1. düzce ayaklanması

• birinci düzce ayaklanmasi (13-nisan-31 mayis 1920)
  birinci dünya savasi içinde eskiya olaylarinin yogunlastigi yerlerden birisi de düzce yöresiydi. burada devlet otoritesi gücünü kaybetmisti. bazi çerkez ileri gelenleri daha kasim 1919'da kuva-yi milliye'ye karsi koymaya baslamisti. düzce yargici ve jandarma komutani haydutlar tarafindan öldürulmüs, silah deposu yagmalanmisti. bunun üzerine burada sikiyönetim ilan edildi ve binbasi mahmut nedim bey komutasinda kurulan "asayis müfrezesi" kasim ayi sonunda düzce'ye gelerek 79 kisiyi tutukladi. 1 aralik 1919'dan, 31 ocak 1920'ye kadar izmit, düzce, bolu, hendek, zonguldak, eregli dolaylarinda 335 kisi tutuklandi. fakat mahmut nedim bey hem ankara, hem de istanbul yanlisi görünüyor ve kararsiz davraniyordu. ankara'nin kendisine güvenmesi ve onun bu kararsiz durumu, yörede istanbul fetvasi ve padisah fermani'nin çok etkili olmasini, hainlerin, mustafa kemal'in ikinci padisah olmak istedigi ve padisah iradesi olmadan asker topladigi propogandalariyla yikici olaylari hazirladi. anzavur ayaklanmasinin bastirilmasi için ugrasildigi bir sirada düzce'de yeni bir ayaklanma patlak vermek üzereydi.
  bu kiskirtmalarin sonunda 13 nisan1920'de düzce'nin ömerefendi köyü'nde toplanan abaza ve çerkezler silahli olarak "asayis müfrezesi" direnmeden asilere teslim oldu. küçük rütbeli subaylar direndilerse de sayilari 4.000'e ulasan asiler düzce'yi aldilar. asi elebasilarindan berzek sefer bey düzce kaymakami maan ali bey (emekli binbasi) jandarma komutani,koç bey de belediye baskani oldular. bolu mutasarrifi kendilerini yatistirmak istediyse de, verdikleri yanitta istanbul'un verecegi karara göre hareket edeceklerini bildirdiler. 14 nisan'da beypazari halki da "padisah nerede ise biz oradayiz" diyerek ve cephaneligi ele geçirip resmi makamlari baski altina alip, postaya el koyarak tavrini belirtirken, isyancilar 18 nisan'da bolu'yu da isgal ettiler. isyancilar padisah'a bagli olduklarini ve kuva-yi milliye'ye karsi olduklarini bildirdiler. bu durum karsisinda ankara'dan bir birlik gönderildi. beypazarlilar bu birlige karsi koydular. beypazari müftü ve belediye baskani ankara'ya telgraf çekerek, asilerin kaçtigini ve ayaklanmaya katilanlarin aflarini istediler. b.m.m. bu istegi dikkate alarak ikinci birligin hareketini durdurdu. asiler verdikleri söze bagli kalmayip, ilk gelen birlige saldirdilar. bunun üzerine gevye'de 24. tümen komutani yarbay mahmut bey 18 nisan'da basladigi ileri harekatina devam ederek hendek'e geldi. fakat halk kendisine tepki gösterdi, köylere giden birçok hendekli askerler aleyhine çok çirkin propogandalar da bulundular. 22 nisan'da hendek'de durum bu noktaya gelmisti. düzce'ye dogru yola çikan mahmut bey nüften (nuhveren) bogazi'nda pusuya düsürüldü. kendisi de çerkez olan ve kan dökülmesini istemedigi ve asi çerkezlerin sözüne inanadigi için atesi durdurdu. fakat bu davransi basta kendisi olmak üzere bazi subaylarin öldürülmesine ve tümenin dagilmasina, asilerin üstün gelmesine yol açti. safranbolu'da "biz padisah'i isteriz" diyen asiler duruma egemen oldular. hendek'deki asiler adapazari'na yürümeye hazirlanirken, nasihat için gönderilen adapazari ileri gelenlerinden sait ve kazim beyler asiler tarafindan öldürüldüler. bu gelismeler üzerine, asileri desteklemek isteyen ingilizler, sile'ye asker çikardilar.
  ayaklanma her geçen gün yayildi ve ankara'yi endiseye düsürmeye basladi. olay yalnizca asilerin sayilari ile sinirli kalmamis halk da ulusal mücadele'ye karsi çlkmaya baslamisti. ankara bir yandan askeri önlemler almaya baslarken, diger yandan nasihat için nilletvekili hüsrev ve osman beyleri gönderdi. fakat asiler tarafindan rehin alindilar. naisihat heyeti olumlu sonuç alamayinca, çerkez ethem, binbasi nazim, kaymakam arif, binbasi ibrahim (çolak ibrahim) komutasindaki birlikler ile ali fuat pasa ve refet bey emrindeki birlikler ayaklanma yöresine gönderildiler. 25 nisan'da beypazayi alindi 2 mayis'da da göynük alindi. fakat bu sirada 14 mayis'da yenihan'da da ayaklanma çikti. ayaklanmalari firsat bilen anzavur, eskisehir-istanbul yolunu ele geçirmek için geyve bogazi'ndaki ulusal kuvvetlere saldirdi. isyanin bu badar güçlenmesi üzerine damat ferit pasa 20 mayis 1920'de izmit'e geldi. fakat bu tarihten itibaren isyan ezilmeye basladi. anzavur'un attan düserek yaralanmis oldugu haberi damat ferit'i sarsti. damat ferit ingilizler'e basvurarak, 10.000 kisinin silahlandirilmasina izin verilmesini ve bii sayede üç haftada "milliyetçiler"i yenecegini söyledi.
  
  (bkz: kurtulus savasi yillari ic ayaklanmalari)
• en onemli aktorlerinden biri ahmet anzavur'dur. (bkz: #70229458)
  
  ayrica (bkz: ikinci düzce ayaklanması)