*

  • yazarin / derleyenin yazi dilini akici kilabilmek adina kullandigi, özneleri tekrar tekrar yazmamak icin basvurdugu yöntemdir.
  • (bkz: age)
  • (bkz: agy)
  • (bkz: mezkur)
  • (ilk giri tarihi: 13.8.2016)

    (bkz: anılan), söz konusu
    (bkz: adı geçen eser), age
    (bkz: adı çekilmek), adını çekmek
    (bkz: müşarünileyh)
    (bkz: mumaileyh), mumaileyha
  • adı geçen gibi basit bir zamir ne kadar karmaşık olabilir diyorsun ama eskilerin yazışmalarda kullandıkları mezkûr, mesfûr, mebhus, mersum, mümaileyh, müşârünileyh gibi hepsi de adı geçen, zikredilen, bahsedilen gibi birbirinin aynı anlamlara gelen kelimeleri, bahsettikleri kişinin dinini, toplumsal statüsünü, rütbesini, itibar derecesini falan gösterecek şekilde kullandıklarını görünce şaşa kalıyorsun. şöyle ki:

    - müslüman olmayan düşük rütbeli birinden bahsedilirken işsiz güçsüz, adi, aşağılık, düşman gibi hakaretamiz içerikleri olan merkum, mesfûr ya da mersum tercih ediliyor.

    - müslüman ama sıradan birinden bahsederken mûmâileyh kullanılıyor.

    - müslüman ve paşa, nazır gibi yüksek rütbeli vi ay pi birinden bahsedilirken ise müşârünileyh kullanılmak zorunda. ha ama müslüman olmayan ama prens, kral gibi hanedan mensuplarıından birisinden de müşârünileyh olarak bahsediliyor.

    söz konusu bu farklı zamir tercihlerinin yerine göre nasıl kullanıldığını yaşanmış bir olay üzerinden örnekleyelim hemen: 1829'da istanbul'a atanan ingiltere büyükelçisi sir robert gordon için düzenlenen kabul töreni sırasında, elçinin osmanlı protokol kurallarına aykırı şekilde (bkz: #134049687) paşanın yanına oturduğunu yazan teşrifat memuru (ki o dönemin protokol görevlisidir), bugün olsa "adı geçen elçi, adı geçen paşanın yanına oturdu" yazıp geçeğimiz bir cümle yerine "elçi-i mersûm, müşarunileyh kaymakam paşa hazretlerinin sıralarında kuûd eylemiştir" diyerek mersûm sıfatıyla koca ingiltere elçisini gömüp onun ne gayrimüslimliğini bırakmış ne de rütbesinin paşaya kıyasla düşük olduğunu. hani o teşrifatçının kalemi sürçüp* paşayı nitelemek için müşârünileyh değil de yanlışlıkla mersum ya da mûmâileyh kullansa, o kalemi alırlar ve mersum teşrifatçının dübürüne monte ederler. net.
hesabın var mı? giriş yap