• yazıma başlamadan önce belirtmem gerekir ki, bir zamanlar ülkemizde bilimi ve bilim insanlarını koruyucu göreve sahip olan tübitak'ın bu anlatacağım olaylar ve olayların kahramanları yüzünden düştüğü durum gerçekten üzücü ve içler acısıdır.

    bu rezalet silsilesi 10 - 16 ekim 2016 tarihleri arasında gebze teknik üniversitesinde gerçekleştirilen tübitak uav yarışmaları sırasında yaşanmış, bilim kurgu kıvamındaki olaylardır.

    bilim yuvası olarak bilerek büyüdüğümüz tübitak'ta bu şekilde iş bilmeyen ve saygısız, insanları bilime, yeniliğe teşvik etmek yerine, bıktırmayı ve yıldırmayı kendine görev bilmiş bu insanları bu platformda sizlerle paylaşarak sesimizi gerekli birimlere ulaştırmayı diliyorum. bu konuda bana yardımcı olmanızı dilerim.

    öncelikle, gebze teknik üniversitesinin etkinlik boyunca bizlere sağladığı çalışma alanı, yemek gibi hizmetlerinden ve misafirperverliklerinden dolayı kendilerine teşekkür ederiz.

    11 ekim 2016
    etkinliğin antreman uçuşları için alana ilk geldiğimizde, ekip olarak öncelikle alanı inceledik. pist ve parkurun bir uçak için çok dar olduğunu, bu parkurun dronelar için yapıldığını, bu açıklanan kurallara göre uçuşlar gerçekleştirildiğinde hiçbir ekibin doğru düzgün puan alamayacağı, bu kuralların esnetilmesi konusunda başvurularda bulunulacağına dair fikir birliğine varıldı.

    bu arada alanda tübitak tarafından sorumlu olarak bulunan kişilere bu fikirlerimiz aktarıldı. bazılarından pişkince ve ukalaca, bazılarından ise tübitak kurumunun adını lekelercesine saygısız geri dönüşler aldık ve yarışma başlamadan daha sorunlar yaşanacağı konusu apaçık ortadaydı. bu arada biz takım olarak antremanlarda başarılı bir uçuş sergileyerek görevlilerin bozduğu moralimizi biraz olsun toparlayabildik ve esnetmeye gönüllerinin olmadığı kurallar içinde nasıl yarışabileceğimizi düşünmeye başladık.

    12 ekim 2016
    etkinliğin ilk gününde, sabah takım sorumluları, takım kaptanları ve pilotların katıldığı bir toplantı gerçekleştirildi ve biz yine aynı sorunları dile getirdik. sadece biz değil aynı kategoride yarıştığımız bütün takımlar bu sorunlara ortak bir dille katıldılar ve yarışmanın daha zevkli geçmesi açısından yapıcı önerilerde bulundular. ancak yapıcı olmak yerine umursamaz tavırlar sergileyen yetkililer sadece bu tavırlar ile kalmayıp, havacılığa ve model uçaklara yıllarını vermiş insanlara küstahça cevaplarda bulundular.

    buna bir örnek vermek gerekirse, bazı pilotlar yetkililerin alanda oluşturduğu parkurun yönü yüzünden bazı binaların etrafında uçulamayacağını eğer bunu yaparlarsa iha ehliyetlerinin shgm tarafından ellerinden alınabileceğini bunun yanlış olduğunu belirttiler. buna cevap olarak bir yetkili, o zaman uçmayın, tarzında küstahça ve saçma bir cevap vererek olayı geçiştirdi. yine parkurun zorluğu ve özellikle pistin mesafesinin kısa olmasının dile getirilmesine rağmen yetkililer umursamaz tavırlarla katılımcılara rezil bir yarışma gerçekleşeceğinin sinyalini vermeye başladılar. yine, toplantı sırasında, takım kaptanımız, bu pistte bu kurallar ile uçulduğu takdirde doğru düzgün hiçbir uçağın ilk görevi bile yapamayacağını söyledi. diğer takımlardan bu duruma destek alınmasına rağmen yetkililer kuralların açık olduğunu, pistin rüzgarın yönüne göre oluşturulduğunu ve pistin görevleri yapmaya elverişli olduğunu söyleyerek konuyu yine rafa kaldırdı.

    pistin yapımı sırasında gebze teknik üniversitesi sorumlularının etkinlikten bir hafta önce uyarılarına rağmen, pist kısa ve etrafında neredeyse avuca sığmayacak şekilde büyük taşlarla yapılıp öylece bırakılmış. katılımcılardan biri çok şükür sesini duyurabildi ve pistin etrafı gebze teknik üniversitesi görevlileri tarafından uçakların zarar görmeden inebilmesi için tekrardan tasfiye edildi.

