ah'lar ağacı

• efendim didem madak hanımefendinin ikinci solo çalışması, şiirsemeleri olan kitap...ilk kitabı grapon kağıtlarına oranla daha bir acılardan geçmiş ruh hali var gibi...ya da anlatması bana düşmez, bir parça arka kapak'dan notlar düşerim;
  
  "...
  güçlü bir el silkeledi beni sonra
  sanırım bu tanrının eliydi,
  sayamadım kaç ah döküldü dallarımdan,
  çok şey görmüşüm gibi,
  ve çok şey geçmiş gibi başımdan
  ah dedim sonra,
  ah!
  
  iç ses, diye söylendim...
  gel!
  ahlar ağacından sen de biraz meyve topla...
  ..."
• tesadüf... (bkz: vahlar ağacı)
• didem madak'ın sesinin tonunu emanet ettiği ahlat ağacına yazdığı ikinci kitabına adını veren şiiridir. 'ah'lar ağacıdır, iç sesle bölünüp duran uzunca bir şiirdir. tanrıyla sohbeti boldur, ölümden sıkça dem vurur ve şöyle biter;
  
  "...
  vasiyetimdir:
  bin ahımın hakkı toprağa kalsın..."
• didem madak güzelliklerinden biridir bu da.. bir kısmı:
  
  "bir ilaç içsem bari diye düşündüm,
  biraz kolonya sürünsem,
  ferahlasam, pencereyi açsam.
  şöyle bir şey yazdım sonra:
  yağmur, çamurlu bir elbise dikiyor şehre
  sıkılıyoruz hepimiz bu çamurlu giysinin içinde.
  berbattı,
  bir şiire böyle başlanmazdı.
  
  iç ses diye söylendim,
  ardından yıldırım gürses...
  aptal aptal güldüm bir de buna.
  ayşecik vazoyu kırıyor
  ve ‘tamir et bakalım’ diyordu babasına.
  yapıştırsam da parçalarını hayatımın
  su sızdırıyordu çatlaklarından.
  karnabahar kızartmıyordu asla
  başrolde kadınlar.
  
  güçlü bir el silkeledi beni sonra
  sanırım tanrı’nın eliydi.
  sayamadım kaç ah döküldü dallarımdan.
  binlerce yeşil gözü olan bir zeytin ağacı gibi,
  çok şey görmüşüm gibi,
  ve çok şey geçmiş gibi başımdan,
  ah...dedim sonra
  ah!
  
  iç ses, diye söylendim
  çocukken şöyle dua ederdim tanrı’ya:
  tanrım bana hiç erimeyen,
  kırmızı bir bonbon şekeri yolla.
  eski tül perdelerden gelinlik biçerdik
  kardeşimle kendimize durmadan,
  olmayan çayları,
  olmayan fincanlardan içerdik.
  olmayan kapıları açardık,
  olmayan ziller çaldığında.
  siyah papyonlu olurdu mutlaka
  resim defterimizdeki damat.
  yedi günde yarattığımız dünya
  mutlu olurduk pastel koksa.
  
  ve şimdi şöyle dua ediyorum tanrı’ya:
  olanlar oldu tanrım
  bütün bu olanların ağırlığından beni kolla!
  
  kaybolmak istemiştim bir zamanlar
  kapının arkasında yokum demiştim
  ve divanın altında da.
  bulamazsınız ki artık beni,
  hayatın ortasında.
  kaybolmak istemiştim bir zamanlar
  beni kimse bulamazdı
  tanrı’nın arkasına saklansam.
  o kocamandı, en kocamandı o.
  bir kız çocuğunun hayalleri kadar.
  
  bir zamanlar kendimi
  bulunmaz hint kumaşı sanmıştım.
  kaç metredir benim yokluğum?
  benden daha çok var sanmıştım.
  benim yokluğumdan dünyaya
  bir elbise çıkar sanmıştım.
  dünyanın çıplaklığına bakmaya utanmadan
  sonunda ben de alıştım.
  ah...dedim sonra,
  ah!
  
