barings bank

• batı(rılı)şı "the collapse of barings" olarak tarihe geçmiş ortam.
• sayısız savaş ve ekonomik krizden sağ çıkmayı başarmış, "majesteleri kraliçe'nin de müşterisi olduğu banka" ünvanına sahip 230 küsur senelik koskoca bir bankayken 1995 yılında merkezi olan londra'dan binlerce km uzaklıkta singapur'daki ufacık bir irtibat bürosunda görevli tek bir trader'ının yaptığı usulsüz işlemler nedeniyle kısa sürede büyük bir gürültüyle battı. sadece 1 pound'a ing bank'a satıldı. ing grubu, adını ing barings olarak değiştirip yatırım bankası olarak çalıştırmayı denediyse de olmadı.
  
  (bkz: nick leeson)
  (bkz: türev enstrümanlar)
• tek bir kişi multi milyar dolarlık bir şirketin amına nasıl koyar? sorusunun cevabı bir nevi. hikayesi okunası.
  
  izlenesi de. youtube'da vardır kesin. ha, bir de enron var buna benzer.
• ilgili batırılışa sebep olan singapur şubesi personelinin hesaplardaki £50m farkın nereden kaynaklandığı konusunda denetçilerinin sıkıştırması üzerine önce "hata vardır bakayım ben" deyip sonra "ya bi şirketin bize borcu vardı, ahanda bu da doğrulaması" deyip, sahte doğrulamayı hazırlayıp evinden faks çekmesi ve denetçilerin normalde denetim kanıtı olarak kabul edilmeyecek faks doğrulamasını (ıslak imza kaşe falan şarttır) kabul edip üzerinde durmamasıyla patlak vermiştir.
• başta iç denetim olmak üzere sistem eksiklikleri nedeniyle batan 232 yıllık banka. operasyonel riskin önemini vurgulamak için örnek olarak kullanılır genellikle.
  
  nick leeson baş aktör.
  
  konuyla ilgili rogue trader isimli bir film var.
  
  batış hikayesi şu şekilde:
  
  ***
  
  barings bank’ın singapur bölgesindeki biriminde görevli ve oldukça güvenilen elemanı nick leeson’ın nikkei endeksinde yetkilendirilmemiş future ve opsiyon pozisyonları alması sonucunda, 1 milyar usd’yi aşan büyük bir zarar ortaya çıkmış ve neticesinde banka 26 şubat 1995 günü batmıştır. leeson, osaka ve singapur borsalarına kote edilmiş olan nikkei-225 endeksinin fiyatlarındaki farklardan arbitraj karı sağlayabileceğini düşünerek yola çıkmıştır. bu işlem için bir borsadan future contrat alınıp diğer borsada satılması ve küçük marjlar nedeniyle büyük hacimli işlem yapılması gerekmektedir. yani strateji bir piyasadaki kapalı pozisyon (yani artışa bahse girmek), bir diğerindeki açık pozisyon (yani düşüş için bahse girmek) ile karşılamak üzerinedir. fakat leeson’un stratejisi arbitrajdan öteye geçmiştir. pozisyonlarını hedge etmek yerine japon piyasalarının geleceği üzerine kumar oynamış ve hedge edilmemiş pozisyonları süratle tırmanmıştır. 23 şubat 1995 tarihine kadar 7 milyar usd değerinde hisse senedi-endeks future sözleşmesi satınalmış ve 20 milyar usd tahvil ve faiz-oranı future sözleşmesi satmış bulunmaktadır.
  
  barings’in zararının büyük kısmı hisse senedi future sözleşmelerinden gelmiştir. 17 ocak 1995 tarihinde kobe depremi olmuş, nikkei endeksi sarsılmış ve leeson’un stratejisi çökmüştür. leeson’un ödeme yapabilmesi için nikkei’nin 18.500-19.500 arasında kalması gerekmekteydi. piyasanın 18.500’ün altına düşeceği endişesiyle piyasayı yukarı itmek için leeson büyük miktarda nikkei futures almıştır. fakat tokyo borsası dünyanın en büyük ikinci borsası olduğu için bireysel alıcıların fiyatı etkilemesi kolay değildir. tokyo borsası 23 ocak 1995 de 17.800’ün 1.000 puan altına düştü. leeson şubat ayında ümitsiz bir şekilde piyasayı yukarı çekmek için tekrar nikkei futures satın almıştır. başarısız olduğunda ise banka batmış durumdadır.
  
