appalachian dağları ^*

• kuzey amerika kitasinin dogusunda kuzey-guney yonunde uzanan siradaglar.
  yaklasik 2800 km boyunca new founland'dan (kanada) alabama'ya (abd) kadar uzanir. en yuksek noktasi - 2038 metre - north carolina'daki (abd) mount mitchell'dir.
  abd'nin dogu kiyisi (east coast) ve orta batisi (midwest) arasindaki dogal sinirdir. zengin komur yataklarina sahiptir.
  abd'de virginia'daki shenandoah national park ve tennessee - north carolina sinirindaki great smoky mountains national park bu daglarin muhtesem dogal guzelliklerinin gorulebilecegi parklardir.
  appalachian trail de bu siradaglar uzerindedir.
• (bkz: apalaş dağları)
  bi film vardı burda çekilen. aklıma gelmiyo ismi ama o görüntüler harikaydı ya. doğanın her yanı güzel ama sanki bob ross fırçasından çıkmış gibiydi.
• bir zamanlar dünyanın en yüksek noktasını barındıran bu dağ kuşağı, oldukça eski bir kütle olmasından dolayı uzun yıllar aşındırma kuvvetlerinin etkisi altında kalmış ve günümüzdeki yükseltisine düşmüştür.
• http://imgur.com/y4hoems
• ıçerisinde değişik bir türkçe dialekt barındıran maine'den alabama'ya kadar uzayan sıra dağlar diye kesip atilmamasi gereken cografi bolge.
  
  kendi icersinde cok farkli bir dil yapisina (scottish and gaelic) ve baska anglo sakson kulturlere benzememesiyle ünlu bir cografya.
  
  -hillbilly- ya da -mountain people' denilen bu benzersiz kultur ozellikle west virgina ve kentucky arasinda kendisini belli etmekte.
  
  bu bolge (west virgina ve kentucky nin bir kismi) ayni zamanda abd'nin en fakir ve en dislanmis bolgesidir. 21yy un ilk cegregini tamamlamak uzere oldugumuz su donemde bile hala elektrik ve su baglantisi olmayan binlerce ev var. bunun sebebi bu evlerin hepsinin yuksek irtifada ve ulasimin cok zor oldugu yerlede bulunmasi.
  
  egitim oraninin inanilmaz dusuk olmasinin sebeplerinden biri ise amerika da 1920 ler de gorulen buyuk kestane agaci hastaligidir ki (#136308791) buradan okuyabilirsiniz.
  
  egitimsizlik elbette bir toplulugun dibe vurmasinda ki en buyuk etken bu etkene direk bagli olan
  bir baska sebep ise akraba evliligidir.
  (ozellikle west virginia da maalesef hala cok yaygin).
  birinci dereceden akraba evliligi orani ulusal oranin hala %96 si kadar fazla.
  
  west virginia ve neredeyse tum guney appalachian bolgesinin ana gecim kaynagi ormancilik ve madencilikken sonralari sadece madencilik olarak kendini gostermekte.
  komur madenleri ve madencilik hala ana gecim kaynagi ve erkeklerin hemen hemen hepsi madenci.
  
  appalachian bolgesinde egitim cogunlukla ilkokuldan sonra bitiyor, yani cehalet diz boyu. hane icinde beslenmesi gereken bogaz sayisini dusurmek icin anne babalar cocuklarini 15-16 da evlendiriyorlar. ve cehalet sozkonusu oldugundan genelde birinci dereceden kuzenler bas göz ediliyor.
  
  yukarida da yazdigim gibi akraba evliliginin fazlaligi yuzunden zeka gelisimini tam olarak tamamlayamayan bu bolge insani bugun hala zeka seviyesi olarak abd genelinin 6 ila 12 puan altinda. fiziksel engelli orani ise ulusal ortalamanin 3 kati.
  
  abd'de lanetli bolge ya da "freaks land" diye gecen appalachian dağlarınindan bahsederken sozu gecen bolgenin west virginia ve kentucky oldugunu bilmek lazim.
  
  kuzey appalachian yukarida saydigim ozellikleri tasimiyor. (fakat dedigim gibi abd'de appalachian denildiginde akla ilk gelen iki yer daima west virgina ve kentucky dir)
  
  bolgenin anadolu ile ilgili ozelligi de -melungeon- denilen ve dna yapilarinda farkli oranlarda ( bu gruba genetik bilimciler tri-race diyorlar) anadolu, afrika ve hint geni tasiyan ve abd'de ki bildik ismiyle "lost tribe of appalachians" olarak anilan bir sub-group a ev sahipligi yapmasindan ileri gelmekte.
  