  güzin ablası kitaplar olan bir kızdım,
  içim sıkılmasa o kadar
  tek bir satır bile okumazdım.
  taş bebeğim ters çevrilince ağlardı
  bir derdi var derdim.
  derdimi demeyi ben taşbebeğimden öğrendim.
  ninni derdim, ninni bebeğim!
  cam gözlerini kapardı, naylon kirpiklerini.
  plastik gözkapaklarının ardında,
  bilirdim rüyaları yoktu bebeğimin,
  gözyaşları da.
  ağladıkça tükürüğümden sürerdim gözaltlarına.
  bu kadar kolay harcamazdım rüyalarımı,
  kırmızı çantamda bayram harçlıklarım olmasa.
  
  insan çıtır ekmeği ısırdığında,
  kırıklar dolar kucağına,
  işte orası umudun tarlasıdır.
  ve orada başaklar ağırlaştığında,
  sayısız ah dökülür toprağa.
  
  iç ses, diye söylendim
  ve ah dedim sonra,
  böyle ah demeyi beli bükük bir ahlat ağacından öğrendim.
  
  dallarına salıncak kurardı çocuklar,
  hızlı yaşanan bir hayatın şarkılarıydı salıncaklar.
  meyveleri tatsızdı
  eski bir lanetten dolayı
  herkes dişlerdi acı meyvelerini,
  ve herkes söverdi ona.
  ismini yazardı herkes onun bağrına,
  ah derdi o. ah!
  
  bıçağın ucundaydı insanların hafızası
  ‘insan unutandır
  ve insan unutulmaya mahkum olandır.’
  tanrı şöyle derdi o zaman:
  ah!
  
  ne çok dikeni vardı ahlat ağacının tanrım,
  ulaşılamazdı,
  sen sarılmak istesen ona,
  o sana sarılmazdı.
  ne çok dikenin vardı tanrım!
  ne çok isterdim,
  sana sarılamazdım.
  ve şöyle derdim o zaman:
  ah!
  
  ahlat ahların ağacıydı,
  yaşlanmaya başlayanların,
  itiraf edilememiş aşkların,
  evde kalmış kızların.
  ahlat ahların ağacıydı,
  cezayir nasıl cezaların ülkesiyse,
  öyleydi işte.
  
  ve etimoloji eti’lerden kalma
  bir zaman birimiydi yanılmıyorsam.
  ve yanılmıyorsam yalnız insanların,
  kahvaltı edip ağladıkları pazar sabahları yokmuş o zaman.
  mesela o zamanlar
  mutsuz olduğunda insanlar,
  yok olurmuş bazı dakikalar"
• didem madak'ın temmuz 2002'de everest yayınlarından çıkan, -sesinin tonunu emanet ettiği ahlat ağacına- ithaf ettiği ikinci şiir kitabıdır.
  
  kitabın içinde;
  
  ahlar ağacı
  siz aşktan n'anlarsınız bayım
  kalbimin en doğusunda
  samson ve dalila
  pollyanna'ya son mektup
  müsveddeler
  karınca kumu
  ağlayan kaya
  paragraf başı
  
  şiirlerini barındırır.
• tamamı aşağıdaki gibi olan şiirdir.
  
