ışık hızından daha hızlı hareket eden parçacıklar

• bilim dunyasinda cok buyuk bir saskinlik ve hayret uyandirmasindan ziyade, bir hatanin eseri olduguna inanilan parcaciklar/deneydir. simdi gelelim dersimize;
  
  hobi olarak da olsa astronomi ile gokyuzu ile ugrasanlarin cogunun bildigi bir olay vardir: sn 1987a adi verilen supernova. adi ustunde zaten, 1987 yilinda gorulen bir supernova. zannedersem a ise o yil gorulen ilk sn olmasindan. her neyse. bu sn'nin ozelligi ise son 1000 yildir, yahut en azindan modern caglarda gozle gorulebilen ilk sn olusu. sebebi de bize nispeten (evet nispeten) yakin olusu, zira samanyolu'nun uydusu addedilen, tam (astronomik olculerde ise sadece) 160 bin isik yili uzakta, ufacik tefecik bir galaksicikte patlamis bu sn. yani aslinda insanlik tarihinden bile once patlamis ama biz yeni goruyoruz. neyse, " notrino ile ne alakasi var kardes?" dediginizi duyuyorum. tamam, olay su ki, bu patlamayi teleskoplar optik olarak tespit etmeden tam 3 saat once yerin yuzlerce metre altindaki bazi notrino detektorleri anormal bir aktivite tespit etmis (anormal dedigim de bu parcaciklarin bilinen madde ile cok zayif etkilesmesi yuzunden bir kac dakika icinde 15-20 tane notrino saymalari). simdi bu notrinolar 160 bin isik yili mesafeyi isiktan 3 saat once gelmisler (450 milyonda 1 fark). bu ise 730 km'lik yolda 60 nanosaniye erken (40 binde 1 fark) gelmekten cok ama cok daha kucuk bir fark.
  
  ayrica bu 3 saatlik zaman farki ise notrinolarin yildizin supernova olarak patlamasindan once cekirdegin cokmesi sirasinda salinmasi, yildizin patlamasinin ise cokme sonucu olan sok dalgalarinin vs. yildiz yuzeyine yaklasik 3 saat sonra ulasmasi ile patlamanin gorunur olmasi yuzunden oldugu dusunuluyor. yani uzun lafin kisasi, 1987 supernovasi notrino hizinin isik hizini ile tutarli bir hizda oldugunu gostermis. fakat insanlarin hala "bir ihtimal belki..." demesine sebep olan bir sey var ki, o da bu iki olaydaki notrinolarin enerjilerinin birbirinden cok farkli olusu. bu deneyde notrino enerjisi gigaelektronvolt mertebesinde iken, supernovadan gelen arkadaslarin enerjisi ise megaelektronvolt mertebesinde. bu ise sahip olduklari farkli enerji (dolayisi ile kutle) yuzunden hizlarinda fark olma ihtimali. neyse, bekleyip gorucez neymis ne degilmis...