    13 ekim 2016

    yarışların ikinci gününde, sorunlarla başa çıkılabildikçe yarışlar yapılmaya devam etti. bu arada biz ilk uçuşumuzu başarı ile gerçekleştirirken, son turda, günlerce uyardığımız alan darlığı ve rüzgardan dolayı uçağımız parkur dışına sürüklendi ve görevimiz geçersiz sayıldı. (allahtan düşmedi.) bu arada aynı kategoride yarıştığımız bütün uçaklar parkurdan dolayı manevra zorluğu ve diğer hava akımı sorunlarından dolayı yere çakıldı. kayıt olan 17 takımdan sadece 1 takım puan aldı ve 2 günde sadece 1 takım 1. görevi yerine getirerek günü tamamladı. bu arada halinden çok memnun olan yetkililer, abartısız söylüyorum, göbeklerini kaşıyarak, kuralları hala savunmuş ve gelecek sene yaparız yeaaa, tarzında cümleler kurarak bütün günü geçiştirdi.

    14 ekim 2016

    yarışmanın üçüncü günü ise olayların fitilinin ilk ateşlendiği gün oldu. uçuşumuz sırasında ilk gün yaşadığımız no fly zone kuralını tekrardan ihlal etmemek amacıyla ben çizgiye geçtim ve uçuşumuzu izlemeye başladım. pilotumuz uçuşa başladı ve uçak havalandıktan bir süre sonra sebebini bilmediğimiz bir nedenden dolayı (çünkü hakemler rapora sebep belirtmemiş) no fly zone ihlalinden dolayı uçuşumuz geçersiz sayıldı. çizgide olduğumdan dolayı uçağın çizgiyi geçmediğini bildiğimden dolayı danışman hocamız ile birlikte direkt yönetim çadırında bulunan hakeme itiraz için gittik. bize bu itiraz konusunda kendisine gelmememiz gerektiğini çünkü sorunun ne olduğunu bilmediğini söyleyen baş hakem, açıkçası bizi çok da dinlemeden çadırdan diğer hakemlere doğru yönlendirdi.

    yarışların ara vermesi sırasında tekrardan yanına uğradığımız baş hakeme uçuşumuzun tekrar incelenmesini talep ettik. bize uçuşumuzun ne zaman olduğunu soran hakeme (sanki bu bizim işimizmiş gibi) raporumuzdan bakarak 11:45 olan rapor saatine yaklaşık 11:40 olarak saatimizi belirttik. 11:40 olarak not alan hakem not aldığı kağıtta bulunan 4'ü 3 yaparak saati 11:30 yaptı ve bizi gönderdi.

    akşam yarışların bitmesi ile hakemlerin yanına uğradık ve uçuşumuzun incelenip incelenmediğine dair bilgi almak istedik. bu sırada hakem ile danışmanımızın konuşması sırasında, etkinlikte yetkili olan ve etkinliği başından sonuna kadar mahveden bayan görevli araya girerek saygısızca danışmanımıza dışarı çıkmasını söyledi. danışman hocamız, ki dünyada sinirli olarak göremeyeceğiniz en pozitif insanlardan birisidir, sesini çıkarmayarak dışarı çıktı ve sabah sonucu öğrenmek üzere otelimize döndük.

    15 ekim 2016

    sabah hakemlerin gelmesi ile birlikte itirazımızın sonucunu öğrenmek üzere yönetim çadırına gittik ve baş hakemin ilginç tavırı ile karşılaştık. bizden önceki uçuşu bize bizim uçuşumuz gibi anlatan hakem hataları bize sıraladı. ancak biz bunun bizim uçuşumuz olmadığını ve bizim uçuşumuzu izlemeleri gerektiği konusunda bir ricada bulunduk. onlar da inceleyelim diyerek bizi uğurladı.

    uçuşa hazırlık sırasında gelen bir hakemin, sizin itirazınız var değerlenmeden çıkamazsınız tarzında bir yaklaşımı oldu ve bu belirsizlik pilotu ciddi şekilde etkiledi.