  bu melungeon denilen ve dna larin da biraz da anadoluluk olan grup osmanlinin sahip oldugu kolonilerden ve/veya anadoludan ispanyol ticaret gemi kaptanlari tarafindan kole olarak satin alinip bugunku abd'ye getiriliyor.
  
  kolonilesme sonrasi abd'sinde ten renkleri ve beyaz irkin sahip oldugu fiziksel ozelliklere sahip olmadiklarindan kole olarak kalmaya devam edip irkciliga maruz birakiliyorlar.
  toplumdan kacmak daha dogrusu uzaklasabilmek adina appalachian daglarina saklanip orada yasamaya basliyorlar.
  
  cok daha ilginci bir nevi fiziksel benzerlik gosterdikleri cherokee kabilesinden insanlarla yakin arkadas olup onlarla ortak yasamaya daha dogrusu yardimlasmaya basliyorlar.
  
  bu yakinlasma ve birbirlerine destek olma hali zamanla kultur ve dil yapilarini da etkilemeye basliyor ve bugun konusulan modern cherokee lisaninda (evet boyle bir lisan var) kokeni turkce olan bir cok kelimeye rastlamak hala mumkun.
  
  hatta appalachian da konusulan ve "anadolu lisani etkisinde kalan ingilizce" ile ilgili kitaplar bile mevcut.
  
  gerek muzik, gerek lisan, gerek sosyo kulturel yapi olarak kanimca abd'nin en enteresan bolgesidir.
  
  dislanmis insanlarin hala gormezden gelinmeye devam edildigi ama onlarin inatla yasamlarini cok kotu sartlarda olsa bile devam ettirdigi bir bolge appalachian daglari.
  
  uzun lafin kisasi medyanin ve hollywood un cektigi kotu betimlenen appalachian daglari bahsedildikleri kadar kotu bir yer degil.
  cok fakirler, cok egitimsizler ve bu cehalet bir de akraba evliligi sonucu dogan fiziksel/zihinsel engelli insanlarin cokluguyla birlesince medya tum bu bolgeyi sanki bir korku filmi kivaminda bizlere servis ediyor.
  
  doga olarak ise benim en sevdigim ve devamli kamp yaptigim bolgedir.
  
  ozellikle west virginia da nufus oyle dusuk ki neredeyse tum eyalet vahsi doganin bir parcasi. zaten bu yuzden west virginia nin eyalet slogani "wild and wonderful" dir.
  
  yani yukarida ki bir entry de yazilan gibi "gidip gormenize gerek yok" lafina aldanmayin. gorulecek cok yer, konusulacak cok insan ve dinlenecek cok hikaye barindiriyor appalachian daglari.
  
  ılgilenenlere anadolu turkcesi nin appalachian daglarinda konusalan ingilizceye etkisi ile ilgili super guzel bir kitap.
  kitap georgia state university den cikmis olup bu konuda yazilmis yaklasik 40 kitap icersinde en bilimsel ve methodolojik olanidir.
  
  https://books.google.com/…dme=1#v=onepage&q&f=false
• buradaki kömür yatakları ingiltere ağır sanayisinin gelişmesine önemli katkı yapmış, günümüzde de amerikan sanayiinin ağırlıklı olarak kuzeydoğu amerika’da yayılış göstermesinin başlıca sebeplerindendir. 1. jeolojik zamanda oluşan hersinien, kaledonien dağ kuşaklarının bir parçasıdır. levha tektoniği sonucu iskandinav dağlarından ayrılmıştır. karbonifer dönemde yoğun fosilleşme sonucu kömür yatakları oluşmaya başlamıştır. devamı olan iskandinavya’da özellikle de norveç’te yoğun petrol yatakları bulunmaktadır.
• dağ dendiğine bakmayın, ormanlarla kaplı yeşil tepelerden oluşurlar. ismini apalachee kabilesinden alsa da bu kabilenin yaşam alanı appalachian dağları değil, florida'nın meksika körfezi kıyısı tarafıdır. bu sıra dağların özellikle güney bölümü biyoçeşitlilik^* bakımından çok zengindir. bunun sebebi olan jeolojik tarihçeyi merak edenleri şöyle alalım.