çıktım erik dalına ^*

• çıktım erik dalına
  anda yedim üzümü
  bostan ıssı kakıyıp
  der ne yersin kozumu
  uğruluk yaptı bana
  bühtan eyledim ona
  çerçi de geldi aydur
  hani aldın gözünü
  
  kerpiç koydum kazana
  poyraz ile kaynattım
  nedir diye sorana
  bandım verdim özünü
  
  iplik verdim cullaha
  sarıp yumak etmemi$
  becid becid ısmarlar
  gelsin alsın bezini
  
  bir serçenin kanadın
  kırk katıra yüklettim
  çift dahi çekemedi
  $öyle kaldı kazanı
  
  bir sinek bir kartalı
  salladı vurdu yere
  yalan değildir gerçektir
  ben de gördüm tozunu
  
  bir küt ile güre$tim
  elsiz ayağım aldı
  güre$ip ba$amadım
  gövündürdü özümü
  
  kafdağından bir ta$ı
  $öyle attılar bana
  öylelik yola dü$tü
  bozayazdı yüzümü
  
  balık kavağa çıkmı$
  zift tur$usun yemeğe
  leylek koduk doğurmuk
  baka $unun sözünü
  
  gözsüze fısıldadım
  sağır sözüm i$itmi$
  dilsiz çağırıp söyler
  dilimdeki sözümü
  
  bir öküz boğazladım
  kakladım sere kodum
  öküz ıssı geldi der
  boğazladın kazımı
  
  bundan da kurtulmadım
  nideyim bilemedim
  bir çerçi de geldi der
  kani oldum gözgümü
  
  tosbağaya sata$tım
  gözsüz sepek yolda$ı
  sordum sefer nereye
  kayseri'ye azami
  
  yunus bir söz söylemi$
  hiç bir söze benzemez
  münafıklar elinden
  öter mana yüzünü
  
  yunus emre
• birçok mutasavvıf'a göre^* her kelimesi ayrı bir sembolizm olan
  bir çok yazara göre ise baştan sona şathiye olan bir kasidedir.
  
  ayrıca (bkz: molla kâsım)
• niyazi mısri şerhi için:
  şerh necla pekolcay ve emine sevim'in "yunus emre şerhleri" kitabından görülebilir.
  yasakmeyve namıyla bir ara çıkan iki aylık şiir dergisinin temmuz / ağustos 2004 sayısında da (9. sayı) mevcut.
• yunus emre dîvânından değildir, başka yunuslara ait olduğu düşünülüyor.
  
  çıkdum erik dalına anda yidüm üzümi
  bostan ıssı kakıyıp dir ne yirsin kozumu
  
  ".... ve ilm-i hakîkattün husûline âlet terk-i dünyâ ve terk-i ukbâ ve terk-i vücûddur.
  "imdi azîz (kuddise sırruhû) erik ve üzüm ve ceviz ile şerîat ve tarîkat ve hakîkata işâret ederler..."
  niyâzî-i mısrî'nin şerhi
• bir tekerlemedir.
  çıktım erik dalına
  baktım tren yoluna
  üç gemi geliyor
  birisine bindim
  ablama gittim
  ablam pilav pişirmiş
  içine sıçan (fare) düşürmüş
  o sıçanı (fareyi) napmalı napmalı
  minareden atmalı atmalı
  minare bir kuş var
  kanadında gümüş var
  eniştemin cebinde
  türlü türlü yemiş var
  yemişimi yediler
  bana miskin dediler
  ben miskinden beterim
  kapı kapı gezerim
  fış fış fış
• (bkz: çıktım incir ağacına yedim hamını mamını)
• "çıktım erik dalına
  anda yedim üzümü"
  
  yanlış bir metodun yanlış sonuçlar doğuracağına işaret eden ,hakikati doğru usulle aramanın şiir diliyle yunusca anlatımı.. usulsüz vusül olmaz dediği büyüklerin.
• çıktım erik dalına
  onda yedim üzümü (yunus emre)
  
  niyazi misri şerhi: ilk beyitten murad olunan, her amelin ağacının belli bir meyvesi olduğudur. zahirde her meyvenin belli bir ağacı olduğu gibi, aynı şekilde, her amelin kendine özgü bir aleti vardır, onunla ortaya çıkar.
  