    ben uçuş sırasında yönetim çadırının yanında yine çizgiyi takip etmek için geçtiğimde pistten bir hakem yönetim çadırına geldi ve baş hakeme bu itirazın sonucunu sordu. baş hakem beni orda farketmeden, bize yanlış saat bildirdiler bu saatten sonra nasıl izleyelim bugün son gün reddedelim gitsin diye bir yorum yaptı ve hakemi gönderdi.

    ama pilotumuz tecrübe konusunda belki de alanında en iyi pilot olduğundan dolayı bunlardan çok da etkilenmeyerek uçuşa kalktı ve yine bilinmeyen bir sebepten ötürü uçağımız no fly zone ihlalinden dolayı zorunlu indirildi. biz yine neden olduğunu anlamak üzere çadıra girdiğimizde baş hakem görüşmesi sırasında içeri giren bayan görevli danışman hocamıza, lütfen çıkın uçuşlar var ve birşey konuşacağım diyerek hocamızı saygısız ve itici bir şekilde azarlayarak çadırdan göndermeye çalıştı. artık daha fazla tahammülü kalmayan hocamız hakkını savunmak için ve bu yetkililerin kibarlıktan anlamayacağını düşünerek yönetim çadırında bayan görevlinin saygısız davranışlarını ve hakemin tavırlarını protesto ederek çadırdan dışarıya çıktı. (bunu dünyada bulabileceğiniz en nazik insana yaptırdılar siz hesaba katın.) yaptıkları hataları ve uyarılarımızı yüzlerine vurduğumuzu kendine yediremeyen hakem heyeti takımımıza diskalifiye vererek bizi yarışmadan çıkarmıştır.

    daha anlatacağım bir sürü olay var ama onları da eminim bu durumdan mağdur olan diğer ekiplerin üyelerinden burada okuyacağız.

    edit: imla hataları düzeltilmiştir.
  • konuya girmeden evvel belirtmek ve ufak bir kaç bilgi vermek istiyorum, olay benim değil ev arkadaşımın ve bir çok yarışmacının başından geçiyor.

    yarışmayı özetlemek gerekirse katılımcılardan "özgün tasarımlı, uçabilen" bir drone yapılması isteniyor. yarışma hakkında detaylı bilgi sahibi olabileceğiniz link: http://uavturkey.tubitak.gov.tr/anasayfa.html

    "öncelikle biz bu yarışmaya diğer hakları elinden alınan ve 6 ay boyunca geceli gündüzlü iha(insansız hava aracı) tasarlayan ülkenin genç umutlarıyız. tubitak'ın yaptığı uluslararası insansız hava araçları yarışması rezaleti ve haksızlığı kesinlikle kabul edilemez.