  bu büyük ve muazzam zarara yol açan işlemler incelendiğinde barings bank’ta çok büyük kontrol eksikliği, ayrıca da zayıf bir yönetim olduğu görülmüştür. bu tespitin en önemli göstergelerinden birisi leeson’un hem
  işlem masasını, hemde arka ofisin kontrolünü elinde bulundurduğunun anlaşılmasıdır. aslında o tek başına barings future singapur idi. nick leeson bu sayede rahatça pozisyon alabiliyor, istediği şekilde yönetebiliyor ve
  oluşan zararları fiktif nitelikteki hesaplarda gizleyebiliyordu. leeson aslında 1992 yılında ödemeler (settlemens) bölümünün başı olarak singapura gönderilmiştir. görünüşte başarılı idi. barings’in future işlemlerinden karı 2
  milyon usd’den 20 milyon usd’ye yükselmişti. banka leeson’u işlemler (trading) bölümünün başına getirirken ödemeler departmanındaki görevini korumuştu. diğer bankalarda bu iki işlev birbirinden ayrı bulunmaktadır.
  işlem yapan bir kişiye işlemlerini ifa etme yetkisi sağlamak bu kişinin aldığı riskleri gizleme olanağı yaratabilirdi. bankanın ayrıca leeson’un işlemlerini kontrol edecek bağımsız bir risk-yönetim birimi de mevcut değildir. eğer iç kontrol yapısının genel kontrol amaçlarından olan görevlerin ayrımı ilkesine uyulmuş olsaydı nick leeson kendi başına hareket edemeyecek ve barings bank da batmayacaktı.
  
  ***
  
  http://www.telegraph.co.uk/…2-years-of-history.html
• the baring crisis and the great latin american meltdown of the 1890s
• 1762 yılında kurulan ve kökleri kuzey almanya'ya dayanan banka. tahviller yoluyla çok uluslu borç verme işinin ilk zamanlarına öncülük etmişti. 1818 e gelindiğinde richelieu dükü (18. louis'nin başbakanı), hayretler içinde kalacak ve "avrupada altı büyük güç var: ingiltere, fransa, prusya, avusturya, rusya ve baring brothers" diyecektir.
  
  altıncı büyük güç, özellikle 1803'te, louisiana' nın satın alınmasına aracılık ettiği zaman, yeni kurulan amerikan cumhuriyetini besledi:
  
  napolyon'un yapmak zorunda kaldığı bu satış sadece 15 milyon dolar karşılığında amerika' nın topraklarını iki katına çıkarmıştı.
  
  1890'da, arjantin'de olduğu gibi baringlerin tahmini yanlış çıktığında, küresel fınans piyasası bir an için sarsılmıştı. kişiler bazında bakacak olursak, baring soyundan gelenlerin londra'da krallığa genel vali, maliye bakanı, büyükelçi, başkonsolos ve bank of england (birleşik krallık merkez bankası) başkanı olarak hizmet
  ettiklerini görürüz.
• kontrolsüz kalmıs tek kisinin, kaldiracli islemlerle koca bankayi batirabileceginin ornegi.
  
  cikarilmis dersler vardir diyenler 2008 mortgage krizini, enron'u ve daha bir cok ornegi yeniden gozden gecirmelidir.
  
  meraklisina not, rogue trade guzel filmdir.
• eduardo galeano'nun ve günler yürümeye başladı kitabında 27. şubat tarihinde işlediği, zamanında latin amerika'nın kanını emmiş banka. ingiltere'nin en eski bankasıymış.