banaliz

• türk dil kurumu'nun internet sayfasındaki sözlüğün^* bana ısrarla "banaliz sözü bulunamadı" demesine, ve kibarca "yok bizde böyle bir sözcük, ısrar etme lütfen, olan sözcüklerle idare et işte" mesajı vermesine sebep olan; fakat kanımca kesinlikle dilimizde olması gereken bir sözcüktür banaliz.
  
  banal ve analiz sözcüklerinin kutsal evliliğinden doğan bu kavram, tahmin edebileceğiniz gibi "banal analiz" sıfat tamlamasının evrim geçirmiş^* halidir, ve de "sıradan, bariz bir olguyu uzun uzadıya acıklamak, herkesin zaten anlamış olduğu bir kavramı dinleyenlerin içine fenalık getirene kadar çözümlemek" anlamına gelir (mesela ben lafı uzattıkca, bu entrynin banaliz'e dönüşme tehlikesi de asimptotik olarak artmaktadır.) böylesine bayağı ve gereksiz bir tahlili dinlemeye mecbur kaldıgınızda, banaliz yapan densize verebileceğiniz en güzel tepki (sarkastik bir ses tonuyla) "duh" demek olacaktır - yalnız, kimsenin entrylerim yüzünden işinden olmasını istemesem de, bunu işyerinizde yaparsanız getireceği sonuçlardan sadece siz mesulsünüz, . (bu arada duh sözcüğünü de bir ara dilimize kazandırmak, türk gençliğinin valspeak konuşma yolundaki önlenemez gidişatına katkıda bulunmak lazım.)
  
  bu da çok bariz olacak ama, banaliz anglo-sakson dilindeki banalysis sözcüğünün türkçe'ye transferi sonucu dilimize girmiştir (banaliz'in transferine karşılık ingilizce'ye muşmula kelimesi ve 5 sepet yumurta gönderilmiştir.)
  
  son olarak bir de trivia: "analysis" 17. yy.'ın başlarında, "banal" ise 19. yy.'ın ortalarında ingiliz diline girmiş, fakat banalysis sözcüğünün yazılı bir kaynakta ilk karşımıza cıkışı 1981 yılına tekabül ediyor, ilk defa washington post'ta çıkan bir film eleştirisinde kullanılmış (faye dunaway'in başrolde olduğu "evita peron" filmi, ki bu film sinemalarımızda gösterilmedi maalesef, sadece amerika'da, isvec'te ve de finlandiya'da gösterime girmiş. ben gidip stockholm'de izlemiştim, pek beğenmemiştim, değmemişti kalkıp isveç'e gitmeme.)
• isim. hiçbir işe yaramayan, kötü ve kalitesiz (i.e. banal) analiz. iş dünyası ve daha çok beyaz yakalı terimidir. ingilizceden türkçeye girmiş, portmanto (portmanteau: iki kelimenin , banal + analysis, birleştirilmesi yolu ile yapılmış) bir kelimedir.
  
  ingilizcede "banalize" şeklinde fiil hali de vardır. önemsizleştirmek, kötüleştirmek, banal hale getirmek anlamında kullanılır. <banalizable> ve dolayısıyla <imbanalizable> kelimeleri de sözcük yapma (word formation) kurallarına göre söz konusu olabilir. ^*