    şimdi, araçların yarışa katılabilmesi için özün tasarıma ve güvenli bir uçuş için teknik donanıma (failsafe sistemi, sigorta gibi) sahip olması gerekiyor. orada karşılaşılan durum ise tam bir fiyasko. teknik heyetin uzaktan yakından rc hobi ile ilgi ve alakasının olmaması, fail safe ve sigorta kontrolünün yapılmaması, özgün tasarım kavramının "hazır olarak satılan bir drone'a bir civata monte edilmesi" olarak görülmesi ve bu durumları onlara ilettiğimizde "durumu idare edin geçin denmesi" yarışmanın ne kadar profesyonelce yapıldığını bize başta hissettirdi. ilerleyen günlerde ise acil iniş modu(fail safe) bulunmayan araçların tehlikeli düşüşleri çevredeki binalara, yemek çadırına çarpması, düşüp alev alması uçuşları izleyen insanların hayatlarını tehlikeye attı. ayrıca yarışma programı tamamen bir rezaletti. uçuş sırası takımların rapor puanlarına göre olacaktı yani en yüksek puanlı takım ilk uçuşu gerçeklektirecekti fakat hiçbir zaman bu sıra işlemedi. sıranın nasıl olduğunu hala kavrayabilmiş değilim tamamen rastgele çağırılanlar çağırılıp gelmeyenler araya kaynamalar sırası gelip uçamayanlar çok oldu. özellikle uçuş için pistte bekleyen araçların hazırlanma süresi çok uzun olduğu için aşırı derecede zaman kaybedildi 2 uçuş arası yaklaşık olarak 20dk sürdü. bunun sonucunda yarışmanın son gününe uçuş için aşırı bir yığılma oldu. cumartesi günü kayıt yaptıran takım bile vardı ve hangi liste doğru görevliler bile bilmiyodu. son gün uçuş için bekleyen 50 takım vardı bunların bazıları haklarını kullanmadılar. yaklaşık olarak 35 takım uçuş yaptı sıranın sonuna gelindiğinde hala uçuş hakkı olan takımlar olduğu için tekrar başa dönüldü. başa dönüldükten sonra yaklaşık olarak 3 4 takım uçuş yaptı ve saat 17:30'u gösteriğinde uçuşlar bitti denildi oysaki hala güneş vardı ve hava şartları uçuş için oldukça uygundu .olaylar bundan sonra koptu. bizim gibi 2. görevi yapıp puan kazanma hedefi olan takımlar hakemlere itirazda bulundu. fakat hiçbir değişiklik olmadı. neden uçuşu kestiniz diye soru yönelttiğimizde ya uçuş yapıp 1. olursan diye bir cevap aldık acaba gün başlarken hakem kurulu 1. yi seçmiş miydi? türk hava kurumundan görevli hakeme durumu belirttiğimde aldığım tepki aynen şuydu "ben elazığ'dan bunun için mi geldim bizi arka plana attılar önerilerimizi dikkate almadılar yazıklar olsun" diye tübitak görevlileri hakkında bize dert yandılar. tübitakın görevlerndirdiği hakemin başka bir takımla konuşmasını yakından izledim takım bizim gibi itiraz ediyodu hakem sesi titreyerek gözleri kızarık ağlamaklı çocuklar sizin hiçbir suçunuz yok suç bizim yapacak bişey yok elimizden bişey gelmiyordu dedi onun yanındaki başka bir görevli çocuklar bilmediğiniz çok şey var yarışma sürekli sabote edildi düzenlenmesi engellendi bizim kablolarımız kesildi gibi bize sebepler sunup suçu üstlerine alıyor fakat hiçbir şekilde mağduriyetimizi gideremiyorlardı yapacak bişeyimizin olmadığını öğrenince otele döndük yarın yani pazar günü ödül töreni ve uçuş gösterileri ar bakan gelecekmiş bakalım neler olacak derdimizi anlatacak birileri bulabilecekmiyiz"

    yazar notu: yanlış anlamadıysam yarışma iki farklı göreve ayrılmış. bunlardan birincisi, belirlenen parkurda 3 tur atma. ikincisi ise 4 farklı hedefe yük bırakma. aşağı yukarı bütün takımlar birinci görevi tamamlamışlar. ikinci göreve katılmaya hak kazanan 20 takımdan sadece 8-9 tanesi ikinci görevi tamamlamış daha sonra saat 17.30 oldu yarışma bitti diyerek diğer takımların uçuşlarını tamamlamalarına dahi izin verilmeyerek haklarını yenmiş.

    puanlama şöyle gerçekleşmiş, (rapor puanı + 1. görev) + (2. görev) = tam puan
    şimdi dananın kuyruğu burda kopuyor,
    1. takım 83.7 puan
    2. takım 73.6 tam puan alarak yarışmayı tamamlamışlar.

    ev arkadaşımın içinde bulunduğu grup, rapor puanı + 1. görevden 40-50 arası puan alıyorlar (anonimlik açısından tam puan vermiyorum). 2. görevi tamamlayarak 2. hatta 1. olma ihtimalleri çok yüksek çünkü "hedefleri tam 12'den vuruyorduk" şeklinde anlattı bana. yazıklar olsun ben diyecek bir şey bulamadım, umarım burunlarından gelir.

