başı açık kadın nesneleştirildi

• mehveş evin'in yazdığına göre, basortululerden herkese ozgurluk bildirisi'nin mucidi mütesettir bacıların bir iddiası. kendileri çok iyi özne olan bireyler olduklarından olsa gerek başı açık kadınların nesneleştilmesi hakkında ahkam buyurur olmuşlar. akşam'dan mehveş evin de haklı olarak sormuş. " ‘başı açık kadın nesneleştirildi’ diyorsunuz. başı kapalı olan kadın nesneleştirilmedi mi? tesettür tanımı gereği, kadının kendini nesne olarak kabul etmesi değil mi?" http://www.aksam.com.tr/yazar.asp?a=109782,10,190
  
  bu zihniyetin çeşitli formlarda karşımıza çıkmasına alışığım. yaşadıklarım, gördüklerim ve bildiklerim nedeniyle samimiyetlerine inanamıyorum maalesef. şu sözlükte bu zihniyet hakkındaki iddia ve eleştirilerimi genelde (neredeyse tamamı) kendileri üzerinden örneklendiriyorum. "niyet okuyürrr, doğru değilll, saptırüyürrr" diye atlamasınlar diye. rabbime şükürler olsun ki yeteri kadar örnek veriyorlar kendilerinden. zihniyetleri oradan buradan açık veriyor, patlayan dikişlerin altından kamufle etmeye çalıştıkları şeyler görülüyor, mızrak çuvala sığmıyor. bir kaç hatırlama yapalım hep beraber:
  
  (bkz: acik basin zinaya tesvik etmesi)
  (bkz: basi acik gezmek mesru ve helal degildir)
  (bkz: basi acik iki kadindan biri hayat kadinidir)
  (bkz: ortululerin daha namuslu olmalarini bekleriz)
  (bkz: modern kadinin ucuz ve kolay ulasilabilir olmasi)
• nesne sozcugune karsi bu reziztans nasil olustu? nesne deyince birdenbire bozulmamiza yol acan ne? kim "nesne olamayacak kadar ozne" olabilir, bunu gercekten dusundu mu acaba "kadinin nesnelestirilmesi" hakkinda olur olmaz atip tutanlar?
  
  insan, varliginin hayattaki anlami ile bir nesnedir zaten. nesne, bir islevi olan ve o islevi yerine getiren her canli, nesnelesir.
  
  asik oldugumuz zaman, bir ask nesnesi kildigimiz anlamina gelir bu. bir dostumuza cok buyuk sevgi besledigimiz zaman, onu sevgi nesnemiz haline getirmisizdir. birine bitmyen tukenmeyen bir nefret duyuyorsak, hayatimizdaki nefret nesnesi olmustur o. bunun icindir ki, cok asik oldugumuz adam/kadin, belki gunler belki aylar belki yillar sonra "ben buna nasi asik olmusum" kisisi haline gelebiliyor. dostlar icin de, nefret nesneleri icin de gecerli bu. birinin uzerinden aslinda kendi oz arzularimizi ve tutkularimizi severiz. (sinir bozucu biliyorum, ama oyle)
  
  cinsellik icin de ayni seyler gecerli. biri ile vecdedercesine sevisince o kisiyi veya kendimiz bi bok saniriz. oysa ne o kisi insanustu bir varliktir (sana insan diyenin taa amina koyim modu) ne de biz oldugumuzdan farkli bir seyizdir o kisilerin bizi yucelttiginin aksine. butun olan biten, uyumdur ve bu uyum neticesinde farkinda olsak da olmasak da o kisiyi "haz nesnemiz" olarak "kutsamamizdandir". (ara not: cinsellik o kadar "ayip" ve "kirli" bir sey ki, iyi seksi surekli askla ve sevgiyle makyajlamak zorunda hissederiz. "o kadar asigiz ki orgazmdan orgazma ucuyorum" "asik olmayan insan oyle dokunamaz, kesin bana asik di mi mervegul?" "sevdigin insanla bunu yasamak bammmbaska bi sey". cunku cinsellikten sirf cinsellik oldugu icin haz almak degrading bir faktor. ne kadar kandirikciyiz be.)
  