  bir ilaç içsem bari diye düşündüm,
  biraz kolonya sürünsem,
  ferahlasam, pencereyi açsam.
  şöyle bir şey yazdım sonra:
  yağmur, çamurlu bir elbise dikiyor şehre
  sıkılıyoruz hepimiz bu çamurlu giysinin içinde.
  berbattı,
  bir şiire böyle başlanmazdı.
  iç ses diye söylendim,
  ardından yıldırım gürses...
  aptal aptal güldüm bir de buna.
  ayşecik vazoyu kırıyor
  ve 'tamir et bakalım' diyordu babasına.
  yapıştırsam da parçalarını hayatımın
  su sızdırıyordu çatlaklarından.
  karnabahar kızartmıyordu asla
  başrolde kadınlar.
  güçlü bir el silkeledi beni sonra
  sanırım tanrı’nın eliydi.
  sayamadım kaç ah döküldü dallarımdan.
  binlerce yeşil gözü olan bir zeytin ağacı gibi,
  çok şey görmüşüm gibi,
  ve çok şey geçmiş gibi başımdan,
  ah...dedim sonra
  ah!
  iç ses, diye söylendim
  çocukken şöyle dua ederdim tanrı’ya:
  tanrım bana hiç erimeyen,
  kırmızı bir bonbon şekeri yolla.
  eski tül perdelerden gelinlik biçerdik
  kardeşimle kendimize durmadan,
  olmayan çayları,
  olmayan fincanlardan içerdik.
  olmayan kapıları açardık,
  olmayan ziller çaldığında.
  siyah papyonlu olurdu mutlaka
  resim defterimizdeki damat.
  yedi günde yarattığımız dünya
  mutlu olurduk pastel koksa.
  ve şimdi şöyle dua ediyorum tanrı’ya:
  olanlar oldu tanrım
  bütün bu olanların ağırlığından beni kolla!
  kaybolmak istemiştim bir zamanlar
  kapının arkasında yokum demiştim
  ve divanın altında da.
  bulamazsınız ki artık beni,
  hayatın ortasında.
  kaybolmak istemiştim bir zamanlar
  beni kimse bulamazdı
  tanrı’nın arkasına saklansam.
  o kocamandı,en kocamandı o.
  bir kız çocuğunun hayalleri kadar.
  bir zamanlar kendimi
  bulunmaz hint kumaşı sanmıştım.
  kaç metredir benim yokluğum?
  benden daha çok var sanmıştım.
  benim yokluğumdan dünyaya
  bir elbise çıkar sanmıştım.
  dünyanın çıplaklığına bakmaya utanmadan
  sonunda ben de alıştım.
  ah...dedim sonra,
  ah!
  güzin ablası kitaplar olan bir kızdım,
  içim sıkılmasa o kadar
  tek bir satır bile okumazdım.
  taş bebeğim ters çevrilince ağlardı
  bir derdi var derdim.
  derdimi demeyi ben taşbebeğimden öğrendim.
  ninni derdim,ninni bebeğim!
  cam gözlerini kapardı,naylon kirpiklerini.
  plastik gözkapaklarının ardında,
  bilirdim rüyaları yoktu bebeğimin,
  gözyaşları da.
  ağladıkça tükürüğümden sürerdim gözaltlarına.
  bu kadar kolay harcamazdım rüyalarımı,
  kırmızı çantamda bayram harçlıklarım olmasa.
  insan çıtır ekmeği ısırdığında,
  kırıklar dolar kucağına,
  işte orası umudun tarlasıdır.
  ve orada başaklar ağırlaştığında,
  sayısız ah dökülür toprağa.
  iç ses, diye söylendim
  ve ah dedim sonra,
  böyle ah demeyi beli bükük bir ahlat ağacından öğrendim.
  dallarına salıncak kurardı çocuklar,
  hızlı yaşanan bir hayatın şarkılarıydı salıncaklar.
  meyveleri tatsızdı
  eski bir lanetten dolayı
  herkes dişlerdi acı meyvelerini,
  ve herkes söverdi ona.
  ismini yazardı herkes onun bağrına,
  ah derdi o. ah!
  bıçağın ucundaydı insanların hafızası
  insan unutandır
  ve insan unutulmaya mahkum olandır.
  tanrı şöyle derdi o zaman:
  ah!
  ne çok dikeni vardı ahlat ağacının tanrım,
  ulaşılamazdı,
  sen sarılmak istesen ona,
  o sana sarılmazdı.
  ne çok dikenin vardı tanrım!
  ne çok isterdim,
  sana sarılamazdım.
  ve şöyle derdim o zaman:
  ah!
  ahlat ahların ağacıydı,
  yaşlanmaya başlayanların,
  itiraf edilememiş aşkların,
  evde kalmış kızların.
  ahlat ahların ağacıydı,
  cezayir nasıl cezaların ülkesiyse,
  öyleydi işte.
  ve etimoloji eti’lerden kalma
  bir zaman birimiydi yanılmıyorsam.
  ve yanılmıyorsam yalnız insanların,
  kahvaltı edip ağladıkları pazar sabahları yokmuş o zaman.
  mesela o zamanlar
  mutsuz olduğunda insanlar,