    edit: yarışmacıların puanlarını görebileceğiniz liste geldi.
    http://i.hizliresim.com/le56rj.jpg

    detaylar geldikçe editleyeceğim bu entry'i.
  • başarılı çalışmalarını uzun süredir takip ettiğim bir ekibin diskalifiye edilmesiyle haberdar olduğum rezalet...
    bilim yuvası olması gereken tübitak'ın getirildiği durumu gözler önüne seren içler acısı yarışmadır. öğrenci yarışmacıların tasarladıkları ihaları uçurması ve motive olması için düzenlenen bu yarışma adeta bir beyin göçüne teşvik programıydı. yarışma ev sahibi gebze teknik üniversitesinin sağladığı tüm imkan ve ikramlara rağmen yarışma jürileri ve hakemler tarafından adeta katledildi. ufak tefek hatalar yüzünden yarışmacı ekiplerin diskalifiye edildiği yarışmada sabit kanat kategorisinde 6 günlük yarışmanın ilk 5 gününde sadece 1 takım puan alabildi. yarışmanın son gününe girilirken puan alabilen ekibin de puanı, uçuş sırasında etrafından dolaşması gereken noktaya gitmeye niyetlenmediği bahanesiyle iptal edildi. son gün yani 15 ekim cumartesi günü ise, çok sevgili yarışma organizasyon komitesi tasarım raporu puanlarına ülkemize gelmeleri için 100 tam puan verdikleri bangladeş ve katar takımlarının uçuş yarışmasına uçak getirmeden ikincilik ve üçüncülük derecelerini alacaklarını fark etti. bunun sonucunda, önceki gün puanını kırdıkları ekibin puanını geri verip, öğle saatlerinde hiçbir dönüş noktasına uğramadan alanda dönen polonya ihasının uçuşunu (başarısız olduğu anons edilmesine rağmen) geçerli saydılar. sonuçta sadece ilk üç takımın puan alabildiği, kürsüye birilerini çıkartmak için 40 takla atan hakemlerin olduğu, inanılmaz nezaketsiz davranışlarda bulunan jürilerin yarışmacılara köpek çektiği bir yarışma oldu. emeği geçen herkesi tebrik ediyorum.

    aynı zamanda canlı yayın görüntülerinin mobese kamerasını andırdığı, havada uçak görülemeyen uçuş yarışmasıdır. tüm organizatörleri kutlamak gerekiyor.

    yarışmacı olarak katılan 4 kilogramlık ihalara 180 derecelik dönüş yapmaları için bir binanın önünün gösterildiği, gebze teknik üniversitesi kütüphanesine üç farklı iha tarafından kamikaze yapılmış yarışmadır. yarışma alanındaki binalar sorulduğunda orası zaten no fly zone diyerek, ihaların kontrolden çıkma ihtimalini düşünemediklerini söyleyen jüri üyeleri içermektedir. arkadaşlar muhtemelen no fly zone çizgisini star warsvari bir güç duvarı sanıyordu.

    ev sahibi gebze teknik üniversitesinin ihaların ineceği pisti genişletelim önerisinin yarışma organizatörleri tarafından reddedildiği, pistin sonunda ve yanlarında uçurum ve kayaların uçakları yardığı yarışma olmuştur. düzenlenmiş en kötü uçuş yarışması olarak anılacaktır.

    yurt dışında başarılar kazanmış türk ekiplerinin lütfederek geldiği, geldiklerine pişman edildiği yarışmadır.

    yarışmacıların geçmemesi gereken irtifa 50 metre olarak duyrulmuş ancak ufuk kamerası 15 metreye kurulmuştu. gözündeki lazer mesafe ölçerler ile mesafe tahmini yapan hakemler bazı takımları bu sebeple elemekten bile çekinmedi. adamlar cidden göz kararı takım eledi. olan gençlerin aylarca uğraşıp yaptığı ihalara oldu.

    yarışmacıların uçuş saatlerinin bir peçeteye not edildiği yarışma olmuştur.

    uçan ekiplerin uçtuğu için puan alamadığı uçuş yarışması.

    yarışmacıların geçmesi istenen direklerin ve üzerlerine yerleştirilen kameraların açılı olduğu, trigonometri konusunda antik mısırdan geride olduğumuzu ortaya koyan yarışma.

    hakemlerin ve yarışma komitesinin neye göre seçildiği bir türlü anlaşılamayan. uçuş mekaniğinin yarışmacılar tarafından yarışma komitesine öğretildiği, onun da komite tarafından öğrenilemediği yarışma.

    sunucu hakan ka hakem komitesinden daha iyi uçuş mekaniği biliyordu.

    iki görevi olan uçuş yarışmasının, prince of persiadan esinlenilmiş ilk görevinin kimse tarafından yapılamadığı, dolayısıyla ikinci göreve de sabit kanatlı ekipler tarafından geçilemeyen yarışmadır.

