backdraft

• hollywood'un tanidik zanaatkar yonetmenlerinden ron howard'in 1991 tarihli macera filmi. kurt russell, william baldwin, robert de niro, donald sutherland, jennifer jason leighve scott glenn gibi oyuncular arz-i endam etmektedir ki filmde; oyuncu kadrosu itibariyle "höh" dedirtir. hayatini atese, aleve adamis 'bull' mccaffrey ve "itfayeci olmiycam len ben, baska guzelliklere yelken açacam" diyip, yine kürkçü dükkanina donen kardesi brian mccaffrey merkezinde gelisir hikaye. bir zamanlar cok severek izledigim bir filmdi, simdi izlesem ne dusunurum bilmem.
• backdraft ingilizcede bir yangin-itfaiye terimidir. tam turkcesi gaz veya duman patlamasi olabilir.
  
  kapali bir mekanda yangin basladiginda yanan maddelerin cikardigi duman mekani kaplar. sikisan ve asil olarak yanici olan duman ve dumanin ihtiva ettigi gazlar sikisma sonrasi mekandan disari dogru acilan herhangi bir kapi , pencere vs. nedeniyle oksijenle temas eder. bu ani temas sonucu acilan kapak pencere veya kapidan disariya dogru etkisini gosteren bir patlama gerceklesir.
  
  bu ani patlamaya backdraft denir. fransizcasi ise explosion de fumeedir.
• çocukken (hatta gençlik yıllarının büyük bir kısmı) bütün hayali itfaiyeci olmak olan tathar kardeşiniz bu filmi ağlayarak izlemiş ve çok etkilenmiştir.
  daha sonraları porno versiyonunu da ağlayarak ve etlkilenerek izlemiştir orası ayrı...
  (bkz: flashpoint)
  http://www.imdb.com/title/tt0156537/
• yeterli oksijen olmamasından dolayı yanmamış fakat yanma için gerekli ısıya ulaşmış gazların oksijenle buluştuğu anda şiddette bir şekilde patlamasıdır. bir ortam backdraft durumuna geçmişse bu durumdan kurtuluş yoktur yani o patlama bir şekilde olacaktır. dolayısıyla kişinin tek yapacağı şey backdraft durumu olup olmadığını anlayıp ona göre ortamdan kaçmaktır.
  
  efenim bu durum iki şekilde anlaşılabilir. birincisi, kapalı alanlarda pencere ve kapı eşiklerinden beyaz veya gri dumanlar alevsiz ve yoğun bir şekilde çıkıyor veya içeri dışarı hareket ediyorsa backdraft geliyor demektir.
  
  ikincisini belirlemek daha kolaydır fakat insanlar ikinci durum için daha dikkatsiz veya bilinçsizdir. bu durumda kapalı alanda görünürde yanma yoktur yada çok az vardır, backdraft şüphesi uyanılan yerleri kaplayan kapı, pencere, cam gibi ince yüzeylerde hararet vardır. dışarıdan bakıldığında alev görünmez veya çok az vardır. çünkü yanmamış gazlar genelde havadan ağır olduğu için alt yüzeye çökmüştür. böyle bir durumda yapılmaması gereken en önemli şey kapı veya pencereye dönük vaziyette içeriye girmeye çalışmaktır. çünkü yanmamış gazlar oksijenle buluştuğu anda yapacağı ilk şey sizi uçurmak olur.
  
  içinde bulunulan büyük bir binada yangın çıkmış ve pencere, balkon veya direk bina dışına kaçmaya çalışılıyorsa kaçarken uğramak zorunda olunan odalar için kesinlikle "içeride alev yok, birşey olmaz" yanılgısına düşülmemeli. kişinin yapacağı şey odadan duman çıkışı olup olmadığı kontrol etmek ve ince yüzeylerin hararetini kontrol ettikten sonra içeri girmektir.
• bu hadisenin eğitimini uygulamalı olarak bir konteynırda almıştım. acayip heyecanlanıyor insan, valla yangın yerinde bu kadar ardinal yapmıyor bünye.
  şincik tarif edeyim...
  bir konteynırın içinde oda var ve burada katı/sıvı yanıcı maddelerle yangın çıkarılıyor ve bu odanın kapısı alevlenme en yüksek noktaya gelinceye kadar açık tutuluyor.
  ne zaman alevler her yeri sarıyor ve kapı kapatılıyor.
  sonra içten içe içerideki alevler hafiften sönüyor oksijen bittikçe ve yanıcı maddeler için için yanmaya devam ediyor, kara dumanlar çıkıyor bol bol...
  işte o noktada sende tam teçhizat (nomex takım, kask, solunum tüpü/maske, c tipi hortumla) yatar pozisyonda konteynıra giriyorsun ağır ağır.
  bir kişi kapıya yaklaşıyor ve normal prosedür olan kapı arkası ısı kontrolünü yapıp "alev var" uyarısını yapıyor o da eğiliyor.
  sende elinde hortumla sürüne sürüne kapının ardına kadar geliyorsun ve kökçünle beraber işaretleşip kapıyı çok hafif aralayıp içeri kısa kısa su işleyip kapıyorsun, yarım dakika sonra bir daha aynısını bu sefer süreyi uzatarak tekrarlıyorsun.
  amaç içerideki yanmanın hararetini düşürmek ve içeri oksijenin hücum etmesine müsaade etmeden su işleyerek kontrol altına almak.
  
  bu eğitim kısmı tabi biraz daha kontrollü oluyor fakat gerçek yangın yerinde backdraft'ın ne zaman insanın karşısına çıkacağı hiç belli olmuyor ve bu yüzden çok dikkatli olmak gerek yangına müdahale ederken...
  
  fdes eğitim birimi sundu.
• nasıl bir hadise olduğunu videolarla örneklemek daha doğru olur sanırım.
  
  http://www.youtube.com/watch?v=km7pryejqes
  24.saniyede ufak duman belirtileri başlıyor ve 28.saniyede güm... oksijenin kapalı yere hücum etmesiyle patlama ve parlama gerçekleşiyor.
  
  http://www.youtube.com/watch?v=7cgujggh9pk
  burada da durum aynı, önce söndürülüyor, tam sönmemişken 1.12'de ilk belirtiler çıkıyor ve peşine 1.15'te çok şiddetli olmasa da backdraft gerçekleşiyor.
  
  http://www.youtube.com/watch?v=_nuqgx8isbe
  burada biraz daha hızlı oluyor ama sonuçta basınç çok yüksek... itfaiyecileri nomex'leri kurtarıyor...
• bir yazar.
• ...
• farklı yapısı ile kesinlikle izlenmesi gereken bir film. ifaiyeci babalarını yangında kaybeden kardeşlerin yine itfaiyeci olmaları ve aralarında ki çekişme ve mücadele son derece iyi işlenmiş. bir cinayet üzerine de yoğunlaşılması ve düzgünce ilerleyen kurgu oldukça iyi ve filmin sonuna kadar kendisine bağlamayı başarıyor. tüm oyuncular ise çok başarılı her birine tek tek değinmeye bile gerek yok.
• oksijensiz kalmış ama yanma için gerekli ısıya sahip gazın oksijen ile buluştuğu mükemmel andır. yoğun sarı griye dönmüş duman, sıcak duvarlar, kararmış ve patlamamış ama titreyen camlar belirtileridir. ölmeden önce görülmesi gerekenler listesinde ilk beşe oynar.