüz olan bebekler, çocuklar ve 65 yaş üzeri insanı daha çok etkilerken bu salgında bağışıklık sistemi güçlü gençlerde ölüm oranı daha yüksek olmuştur. *

    1920 sonlarında evrim geçirerek daha zararsız bir türe dönüşen hastalık ileride başka ölümcül türlere evrilmek üzere ortalıktan kaybolmuştur. *
  • bu salgında sadece hindistan'da 17 milyon kişi ölmüştür ki o yıllarda hindistan'ın nüfusu 350 milyon olarak tahmin edilmekteydi.
  • bu salgin abd'de ortalama yasam suresini 50.9 dan 39'a dusurmustur, ayni zamanda tabut sikintisi ortaya cikmistir.
    (alinti: death a user's guide).
  • yine yardımsever uzaylıların tylol hot'ı getirmesi ile önü alınabilmiştir.
  • bir tv programaında, prof.dr mustafa çetiner'in aktardığına göre,
    dönemin padişahı vahdettin ile gittiği almanya'da büyük önderimiz atatürk 'ün de yakalandığı ölümcül grip.
    atatürk aynı gribe ikinci kez 1919'da samsun'da da yakalanmıştır.
  • ismi ispanyol gribi olmasına rağmen aslında ispanya dan değil kansas tan çıkmıştır.
hesabın var mı? giriş yap