çıtlık

• gövdesinden koparılmış küçük bir parçaya delik açılarak boyna asılan (ya da başka görülen bir yere) ve böylece nazardan korunulduğuna inanılan bitki.
• (bkz: tdk) : isim, halk ağzında, botanik. icanadoluda bazi kisiler tarafindan bahcedede yetistirilsede genelde her yesil alanda kendiliginden cikan bir tür yesil fakir halkin salataligidir. yumurtayala cok güzel bir saaltasi olur. kartalmisi yinmez aci olur. kartalmisin ortasindan yukari dogru bir sari cicek acar... almancasi: löwenzahn
• (bkz: çitlenbik)
• (bkz: çıtlık gibi)
• (bkz: menengiç)
• çıtlık ağacı, küçük, siyah, tatli meyveleri olan ulu bir agaçtır. ağacın meyvelerine de "çıtlık" denir. ankara orman çiftliğinde bir tane ulu çıtlık ağacı görülmüştür. bir zamanlar ege çocukları içi boşaltılmış ince dallardan abilerinin yaptığı "tüf atcak" ile o minik kara meyvenin çekirdeğini ağızlarından karşıya fırlatırlardı.
• aynı zamanda kahramanmaraş'ın elbistan ilçesine bağlı bir köy.
• yaz sonuna doğru dallarındaki ufak kırmızı meyveleri mavi renk vermeye başlayınca toplanır. sonra kurutulup tuzlanarak kışlık saklanır.^*
  avuç avuç çıtırdatarak yemek, kulaklardan gelen yüksek iç ses sebebidir.
  kendi kokusuyla tuzun kokusu birleşince süper bişiy olur.
• üzerlik ve çörek otuyla birlikte, nazardan standart korunma denince ilk akla gelenlerden. adi çitlembik, dağan, dağdağan, tağınaç gibi adlarla da anılıp latincesi celtis australis olan çıtlık her türlü toprak ve zor iklim koşullarına dayanıklı, her türlü zararlıya dayanıklı, uzun yaşayan bir ağaç. belki de bu sebepten türkler ona kutsallığa yakın bir saygı ve sevgi besliyor. hava kirliliğine, sıcağa, kuraklığa ve toza çok dayanıklı olduğundan yol kenarları için ideal bulunuyor. esnek ve dayanıklı olan odunu değerliymiş. çıtlık bilgilerine dağan üstünden gidersek; yakut ve altay türklerinde yaşam ağacına dünya ağacı da denir. bu, dünyayı ortasından (göbeğinden) öte aleme ve demirkazık yıldızı’na bağlayan, dalları aracılığıyla şamanlara yeryüzünden yüksek gök katlarına yolculuk yapma olanağı sağlayan bir ağaç ve buna demir ağaç^* da deniliyor. çıtlık/dağandan keser sapı yapılması, sağlam olması yanısıra demir ağaç benzetmesine uyup ayrıca uzun yıllar ayakta kalabilmesi açısından dünya/yaşam ağacı olma olasılığını getirir.
  
  böyle bir ayrım gerekmiyor, daha çok birbiri yerine serbestçe geçen eşdeğer sözcükler saymalıyız; ama anımsadığım, çıtlık ağacı; çitemik-çitlenbik-çitlembik meyvesiydi. çıtlık ile çitlenbiğin ayrı ağaçlar olması dikkatle değerlendirilmeli. çitlembik ile menengiç eşdeğer galiba. çıtlığın meyvesi kekre değil tatlı, menengiçten büyük, renkleri de farklı. çıtlık meyvesi alıç kıvamına yakın ama kahverengimsi ve siyahımsı. çekirdeği meyvesine göre büyük, dışında dişle sıyırmalık ince bir katmanı oluyor. (bkz: çitlembik/@ibisile)
  
  denizli'de çıtlık ağacından yapılmış şamanik korunma totemciğine çetele deniyormuş. (bkz: çetele/@ibisile)
  
  (bkz: muska/@ibisile)
  (bkz: nazarlık/@ibisile)
  (bkz: ağaç/@ibisile)
• çıtlık kocaman bir ağaçtır, çıtlık, çitlenbik değildir. çitlenbik; aşılanınca antep fıstığı olan bir akdeniz çalısıdır, bir makidir. çıtlık ise ağaçtır.