aykırt

• eşek semerinin parçalarından biri. aykırt genellikle semerin her iki kanadında ikişerden dört tane bulunan, uygun incelikte, dikdörtgenimsi, 3-4 parmak eninde tahta plaka. dikdörtgenimsi, çünkü semer ağacı denen birbirine çatılı, gene önde ve arkada ikişer tane olan, semerin adeta ön ve arka sınırlarını oluşturan etli ağaçların önde ve arkada birbirine yönelik yüzeylerinde aykırt geçecek üç parmaklık yarıkları, delikleri vardır, bu aykırtlar o deliklere girebilmeleri için iki uçtan biraz daraltılır ve inceltilir de ondan dikdörtgenimsi. çok basit parçalar olduğu halde ön ve arka semer ağaçlarının biribiriyle iyice bağlı ve sabit mesafede, kalımlı şekilde düşey pozisyonu korumalarına, semerin genel kalımlılığına (stabilitesine) hizmet ederler.
  
  kökeni, aykırıdan geliyor, semer ağaçlarına göre aykırı durduğundan veya semer ağaçlarını birbirine aykırı tuttuğundan. aykırı olasılıkla ayrı kökünden geliyor ama aykırıda karşı durma/olma anlamı da var. (nişanyan'a göre aykırı arkadan geliyor, arada arkuru var.) bizim çukur çeylen'in karşı yakasında bulunan yayla ceylan'a 'aykırı ceylan' deyişimiz gibi. yoksa insanlarını sevmediğimizden değil.
  cümle içinde kullanılışı için (bkz: halaç).
  
  öküz kızağında da ana eksen ağaçları birleştiren sopa/kazık için aykırt denebilir. tam anımsamayıp hafif şaştıysam da tarife genelde uyar. (bkz: kızak/@ibisile)
  
  (bkz: aykırı/@ibisile)