koliva

• rumlarin geleneksel tatlisi. sanirim bugdaydan yapiyorlar.
  turklerin irmik helvasi gibi, olunun arkasindan yapilip konu kom$uya dagitilir.
  
  icinde birsuru malzeme vardir, cok lezzetli birseydir.
• badem, ceviz ve buğdaydan yapılan, ton psihon'da dağıtılan bir tür helva.
• ilhan eksen'in cokkulturlu istanbul mutfagi'nda, simdi adini hatirlamadigim bir rum hanimefendiden, oldukca huzunlu anlatima sahip bir koliva tarifine yer verilmis. helvanin kendisinde huzunlu bir sey yok tabi, bildigimiz irmik helvasi, ancak olunun arkasindan ve belli bir rituele uygun olarak yapilmasi huzun katan ayrintilar. bir de turkiye'deki rum nufusun ne kadar az kalmis oldugu ve gittikce azalmakta oldugu, bunlarin cogunu da yasli insanlarin teskil ettigi dusunulurse, anlatan kisi icin koliva yapiminin oldukca huzunlu olabilecegi acik.
  
  neyse efeniiim, uzun lafin kisasi, kolivayi yaparken mutfakta olen kisinin anisina mum yakilir, iki tahta kasik ust uste capraz olarak konurmus. pisirmenin cesitli asamalarinda muhtemelen cesitli dualar vs. isin icine giriyordur, bunlarin detayina pek girilmemis, helva hazirlandiktan sonra da uzerine cam fistigi ve/veya tarcinla olenin adinin bas harfleri yazilirmis.
• ortodokslara özgü bir adettir.
• koliva ile helva nın akraba olduğunu tahmin etmek içinsevan nisanyan olmaya gerek yok saniyorum. ama kelimenin kökeninin arapça mı farsça mı yunanca mı olduğu konusunda bilgim yok. ama yuzyillardir müslüman cenaze evlerinde de uygulanan bir gelenektir. cenaze gömüldükten sonra evde duasi yapilirken pisirilmesi gerekir ki, kokusu tüm evi sarsin, bu kokunun henüz evi terketmemiş müteveffanın ruhunu şad edeceğine inanılır.
• ayrıca tıpkı helva gibi, ölünün kırkı çıkınca da yapılır, mezar başında dağıtılır.
  
  şişli'deki azınlık mezarlığının görevlileri bu konuda yardımcı oluyorlar, yalnız koliva beyaz zarfların içinde dağıtılıyor, pek şık olmuyor.
• ismail türüt türüttülerinden anladığımız kadarı ile mısır ile alakalı bişey. tarlada olduğuna göre de pişmiş hali ile alakası olmayan bir uzvu olsagerek mısırın. bence mısır püskülü.
• doğu karadenizde "rize" dolaylarında haşlanış mısıra verilen isimdir..
  ayrıca mısırın taze haline (pişirilmemiş haline) : lavus (ya da laus)
  popcorn olarak kurutulup patlatılmış haline: pafuli
  farelerden korunmak için saklandığı dört taş sütun üzerine dikili yapılarada : nayla
  denir.....
• (bkz: havidz)
• koliva karadeniz ailelerinin bir zamanlar çitleyecek çekirdek bulunmayan dağ başlarında ürettiği bir çerezdir. karadeniz tarım ürünlerinden olan mısırdan yabılır.
  demin yedik baktım bu bilgi düşülmemiş hemen düşeyim.
  
  aslen kabuğundan suyulmuş mısırdan ibaret bir şeydir. yemesi hafif ve güzeldir. naısl yapılır hemen onu da söyliyeyim.
  
  bu kabuğun bu mısırı terketmesi için haşlamak yetmez efendim.
  
  tencereye mısır konur, su konur, bir de kül, evet doğru duydunuz, kül konur. eskiden fırınlardan temiz kül alırlarmış ve fakat elektrik fırınlara geldi geleli insanlar kendi küllerini kullanıyorlar. kül mısırın kabuğunu kaldırıyor ve sonra mısır kabuğu daha doğrusu o incecik ama mukavemetli zar, kül ve su çöpe gidiyor. geriye tertemiz mısır taneleri kalıyor.
  
  bunun çok pişmişi iyi olmaz. hafif sert kalması gerekir. üzerine tuz serpince tuzlu suda pişmiş kolivadan daha fazla randıman verir. afiyetle yersin.
  
  oh bebeğim, yersin.