    fpv ve telemetri gibi birbirine interfere edebilen sistemleri toplayıp uçuş öncesi takımlara vermek veya takımlara farklı kanallar tahsis etmek seçenekleri varken bunları tercih etmeyerek takımların birbirini sabote etmesine imkan veren, yapmış olmak için yapılan, keşke yapılmasaydı dedirten yarışmadır.

    son günü itibariyle ilk üç sıraya türkiye sınırlarına girmiş ekipler konulabilmiştir. hakem heyeti için büyük başarıdır.

    muhteşem randevu sistemli uçuş testleri sayesinde kimsenin uçamadığı, uçanın da başka takımlar veya jüri tarafından sabote edildiği uçamayış yarışması.

    cuma günü puan alan sabit kanat takımının puanını cuma akşamı yaptığı toplantıda sonunda bir bahane bularak iptal eden jüri heyetinin ertesi gün kimse puan alamayınca aynı puanı utanmadan teslim ettiği yarışmadır.

    fpv sistemini açık bırakıp yemek yemeye giden takımların olduğu yarışmadır.

    fail safe sistemlerinin denetlenmediği, kimse ölmediği için şükredilen yarışma.

    hakem ve jürinin yarışma sırasında epey yüksekten uçtuğu yarışma.

    yarışma bittiğinde sabit kanat sıralamasında bir adet quadcopter vardı. hakemler ayırt edemiyordu.

    iha üzerinde bulunan elevator, rudder gibi kontrol yüzeylerine yelpaze diyen uçuş hakemlerinin olduğu yarışmadır. kimsenin puan alamamasına şaşırmamak lazım.
  • ulkenin kurumlarinin geldigi vaziyeti gosteren olaylar silsilesi. amerikalara gitmis, oduller almis cocuklarin heveslerini kiran yetkin olmayan yetkililerin maceralari.
  • ülkenin her alanında, farklı disiplinlerdeki genç beyinlerin dışarı beyin göçüne zorlandığının bir diğer ispatı olan rezalet gibi rezalettir.
  • insanın bilime teknolojiye olan ilgi ve hevesini soğutan rezalet.

    adamların resmen ayağı kaydırılmış.
  • iş bilmez insanlara kendilerine bir kaç beden büyük gelen görevlerin teslim edilmesi sonucunda oluşan rezalet.
    bu yarışmalara katılan arkadaşların gece gündüz nasıl emek harcadığını birinci elden görüyorum. bu arkadaşlar her zaman daha verimli daha dayanıklı uav nasıl yapılabilir sorusunun cevabını arıyor ve büyük ölçüde de başarılı oluyorlar. bu yarışma söz konusu ekibin ilk yarışması değildi, aksine başarısı dünya çapında kanıtlanmış, tanınan bir gruplar. yine de uğradıkları haksızlığın bilinmesi lazım, kesinlikle bir şeyler değişeceğini düşündüğümden değil. yukarıda bahsedilen hocaları tanıyorum, öğrencilere siz diye hitap eden, sinirlendirmenin mümkün olmadığı hocalar. yani en azından ben öyle düşünürdüm.
    aktarılan olayda hiç bir abartı yok. arkadaşlar sanki kasıtlı olarak heves kırmak için hazırlanmış bir yarışma geçirmişler. canları sağ olsun, biz onları biliyoruz, onlar kendilerini biliyorlar.
    sonuç olarak sosu gelmeyen burger king siparişinden daha çok dikkat çekmesi gereken rezalettir.
  • artik sasirtmayan rezaletler silsilesinin bir baska ornegidir.

    sonra neden turkiye cok rerere rörörö diyoruz. hayir ulkenin neresinden tutsan elinde kaliyor. sacmalik.
  • alışıla gelmiş tubitak rezaletleri. şaşırmadım.
    (bkz: tubitak)
  • yeni tübitak'tan beklenen bir rezalettir.

    "biz ara eleman ülkesiyiz mucit çıkaramayız" diyenlerin yönettiği ülkede bilimsel çalışmanın değer görmesini bekleyemeyiz artık. olan emek veren idealist gençlere oluyor, ona üzülüyorum. kaçın bu ülkeden kurtarın kendinizi.

    (bkz: tübitak'ın kansere karşı dua projesi)
    (bkz: ayet okunmuş fasulye)
hesabın var mı? giriş yap