  (ara not 2: asik olup sevismekten alinan hazzi yadsimiyorum- ama ask dedigin de beyin kimyasindaki bir oynama neticesinde gelisen libidinal bir kovalamacadir en nhayetinde. biz, yuceltmeyi ve "anlamlandirma"yi seviyoruz sadece. cunku ne kadar yuce ve anlamli olursa, onu yasamamiz o kadar "mesru" hale gelir. bunu yaparken cogu kez farkinda bile degilizdir, hatta soyleyene de kizariz "sen hic asik olmamissin" diye.eheh. iste bunun icin, bir erkek mesela, bi kadinla sirf iyi sevistigi icin birlikte oluyorsa, ona burun kivirarark ve onaylamayarak bakariz. yeni ayrildigimiz eski sevgilimiz gerzegin tekiyle cikmaya baslayinca, "ama o onu sevmiyor, is olsun diye cikiyor" diye kendimizi avuturuz. sevgi ve ask in varligi yuceltiyor cunku her seyi di mi. ya cok salagiz, ya da saglam sahtekarlariz.yani, ask ve sevgi bir seyleri yermek veya yuceltmek icin-hangisi isimize geliyorsa- kullandigimiz bir silah.yeri gelince de kicimizi kurtaririrz. "hayir yusufcan/bortekcan, ben fasulyecan'i sevmemistim ama, senin gibi kimseyi sevmedim" eheh.)
  
  sevgilimiz, nesnemizdir. kadin da erkek de nesnedir. yerine gore haz nesnesi, yerine gore cosku, vecd (ask dyorlar bazilari) yerine gore nefret. nesne, isleviyle tanimlanir. burada neyi nasil giydigin, karsi tarafa verdigin gorselligin etkisi kadar anlamlidir. yari ciplak geziyorsan, inter alia, karsi tarafin seni haz nesnesi olarak algilama ihtimali artar. ama sen konusmaya basladigina iki kelam edemiyorsan, cok buyuk bir cogunluk icin "zaman kaybindan" oteye gecmezsin. belki 31 malzemesi.
  
  seksi giyinmeyen kadinlar haz nesnesi degiller mi? olmasalardi, turk toplumunun ureme sorunu olurdu ve tanricaya sukur ki yok. simdi diyeceksiniz ki, haz nesnesi olmadan arzulanamaz misin, arzulanmazsin canim kardesim. kandirma kendini. arzu dedigin, icinde bir takim kimyasal reaksyonlara sebep olduran "uyaran"lara ihtiyac duyar. bu illa gorsel degildir, hatta gorsellik cok ucucu ve savas alanina firlayan ilk atlilardir. ama asil etkilesim sonrasinda yerlesir: zihinsel ve tinsel uyaranlar. yani neymis? cok seksi olmayan kadinlar da haz ve arzu nesnesi olurmus. bir kadin sirf cok zeki diye onunla sevismek icin can atan erkeklerden muzdarip olabilir. tipki cok seksi oldugu icin onunla sevismek isteyen erkeklerden muzdarip olan kadin gibi. ve her ikisi de, "uyaran" islevinden oturu "arzu nesnesi"dir.
  
  billboard lardaki "mayo reklamlari" (!), turbanli cancanlarin zannettiginin aksine tum erkeklere 24 saat 31 cektirmiyor. soyle bir sey soyleyeyim, bir cok erkek icin o kadinin vucut olculerinden cok, sevisirken nasil baktigi, sesinin nasil ciktigi, nasil dokundugu, kalcasini nasil hareket ettirdigidir hayale malzeme. mayolulari cek ortadan. kalalim biz bize. biz de acik savik giyinmeyelim. e bizi de dusunurler? hadi hepimiz kapanalim. o surmeli gozler sevisirken nasil bakiyor acaba diye dusunmeyecekler mi saniyorsun?
  
  hem, ne olmus yani? gelip seni taciz eden yoksa, seni toplum icinde veya ozelinde bunun uzerinden "asagilmaya calisan" hasta bi zihniyet yoksa sana ne ne dusunurse dusunur?
  
  iste o noktada, kim daha cok nesne yarisina girip, samantha fox ile hayrunnisa gul u yaristirmanin da bir anlami yoktur. biri, arzu kimyasallarini daha kolay tetikleyecek araclara sahiptir (hem de fuze roket gibi araclar), digeri de, arzu kimyasallarini tetiklemek icin uyaranlarini gizler. ama mesela hayrunnisa hanim fevkalade pasifize bir kadin olmasa idi, girisken ve faal bir kadin olsa idi, o "uyaran eksigi"ni telafi ederdi pek cok "alici" icin. ve o da esit derecede haz nesnesi haline gelecekti (belki yine de gelmistir bazilari icin, bilmiyorum)
  