  yok olurmuş bazı dakikalar.
  gülümsedim o sıra,
  bazen sevinirim,
  sevinmek nedense hep yedi yaşında
  ve ah... dedim sonra,
  ah!
  bazen ah diyorum durmadan,
  şimdi ben ahlatın başında,
  otuz iki yaşımda.
  ahlar ağacı gibi.
  rengarenk çaputlar bağladım yıllarca dallarıma,
  mavi, mor,kırmızı ve yeşil,
  istedim,hep istedim,
  sen iste derdim,iste yeter ki
  vereyim.
  her istediğimi verdim.arttım,fazlalaştım,
  eksikli yaşamaktan.
  ahlar ağacıyım,gibisi fazla.
  başka bir şey istemem
  artık beyazlaşan üç-beş tel saçıma,
  hesabımı vermekten başka.
  vasiyetimdir:
  dalgınlığınıza gelmek istiyorum
  ve kaybolmak o dalgınlıkta.
  at arabasıyla kağıt toplardı
  her sabah çingene kadınlar.
  üst üste yığılırdı buruşuk kirli kağıtlar
  şaşırırdım
  kadınların mı yoksa kağıtların mı memeleri kocaman?
  bir zamanlar öfkem beni zora koşardı.
  kızıl yelelerim yapışırdı terli alnıma
  ne eğere gelirsin ne de semere derledi bana,
  yeniden doğmuş olurdum oysa,
  öldüğümü sandıklarında,
  yalnızca kağıtlarda iyi koşan bir at olarak.
  vasiyetimdir:
  en güçlülerinden seçilsin
  beni taşıyacak olanlar.
  ahtım olsun,
  yükleri ağırlaşsın diye iyice,
  tabutumun içinde tepineceğim.
  bir göl vardı evimizin karşısında,
  mavi gözleri olan,
  kara yağız bir şehirde yaşamışım meğer yıllarca.
  ya siz,
  nasıl bilirdiniz çocukluğunuzu ey cemaat?
  nasıldı
  öldürdüğünüz birinin cenaze namazını kılmak?
  ilk üç vişneyi verdiğinde bahçedeki ağaç
  annem sevindiydi hatırlarım.
  ah demişti.
  ah!
  üç küçük kırmızı dünya verilmişti sanki ona.
  annem çok sevinmelerin kadınıydı.
  bazen sevinince annem gibi,
  rengarenk reçeller dizerim kalbimin raflarına.
  annem çok sevinmelerin kadınıydı,
  sıcak yemeklerin.
  başına diktikleri o taş,
  ne zaman dokunsam soğuktur oysa.
  ben okşadığımda ama,ısınır sanki biraz.
  iç ses!
  bu bahsi kapa!
  mutfağa gidip domates çorbası pişirdim.
  çoktandır öksüz olan mutfakta
  buğulandı ve ağladı camlar,
  gözyaşlarını kuruladım perdelerin ucuyla.
  çoktandır öksüz olan dünyaya baktım,
  allah babasıyla baş başa kalmış insanlara,
  poşetin tamamını beş bardak suya boşaltınca,
  sanki biraz rahatladım.
  kazanlar dolusu çorba kaynatsam sanki,
  artık kimse mutsuz olmayacaktı.
  ah...dedim sonra,
  ah!
  iç sıkıntımla çektirdiğimiz bu fotoğrafta,
  aynı vampir gibi çıkacağız.
  kırmızı çorbama ekmek doğrayınca,
  sanki biraz ferahladım.
  karıştırdım ve iç ses diye fısıldadım:
  hala aç mısın?
  bir tren geçti yine tam o sıra
  ustura gibi kara,
  düdük çala çala,
  geçti şiirimin ortasından.
  kes şunu dedim,kes artık!
  oldu olacak,
  kan kardeşi olsun ruhumla yollar.
  merak ederdim,
  kesik başları ve sarı ışıklarıyla
  nereye gider bu insanlar?
  raylar uzanırdı içimde kilometrelerce
  bir kara yılan gibi,
  bilemezdim menzil neresi?
  ah...dedim sonra
  ve acilen makas değiştirdim.
  iç ses, diye söylendim,
  raydan çıkma bundan sonra.
  kuyruk sallardı,
  annemden kalma maaşım
  her üç ayın sonunda.
  sevinirdi,
  kocaman bir kara kediyi okşamış gibi ellerim.
  sarımsak kokulu fötr şapkalı amcalarla,
  muhabbet ederdik kuyrukta.
  bizler sarımsak kokan uzun bir dizenin,
  fötr şapkalı kelimeleriydik,
  çürük dişlerimizle bizler,
  dökülmüş harfler gibi kelimelerden,
  saf ve pembe gülümserdik.
  bizler her üç ayın sonunda yeniden doğan bebeklerdik.
  neden ilerlemiyor bu kuyruk derdik,
  neden hep aynı yerdeyiz,
  hayattan söz edilirdi,
  zor denirdi,
  ve ardından susulurdu mutlaka.
  fötr şapkalı amcalardan biri
  ah derdi sonra,
  ah!
  kuyruk öfkeyle kıpırdanırdı o zaman.
  bir arap şairi şöyle demiş,
  savaşta yenilen halkına,
  ağlamayın,ağlamayın,acınız azalır
  
