barbie

• barbie dollların ilk satışa çıkmasından bu yana 60 yıl olmuş.
  
  çocuklar için kültürel bir rol model, büyükler için bir zenginlik göstergesi ve günden güne çeşitlenen modelleriyle her kitleye hitap eden bu oyuncakların hikayesini kültürel bir tarih belgeseli gibi okumak mümkün. bu yüzden onlara sadece birer oyuncak demek hafif kalır. günümüz jargonuyla, aslında milyonlarca takipçisi olan bir fenomen veya influencer.
  
  barbie oyuncakları adını, 1960'larda basılan bir roman serisindeki barbara millicent roberts karakterinden almış. esin kaynağı da bu roman serisindeki olaylar, yaşam biçimi ve steril hayat. ama oyuncaklar bu roman kurgusunun dışına taşarak daha çok kitleye ulaşmayı başarmış. barbie'nin uzatmalı sevgilisi ken (tam adı ken carson) de romandaki karakterlerden biri. aşkları dillere destan. ayrılıkları olay. imaj yenilemeleri, ben seni beğenmiyorumlar, spor tarzın bana göre değiller vs. yüzünden anaforlu bir ilişki içindeler. ayrılıklarına aşağıda ayrı bir bölüm ayırdım.
  
  hayat sadece aşklardan ibaret olmadığı için, barbie bebekleri yaratan mattel company, ortamları biraz daha barbieleştirelim diyor. böylece barbie'nin dünyası orhan pamuk'un roman dünyasından fazla olmasın ama genişlemeye başlıyor. zaman içinde, hayvansever barbie'nin kırk (rakamla 40) farklı çeşit evcil hayvan arkadaşı oluyor. köpek, kedi, at, panda, aslan, zebra vs. tabi beraberinde çeşit çeşit arabaları, jeepleri vs. belki lazım olur diye pilot lisansı da var. herşey tamam gibi ama yalnızlık, ama sürekli ken'le romantizm ve aşk - nereye kadar? kardeşleri, hispanic, afro-american arkadaşları etrafını dolduruyor barbie'nin ve avustralya'dan sörfçü arkadaşları ziyaretine falan geliyor. hayatın bir yerde bize dayattığı gibi bir meslek sahibi oluyor barbie de. ilk astronot barbie, armstrong'un aya ayak basmasından 4 yıl önce 1965 yılında satışa çıkıyor, ilk siyah barbie 1968 yılında ve doktor barbie 1988 yılında piyasalarda yerini alıyor. günümüzde 200'den fazla meslek çeşidiyle barbie kariyerinin zirvesinde.
  
  barbie markası, aynı zamanda pazarlama ve satış derslerine konu olabilecek bir ürün. 150 farklı ülkede, yılda 150 milyon ürün satılıyor. abd'de ilk çıktığı yıl 350 bin adet satan barbi bebekler, 1960'larda 2 milyon dolarlık satış rakamlarına ulaşmış. son 8-10 yıldaki satış rakamları ise yıllık 1 milyar doları gösteriyor. ürünün maliyeti ortalama olarak 3 dolar. satış fiyatları ise 15 dolarlardan başlıyor, özel serilerde 50 dolarlar vs.. 2000'li yıllara kadar piyasaya egemen olan mattel, 2000'lerden sonra ciddi bir rakiple karşılaşıyor. bratz company yüzünden satışlar abd'de yüzde 30, dünyada yüzde 20 seviyelerinde geriliyor.
  
  işin para kısmı, ekonomi severler için yakından bakmaya değer. ama bu oyuncakların bir de toplumsal ve bireysel etkileri var. barbie bebeklere yönelik ilk eleştiriler, özellikle genç kızların özgüvenlerini azalttığı yönündeydi. idealize edilmiş bir güzellik ve beden, zenginlik üzerine inşa edilmiş bir hayat tarzı vb. açısından bu eleştiriler yersiz sayılmaz. bir çocuk veya ergen için başlangıçta tektipleşmiş bir rol model olan barbieler, bu eleştiriler doğrultusunda çeşitlendiler. etnisite, beden tipi, moda, meslek vb. açısından her kesime hitap eder hale geldiler. böylece mattel'in stratejisi, her genç kızdaki limitsiz potansiyeli keşfetmek ve desteklemek yönünde değişti.
  
  ürün yelpazesi, moda ikoncanından entellektüele kadar genişledi. yaşamış veya yaşayan kişilerin doll tararımları satılmaya başlandı. frida kahlo ve dollu, ilham veren kadınlar serisinde yerini aldı. buyrun burda.
  fakat telif hakları ve uygunsuz temsil yüzünden meksika'da yasaklandı. kavgalar çıktı. milli değerler, dış güçler aldı yürüdü. karar sizin. aynı seriden başka örnekler de var: nasa'dan eleni antoniadou, çinli fotoğrafçı chen man.
  
  genişleyen yelpaze yine de bazı şeyleri kurtaramıyor. barbie bebek sendromu, ergen ve genç kızlarda görülen, fiziksel ve yaşam tarzı olarak barbie bebeklere benzeme arzusu olarak adlandırılan bir psikiyatrik/psikolojik bir rahatsızlık ve adını anlaşıldığı üzere barbie bebeklerden alıyor. son yıllarda bu rahatsızlığın, sadece genç ve ergen kızlarda değil,
  her yaş grubu ve cinsiyette de ortaya çıkabileceği tespit edilmiş. yeme bozuklukları ve estetik ameliyatlar bunun ne kadar ciddi sonuçları olabileceğini gösteriyor.örnek 1
  örnek 2
  
  biraz dedikoduyla bitirelim. daha önce, barbie ve ken'in ayrılıklar yaşadığını söylemiştim. 2004 yılında ayrılan ikoncanlar, 2006 yılında tekrar bir araya geliyorlar. aradaki 2 yılda, barbie avustralyalı sörfçü arkadaşı blaine'le bir aşk yaşamış. ayrılık sebeplerini bilemiyoruz. ama bu süre içinde belki de mattel, avustralya pazarında daha büyük karlar peşindeydi. belki de ken zamanın gerisinde kalmış, imajını internet çağına uyduramamış ve barbie'nin popülerliğine zarar veriyordu. ken'in demode kıyafetleri veya yaşamı bir sorun olabilir. sonrasında, neden bir araya geldiler, bu da ayrı bir soru? ama bu fırtınalı ilişkilerden çıkardığım sonuç, barbi, ken ve arkadaşları imaj çağının virüsü gibi yayıldırlar. çocuklardan yetişkinlere herkesinn bilmeden yaşattığı ikonlar oldular.
  
  yabancı gazetelerden biri 60. yaşgünü için şöyle diyordu: 60 yaşına giriyor ve hala tek bir kırışığı yok.
  
  daha fazla okumak isterseniz aşağıya kaynakları bırakıyorum:
  1
  2
  3
  4
  5
  6
  7