battle of dale

• üçüncü çağ'ın sonlarında yüzük savaşları sırasında dale krallığında vuku bulan bir savaştır. erebor'daki lonely mountain'da yaşayan cüceler ve dale halkı, müstebit sauron'un ittifakını reddetti. annatar sauron'un ordusunun bir bölümü güney'deki gondor'u tehdit ederken; ''men of darkness'' olarak bilinen ve mordor'un doğusunda yer alan rhûn diyarında yaşayan easterling askerleri, üçüncü çağ'ın 17 mart 3019. tarihinde dale'e saldırı düzenlediler. easterling birlikleri, ilk olarak carnen nehiri civarındaki yerleşimleri ve bu nehire yakın dağaltı cüce krallıklarını istila etmeye başladılar. bunun üzerine cücelerden ve insanlardan tekevvün eden kuzey birliği, harekete geçti.
  
  bir araya gelen bu kuvvetlerde lonely mountain cüceleri, dain ironfoot; dale halkı ise, kral brand tarafından tedvir ediliyordu. sauron'un kuvvetleri - muhtemelen - nicel bakımdan daha fazlalardı. buna rağmen dale ordusu, dağaltı cücelerinin zanaatı ve ustalıklarıyla yapılan silahlarla teçhiz edilmişti. bu, savaşta bir avantaj sağlayabilirdi; lakin easterling birlikleri, elit alaylardan oluşuyordu.
  
  ağır bir mücadele ve savaşımla geçen üç günün sonunda dale halkından ve cücelerden oluşan ittifak, easterling'lerin sayıca fazla olmalarından ötürü lonely mountain'e çekilmek zorunda kaldı. bu ittifakta güçlü ve mütehammil savaşçılar, parmakla gösterilecek kadar azdı. bu savaşçılardan ikisi ve en güçlüleri dale'den kral brand ve dağaltı krallığının ve demir tepelerin lordu, dain ironfoot'tu. öyleki, lonely mountain'ın kapılarına kadar dayanan savaşta dain ironfoot, ilerlemiş yaşına rağmen hala en güçlü ve dayanıklı cüce savaşçısıydı. kendisi, lonely mountains'ın kapılarında kral brand'ın müteveffa bedenini savunurken öldürülmüştür. bu iki kral hayatını kaybettikten sonra kral brand'in vasisi brand ii ve dain ironfoot'un vasisi ve aynı zamanda oğlu thorin stonehelm, krallıklarının başına geçtiler. bu sırada dağaltı krallığının savunucuları, muhasaraya dayanmayı başardı ve böylece lonely mountain ele geçirilemedi.
  
  harp tüm ağırlığı ve şiddetiyle devam ederken easterling'ler savaşı - neredeyse - kazandıklarını inanıyordu; lakin gondor ve rohan birlikleri, sauron'un ana ordusunu 25 mart'ta güney bölgesinde mağlup ettikleri sırada kuzey'deki bu ordu, şansın ve moral kaybının da tesiriyle, güçlerini yitirmeye başladı. 27 mart tarihinde brand ii ve thorin stonehelm komutasındaki ittifak, easterlings birliklerini dale dışına sürmeyi başardılar.
  
  battle of dale, her ne kadar yüzük savaşının (war of the ring) seyrini değiştiremediyse orta dünya'nın geleceği için çok önemliydi. zira yüzük savaşının akıbeti, yalnızca tek yüzük'e bağlıydı. şayet artano sauoron ve onun ordusu, dale savaşı'nı kazansaydı, bu orta dünya'nın stratejik dengesi için yıkıcı sonuçlara neden olurdu. lonely mountain ele geçirilseydi, sauron'un orduları orta dünya'nın en değerli madeni olan mithril'den dövülen zırhlara ve silahlara sahip olurdu. kuzey'deki dale diyarı, düşürülüp ele geçirilseydi mirkwood ve ardından lothlórien, mordor ve dol guldur'dan gelecek bir saldırıda kolayca kuşatılabilirdi. bununla birlikte rohan'ın - neredeyse - savunmasız toprakları üzerinden başlatılacak olan daha büyük bir saldırı, gondor'u savunan toprakların düşmesine neden olacaktı.
  
  tüm bunlardan ötürü dale savaşı, düşman kuvvetlerinin planlarını ve stratejik seyirlerini değiştiren önemli bir muharebeydi. gandalf, dale savaşı'nın kaybedilmesi halinde ortaya çıkacak olası sonuçları şu şekilde ifade etmiştir: ''neler olabileceğini düşünün! eriador diyarında ejderha ateşi ve vahşi kılıçlar... rivendell'de karanlık... ve gondor'da bir kraliçe olmayabilirdi. yıkımdan ve külden doğan bu zafer sayesinde yeniden umut edebiliriz.''
  
  the battle of dale, cücelerin orta dünya'daki popülasyonunu ve hükümranlığını azaltmış olabilir; fakat insanların dördüncü çağ'da tek baskın güç olmalarına zemin hazırladı.