  uzun bir dize dayardı hayat her sabah karnıma
  şiir için düelloya gelmiş bir sevgili gibi,
  sorardı:
  daha yazacak mısın?
  hayır derdim,
  artık yazmayacağım.
  ama şöyle denir:
  kılıç çeken kılıçla ölür.
  ama şöyle denir:
  kaderden kaçılmaz.
  ama yazgısını yaldızlı çokomel kağıtları gibi,
  tırnaklarıyla düzeltemiyor insan.
  yıllarca biriktirdim
  rengarenk çokomel kağıtlarını kitap aralarında.
  aşık olduğumda,
  çikolata kokardı kırmızı yazgım.
  hayatıma hayat diyemem artık.
  sarı yazgım her sonbahar onu
  biraz daha fazla,ömür yaptı.
  maviye de, yeşile de dili dönmez ömrümün artık.
  kara yazgımı şimdi kim bilir
  hangi kitabın arasında saklıyorsun tanrım?
  ah.. dedim sonra
  ah!
  
  iç ses, diye söylendim,
  başımda rüzgar vardı
  başımda uğultular...
  kalbim usulca kıpırdardı
  ve ses çıkarırdı dokununca
  çan çiçeğiyle karıştırırdı onu belki
  bir başkası olsa.
  başımda rüzgar vardı,
  yine esiyordum
  hızla dönmeye başladı kalbim
  rüzgargülüyle karıştırırdı onu belki
  bir başkası olsa.
  başımda uğultular...
  fırtına çıktı sonra,
  yaşadığını anladı kalbim,
  böyle yaşanamaz derdi
  bir başkası olsa.
  bir zamanlar meydan okumak isterdim.
  kaç meydanını okudum da bu hayatın.
  yalnızca iki harfini öğrendim:
  a
  h!
  ah benim nergis kokulu cehaletim...
  ruj lekeleri bıraktın bardaklarda
  anlatmak isterdin kendini durmadan
  bir bardağa bile olsa.
  ne diyecektin, ne söyleyecektin
  şairlerin şahı olsan,
  bir ah’dan başka.
  ah benim nergis kokulu cehaletim
  bana yıllarca, bunca sözü boşa söylettin.
  ah!
  güçlü bir el silkeledi beni sonra
  sanırım tanrının eliydi,
  sayamadım kaç ah döküldü dallarımdan,
  çok şey geçmiş gibi başımdan
  ah dedim sonra,
  ah!
  iç ses, diye söylendim.
  gel!
  ahlar ağacından sen de biraz meyve topla.
  vasiyetimdir:
  bin ahımın hakkı toprağa kalsın...
• didem madak'ın ikinci şiir kitabı. ilk basımı 2002'de everest yayınları'ndan çıktı. kasım 2012'de metis kitabevi, diğer iki şiir kitabı ile beraber (bkz: grapon kağıtları) (bkz: pulbiber mahallesi) yeni baskısını yayınladı.
  
  bunlar da kitaptan:
  
  "zamanı sarışın bir kedi olarak yarat baştan allahım
  bırak okşayayım.
  esirge ve bağışla beni gerçekten
  bırak düşlerimde kaybolayım."
  
  ...
  
  "az gerçi cüzdanımda hala kağıtlar,
  ama bozuklar harmandalı oynuyor,
  zil oluyor parmağımın ucunda,
  küçücük insanlar şimdi cüzdanıma her bakışımda
  neşeli bir ateşin üstünden atlıyor.
  kardeşim, biriciğim, kimse yoksulluğu benim için
  böyle sevimli kılmadı şimdiye kadar."
• ne güzel bir şiirdir, ne eşsiz bir kitap.
  tekrar tekrar okuduğum,
  bir kadını anlamlandıran,
  duygunun derinliği, gündelik olanın anlatılış biçimine hayran bırakan eserlerden.
• "ama yazgısını yaldızlı çokomel kağıtları gibi
  tırnaklarıyla düzeltemiyor insan."
• "neden her aşk
  bir kadının cenazesini kaldırır mutlaka" ^*