*

  • türklerin kullandığı en eski takvimdir. güneş yılını esas alır. bu takvimde her yıl bir hayvan adıyla anılıyordu.
  • 12 yıllık periodlar halinde kullanılır. her oniki yılda bir yıl isimleri başa döner.
    sıçan, sığır, pars, tabşan, ulug, yılan, yunt, koyun, bıçın, tağuk, it ve domuz'dur.
    bir yılda oniki ay vardır. ay isimleri ise birinçay, ikinçay, üçünçay, dörtünçay, beşinçay, altınçay, yedinçay, sekizinçay, dokuzunçay, onunçay, onbirinçay ve onikinçay'dır.
    güneşin iki batışı arası bir gündür.
  • (bkz: 12 maymun)
  • türklerin kullandıkları en eski takvimdir. kaşgarlı mahmud, vaktinde (sıçan yılıydı galiba:) on iki hayvanlı takvimin kabulüne ilişkin ilginç bir hikaye aktarır. türk hakanlarından birisi, birkaç sene önce yapılmış bir savaşı öğrenmek istemiş, ama o savaşın yapıldığı yıl konusunda bir anlaşma sağlanamamış. bunun üzerine hakan, ileri gelenlerle bir kurultay düzenleyerek, "biz bu tarihte nasıl yanıldıksa, bizden sonra gelecek olanlar da yanılacaktır; öyleyse şimdi göğün on iki burcu ve on iki ay sayısınca her yıla bir ad koyalım ve yaptıklarımızı bu yılların geçmesiyle anlayalım; bu, aramızda unutulmaz bir anı olarak kalsın." deyince, ulus bu öneriyi hemen onaylamış. bundan sonra hakan ava çıkmış ve beraberinde bulunan askerlerine yaban hayvanlarını ilısu'ya doğru sürmelerini emretmiş. askerler, hayvanları sıkıştırarak bu nehre doğru sürmüş. hayvanlardan bazılarını avlamışlar, bazıları ise nehre atılıp karşı yakaya yüzmüş. karaya ilk defa sıçan çıktığı için, birinci yıla sıçan yılı demişler; sıçandan sonra, sırasıyla sığır, pars, tavşan, timsah, yılan, at, koyun, maymun, tavuk, köpek ve domuz karaya ulaşmışlar ve bu nedenle sonraki yıllara bunların adı verilmiş.daha sonra, bu yılların her birinde bir hikmetin olduğu düşünülerek fal tutulmuş ve kehânete baş vurulmuş. mesela sığır yılına girildiğinde, savaşlar çoğalırmış; çünkü öküzler sürekli olarak birbirleriyle vuruşur ve tos yaparlarmış. tavuk yılında yiyecek çok olur, ancak insanlar arasında karışıklık çıkarmış; çünkü tavuğun yemi danedir ve daneyi bulabilmek için çöpleri ve kırıntıları birbirlerine karıştırırmış.
  • içinde bulunduğumuz yılı tavuk yılı, müstakbel 2006 yılını ise köpek yılı daha doğrusu, asıl adıyla it yılı olarak tanımlayan takvimdir. doğrulaması çin takvimi hakkında bilgi veren sitelerden yapılabilir.
    2007 domuz yılı, 2008 sıçan yılı olacak ve öylece turlayarak devam edecektir (bkz: #1972679)

    1900'lerin başına dek orta asya türkleri arasında, özellikle de avam sınıfında yaygın olan takvim imiş. zira zeki velidi togan'ın anılarında anlattığına göre kimliğini gizleyerek kaçmaya çalıştığı sıralarda yolunu kesen rus askerleri kimliğini sorgulamak için adını, soyadını, yaşını sorduklarında: "valla yılan yılında doğmuşum..." demiş, böylelikle askerleri cahil bir göçebe olduğuna ikna etmiştir.
  • eski bir inanışa göre 12 hayvanlı türk takvimine göre doğdunuz yıl bellidir ve bu yıl tekrar geldiğinde uğursuz geçeceğine inanılırdı. örneğin it yılında doğdunuz it yılı tekrar geldiğinde yani 13. 25.37. yaşlarınızın size kötülük getireceğine inanılırdı. bu sebeble aileler çocukları 13 yaşına girdiğinde yüzlerine isle boyarlardı ki kötülüğü uzak tutsun diye.
hesabın var mı? giriş yap