balık kılçığı diyagramı ^*

• bir egitimde arkadasimin dinleyenlere 1 saat boyunca kilic baligi diagrami diyerek beni komaya soktugu, toplam kalite yonetiminde duzeltilebilecek bir elemanin sorununun kök nedenini bulmaya yarayan araç.
• 1950'li yıllarda japonya'da karou ishikawa adlı bir toplam kalite hocası tarafından yaratılmış olan - ki kendisi juran ve deming'in öğrencisidir - ve toplam kalite problemlerini ortaya koyan diyagram. her bir kılçıkta bir problem ya da toplam kaliteyi yükseltecek bir öğeye yer verilir ve çeşitli alt kollarla bu durum detaylandırılır. cause and effect diagram olarakta bilinir. balığın baş kısmına kalite problemi yazılır. bu kısım sonuç kısmıdır. kılçıktaki unsurlarda neden kısmını oluşturur.
• ortaya çıkarılması için grup çalışması, brainstorming ve probleme neden olan ürünü/servisi/hizmeti/olayı iyileştirmek için olması gerekenle karşılaştırma yapılması gereken toplam kaliteyi iyileştirme araçlarından. ayrıca vermem gereken bir proje'nin konusu olup beni kasan hede.
• bilinen bir problemin muhtemel nedenlerini belirlemek ve göstermek için kullanılan bir araçtır. ishikawa tarafından geliştirildiği için ishikawa veya balık kılçığı diyagramı olarak da bilinir.
  neden-sonuç diyagramı, bir süreci etkileyen nedenleri sınıflandırarak ve ilişkilendirerek açık biçimde göstermek için geliştirilmiştir. bu yöntem kalitenin yedi aracından biridir.
• smartdraw isimli programla çizmesi çok kolay ve zevkli olan sorun belirleme aracı.
• ilk defa 1953 yılında kaoru ishikawa tarafından kullanılan bu metot, daha sonra japonya’da büyük ilgi görmüş ve japon endüstri standartları (jis) kalite kontrol terminolojisine dahil edilmiştir. orada geçen tanımıyla sebep-sonuç diyagramı, “kalite karakteristikleriyle etmenler arasındaki ilişkiyi gösteren diyagram”dır. bu diyagram, omurgasını ilgili kalite karakteristiğinin (sonuç) oluşturduğu, sebeplerin ise önemine göre (ana sebep / tali sebep) kılçıkları teşkil ettiği bir gösterim metodudur. bir problemi doğuran ya da etkileyen sebep ve faktörleri belirlemek amacıyla oluşturulur. problemlere daha geniş bir çerçeveden bakma olanağı sunar. problemin teşhisi ve süreç iyileştirmeyi kolaylaştırır.
  
  izlenecek yöntem:
  
  problemi gösteren bir ok (ana kılçık) çizilir.
  bu kılçığın üzerinde, problemin olası ana sebepleri oklarla gösterilir. bir üretim sürecinde en çok kullanılan ana sebep kategorileri, makine (ekipman), metot, malzeme ve insandır. bir hizmet sürecinde ise bu kategoriler genellikle politikalar (yüksek düzey karar kuralları), prosedürler, işyeri (ekipman ve alan) ve insan şeklinde seçilir. her iki durumda, çevre (binalar, lojistik ve alan) ve ölçme (kalibrasyon ve veri toplama) kategorileri de sık sık kullanılır. ayrıca, bu tür kategoriler yerine, söz konusu sürecin ana basamakları da kullanılabilir.
  
  her bir ana faktör ile ilgili alt etmenler oklar ile gösterilir.
  
  örnek;
  
  adım-1- sorun tespit edilir, başlık olarak yazılır.
  
  adım-2- tespit edilecek muhtemel nedenler için temel gruplamalar belirlenir. (ihtiyaca göre gruplar belirlenir, grup başlıkları ve sayısı standart değildir).
  
  adım-3- bütün üyeler beyin fırtınası oturumuna katılır, sırayla tüm üyelerin düşünceleri alınır.
  
  adım-4- her üye düşüncesinin hangi temel gruba girdiğini belirtmelidir bir neden bazen başka bir nedenin dalı olarak eklenir.
  
  bu şekilde her bir başlığın altı doldurulur. daha sonra en önemli nedenleri tespit etmek için oylama yapılır, en fazla oyu alan nedenler daire içine alınır. sorunun çözümüne öncelikle buradan başlanır ve kılçık yavaş yavaş kırılır.
  
  ( kaynak: ders notları )
• ogretim tekniklerinden biridir. bu teknik ile ogrenciler, problemi derinlemesine inceleme imkani bulurlar. bir problemin nedenlerini belirmek veya olasi cozum yollarini bulmak icin kullanilir.
  
  problemin cesitli ogeleri arasindaki iliskiyi kolayca fark ederler ve cozumu icin beyin firtinasi yapilabilir.
  
  1. oncelikle problem belirlenir ve problem baligin bas kismina yazilir.
  2. ana kilciklarda problemin cozumu icin secenekler uretilir.
  3. her bir oneri icin yapilmasi olasi etkinlikler de daha ince kilciklara yazilir.
  
  balik kilcigi diyagrami kavram haritasi olarak da kullanilabilir.
  
  (bkz: kavram haritasi)
• (bkz: ishikawa diyagramı) (bkz: ishikawa diagramm) fishbone diagramm
• ishikawa (mucidi) veya cause effect diagram olarak da bilinse de seklinde dolayi balik kilcigi dedigimiz bu diyagram problem cozme tekniklerinde bir core tool olarak ogretilir. universitede dersini almis sansli bir birey olarak is hayatimda da kullanmak nasip oldu. diger yazarlarin da belirttigi gibi ekip calismasi ve brainstorming olmazsa olmazidir, hatta su ara interdisipliner bir ekip kuruyorum sirket icinde, cok verimli sonuclari oluyor. ders calisma teknigi olan mindmape de benzer zaten mantik olarak ayni bence. bir problemin farkli kok nedenlerini 7m (management, measurement, method, environment, man, machine, material) bazen daha fazla m seklinde ayirarak alt sebeplere inip ayni sonucta birlestirip tume gitmekten ibaretttir.
• ıshıkawa diyagramı olarak bilinir. ıshıkawa bu metodu ilk defa 1943 yılında kawasaki çelik işletmelerinde bir grup mühendise ' farklı etkenlerin prosesi nasıl etkilediğini' göstermede kullanır.
  
  sonuç ile onu oluşturan nedenler arasındaki ilişkiyi ortaya koymayı ve görselleştirmeyi sağlar.
  
  7m olarak kategorize edilir; machine(makine), method(metot), material( malzeme), man (insan), management(yönetim), medium( çevre), measurability( ölçüm) şeklindedir.
  
  tüm alt nedenler belirleninceye kadar neden sorusu sorulur. sorunlar geniş çerçevede izlenir.