  batın ilminin ortaya çıkmasının aleti, öncelikle, sürekli ihlas içre olmaklık [hulus-i daim] ve mürşid-i kamilin nefesi ile sürekli zikir ve az yeme ve az konuşma ve az uyuma ve halktan uzak durmadır [uzlet-i ani’l enam]. ve hakikat ilminin ortaya çıkmasının aleti, dünyayı terketme ve ahireti terketme ve terki terketmedir.
  
  imdi, aziz [yunus emre hazretleri] kuddise sırruhu, “erik,” “üzüm” ve “ceviz” ile şeriat ve tarikat ve hakikat’a işaret eder. çünkü eriğin dışı yenir, içi yenmez. erik gibi olan bütün meyveler amelin zahirine misaldir. ve üzüm, amelin batınına misaldir. çünkü, üzüm yenir ve ondan aynı zamanda çeşit çeşit nimetler zuhura gelir. ama içinde bir miktar riya ve kendini beğenmişlik [ucb], tezkiye vardır. çekirdeği olmasından dolayı, batın ilmi denilir, hakikat denilmez.
  
  ve hint cevizi katıksız hakikate misaldir. çünkü, cevizin içinde asla yabana atılacak [yani, değersiz olarak kabul edilebilecek] bir şey yoktur. hem yenir, hem de nice hastalıklara şifa olur.
  
  imdi, bir kimse erik isterse, erik ağacından istesin. ve üzüm isterse, bağdan istesin. imdi, her kim üzümü erikte ararsa, o kimse ahmaktır ve boş yere zahmet çeker. emeği boşunadır. ondan ortaya çıkan zahmet ve meşakkattir. imdi, bu bilindi ise, bunu da bil ki, bir kimse zahir ilminin salâhını ve fesâdını bilmek isterse, onu elbette şeriat’tan ister ve fıkıh kitaplarına başvurur. ondan bilip ve öğrenip amel eder.
  
  ve eğer bâtın ilminin ve hakikat’in salâhını ve fesâdını ve tenezzül ve terakkisini bilmek isterse, mürşidin telkini ile ve usul-i esma ile gönül kitabına ve tabir ilmine başvurur. her gün rüyada ne görürse mürşidine arz eder ve o da ona bulunduğu halleri beyan eder. ondan o müşkil de kalkıp ihlas ile süluk eder. ve bir kimsedeki hakikat ilmi, nefsin bilinmesidir ve bu da rabb’in bilinmesinin ta kendisidir. ve bu ilmin deneyimlenmesini [zevk] ve halini isterse, bunun gerçekleşmesi, mürşid-i kamil terbiyesiyle zor gelen riyazet ateşiyle nefsin bütün vasıflarını ve beşeriyet ve enaniyet ahlâkını yakıp, gönlünden allah’tan gayrı olanları [masiva] bütünüyle çıkarmakla ve gölgeden ibaret olan varlığı [vücud-ı zıll] yok ettikten sonra hakiki varlığın [vücud-i hakiki] ta kendisi olup, fenası bekanın ta kendisi olmakla olur.
  
  imdi bu üç ilmin başka başka yolları vardır. yoluyla istenirse, az zamanda istediğinin gerçekleşmesi ümit olunur. nitekim, erik ve üzümün ve cevizin başka başka ağaçları olup herbiri kendi ağacından istendiği gibi, bu bâtın ilmi ve hakikat ilmi de erbabından istenir. örneğin bir kimse zahir ilmi çalışırken, “ben batın ve hakikat ilmini, zahir ilmi ile idrak ederim” dese ve bu şekilde çok zahmetler çekse, örneğin, kendince esma’ya devam etse ve oruçlar tutsa ve halvetler ve uzletler etse, bu kişinin misali erik ağacından üzüm talep etmeye benzer.
• ''bir sinek bir kartalı kaldırıp vurdu yere,
  yalan değil gerçektir, ben de gördüm tozunu.''
  
  yunus emre'nin buradaki üslubunun trajedik olması da ayrı bir güzelliktir.
  
  her gün düştüğümüz durum bu:
  geçici arzuları -ki sinektir- kalıcı ruha -ki kartaldır- feda ediyoruz.
  sonra yine aynı döngü. elde kalansa toz.
  
  avamın hayatının özeti işte:
  güler misin ağlar mısın.
  bu ne biçim perde.