  dolayisiyla, pek cogumuzun artik ezbere bildigi feminist teorilerden siyrilip (gecerliliklerinden bi sey kaybetmediler, ama kullandikca eskir bazi seyler: eger yeni bi boyutla gelemezsen), pur mantik cercevesinden bakildiginda neyin ne oldugu asikardir.
  (ote yandan zaten hic bir feminist teoride kadinin nesnelesmemesi icin "kapanmak" bir cozum olarak gelemez. bu kadini alcaltan ve tam tersine, bir erkegin hazzini engellemek icin kendinden feragat etmek olarak mana bulur. bu, felsefi anlamda nesnelesmek bile degil, varolussal bir cikmazdir. tipki bir kadinin "seksi" olmak disinda baska bir varolus bicimi bilmemesi kadar gerzekcedir.)
  
  bazi kadinlarin bi seyin nesnesi olmaktan bu kadar rahatsizlik duymasina iliskin teorim de, o kadinlarin hakikaten baska bi sey olmamalarindan ileri gelir. cunku varligini salt kendi uzerinden ve kendi icin tanimlamis ve buna gore yasayan kadin, onun bunun kendisini cinsel nesne olarak gormesini degil umursamak, uzerinde oturup dusunmez bile. ayni kadini alirsin, x adama sorarsin "ooofff cok seksi" der, bir arkadasi da "cok iyi dosttur cok guvenilir" der. otek "cok zeki ama cok dengesiz tekinsiz korkutuyor beni' der. bilmem kim, "ne zaman vakit gecisrsek altima siciyorum gulmekten beni cok gulduruyor" der. oysa kadin, teker teker bunlarin hicbiridir. o, neyse odur. alicilar, gereksinimlerine gore ona belirli islevler atfeder ve bunlar uzerinden tanimlarlar o kadini. yani birinin bir baskasina iliskin yaptigi tanim cogu kez tamamen o kisinin gereksinimini aciga cikarir. o adam o kadindan o seyi almaya ihtiyac duyuyordur. kimin umrunda? bu o kadini ilgilendirmez ki.
  
  herhangi bir seyin nesnesi olmaktan cekinen insan (erkek de yani), o seyin nesnesinden baska bir islevde varlik gosteremiyor ve kendi varolussal butunugunu olusturamiyor anlamina gelir.
  
  saglikli hic kimse arzulanmaktan korkmaz, rahatsiz olmaz, is ki kendi varligini onun uzerine kurmamis olsun. ama kurmus olsun.
  
  ote yandan- ki bu konu saatler ve sayfalarca irdelenebilir- toplumsal roller icabi bir kadinin "annelik" ile ozdeslestirilmesinin de koskocaman bir "nesnelestirme" oldgunu hatirlatmama gerek yok herhalde (gayri iradi nesnelik hali bu, iradi degil). her kapi seksten gecmiyor ne yazik ki. ben, basi aciklar nesnedir gibi zibirdop bir tezin cinsellikle gayriihtiyari baglantisindan oturu bu tur bi yazi yazdim. yoksa bana kalsa, seks kadar eglenceli bi mevuzya gelene kadar, ne yukler var. kimimize kucuk, kimimize buyuk gelen bicildigimiz rollerimizle nesne olmadigimizi mi zannedyorsunuz. asil sorun orada. secme sansin olmadan, hatta sana "sectigin" dayatilarak giydirilen roller. nesneyiz lan iste hepimiz.
  ~
  ayirca, hic bir turbanli hemcinsim uzulmesin. icin icin kendine itiraf edemiyor dahi olsa. her insan bir nesnedir ve turbanlilar da pek ala "arzu nesnesidir". bugun degilse yarin daha cok. bugun zaten rahat rahat yapamiyoruz, yarin obur gun iyiden iyiye etek giyemez hale geldikten sonra istediginiz ilgi uzerinize toplanacaktir. kaygiya mahal yok.
  
  al bu da kapali nesne: http://www.hurriyet.com.tr/dunya/8279234.asp
  
  (simdi buradan isi kapitalizme getireceklere selam ederim..evet var oyle bir sey. ama kapilatizm olmasaydi da olacakti. mesele "uyarici" ihtiyaci.)
  ~
  basi aciklara saldiracak baska yer bulsunlar. bu kaleyi her turlu kapatirim ^*. turbanli hemcinslerim bir de utanmadan feminist teorilerle gelseler hele, ne eglenirdik.
  ~
  
  suggested readings: john berger- ways of seeing