• veya first manassas (konfederasyon güçleri tarafından kullanılan ad), 21 temmuz 1861 tarihinde manassas şehrine yakın prince william, virginia'da gerçekleşti. amerikan iç savaşı'ndaki ilk büyük muharebedir. birlik kuvvetleri, konfederasyon kuvvetlerinin takviye almak için demiryolu hattını kullanmasını önlemekte yavaş kaldı. takviye alan konfederasyon kuvvetleri, birlik güçlerine taarruz edince birlik kuvvetleri dağınık olarak geri çekilmeye başladı.

    amerikan iç savaşı'nın ilk büyük muharebesidir.
  • dört yıl sürecek amerikan iç savaş'ının ilk büyük muharebesi. * muharebe'de güney ordularının zaferi beklenen bir sonuç değildi.

    kabaca 31 milyonluk abd'de 21 milyon kuzey eyaletleri ile 10 milyon güney eyaletleri arasındaki savaş. güney nüfusunun yarısının ellerine silah verilmeyen çünkü sakıncalı bulunan köleler olduğunu belirtmekte de fayda var. güney ordusu yani konfederasyon ordusu richmond'dan manasas'a uzun bir yol katederek geldiler oysa kuzey ordusu yani birlik ordusu washington'dan, çok daha kısa bir mesafeden geldiler. ancak güney ordusu ağırlıklı olarak muharebe alanına taşınırken trenlerden yararlandı. savaş ile ilgili gözlemci gönderen almanlar, trenlerin askerleri cepheye taşımasındaki etkisini fark etti ve 5 yıl sonra yapılacak avusturya savaşının hazırlıklarında şansölye bismarck bu konuya önem verdi.

    birinci bull run muharebesinde güneyli general thomas jonathan jackson, hattaki diğer güneyli birlikler geri püskürtülürken, uyguladığı başarılı savunma nedeniyle birliğinin pozisyonunu koruyup, ünlü "stonewall" jackson lakabını alıyor.

    bu muharebe ile ilgili bir diğer anektod washington'dan muharebe alanının biraz dışında muharebeyi izlemek için pikniğe gelen ciddi bir topluluk var. bu da muharebe'nin kuzey ordusu lehine sonuçlanacağından ne kadar emin olduklarına bir işaret.
  • zamanında sırf başlığı açmak için ufak bir bilgi verip tatsız tuzsuz geçmişim. önemlidir, biraz detaylandıralım;

    aynı zamanda birinci manassas savaşı veya manassas kavşağı savaşı olarak da adlandırılan birinci bull run muharebesi, amerikan iç savaşı'nda iki kuvvetin, kuzey virginia'daki manassas yakınlarında yer alan bull run adlı küçük bir nehrin yakınlarında, ilk kez karşılaşmalarıyla vuku bulmuştur. (iç savaştaki muharebeler, genellikle kuzey* tarafında, öne çıkan bir fiziki unsurun ismi ile ilişkilendirilir. güneyde* ise, genellikle savaş alanına en yakın kasaba veya şehirden türetilen bir isimdir.) lokasyonun stratejik önemi, manassas'ın önemli bir demiryolu kavşağında yer almasıdır.

    ordular toplanıyor
    birlik * kuvvetleri, başkent washington d.c.'nin savunmasını, fort sumter muharebesi'ni takip eden günlerde güçlendirdi ve kuzeyiyle demiryolu bağlantısını baltimore ve ohio (b&o) demiryolları aracılığıyla sağladı. washington’un diğer önemli demiryolu hattı orange ve alexandria, virginia’nın lynchburg kentine kadar güneybatıya doğru gitmekteydi. bu hattın kontrolü, sonraki günlerde çok fazla el değiştirecekti. washington'ın 48 km güneybatısındaki shenandoah vadisi'nden geçen strasburg manassas gap demiryolu da, manassas kavşak noktasına eklenirdi.

    virginia eyalet kuvvetlerine komuta eden robert e. lee, genişleyen ihtilafta saldırgan olmaya razı olmuştu ancak başkent washington’a saldırmaktan ya da baltimore’daki konfederasyon sempatizanlarını desteklemekten kaçınmıştı. birleşik devletler başkanı abraham lincoln, konfederasyon limanlarının ablukasını ilan etti* ve kara ordusu ile donanmaya katılmak için 42.000 üç yıllık gönüllü seferberliği istedi. 40.000'i geçkin miktarda kişi bu çağrıya uymuştu. lincoln, virginia’nın ayrılma konusundaki referandumunun sonucunu bekliyordu* ve ordu sınıra yığılmıştı ama sınırı, referandum sonucuna kadar geçmediler. referandum sonucunda federal troops***, potomac nehri’'ni geçti*. muhalefetle karşılaşmadan, başkentlerini güneyden korumak için işgal ettiler. birlik ordusunun komutanı olan winfield scott, milis birimlerine inanç duymasa da, washington’u savunmak ve harpers ferry’deki federal garnizonu kurtarmak için onları kullanmayı istedi ve yeni katılan gönüllülerle birlikte hepsini bir sonbahar seferi için eğitti.

    virginia ezici bir şekilde ayrılma lehine oy verdikten sonra lee, konfederasyon başkanı jefferson davis'in askeri danışmanı olarak görev yaptı. konfederasyon, pierre gustave toutant beauregard ve joseph e. johnston komutalarında iki ordu toplamıştı. birlik generali robert patterson, 15 haziran'da harpers ferry'yi daha büyük bir güçle tehdit ettiğinde johnston, manassas gap demiryolunu koruyarak bölgeden çekildi.

    scott, milis birliklerinin kullanımı konusunda ihtiyatlı davranmaya devam ederken washington'dan, milislerin beauregard’a saldırması gerektiği yönünde bir talep vardı. konfederasyonun yeni başkentine atıf olan “on to richmond” popüler istekti. 75 yaşındaki inatçı scott saha operasyonlarını gerçekleştiremediğinden, general irvin mcdowell'i potomac'ın güneyindeki kuvvetlerin saha komutanı olarak atadı. 24 haziran’da mcdowell, scott’ın önerilerini reddeden cesur bir operasyon planı sundu. mcdowell, patterson'ın, johnston ile beauregard'ın ordularının birleşmelerini engellemesi koşuluyla, beauregard’ın 20.000 kişilik gücünü, kendi 30.000 kişilik kuvvetiyle, rappahannock nehri'nin ötesine sürmeyi önerdi. plan onaylandı ve mcdowell 16 temmuz 'da alexandria'dan ilerledi.

    orada, geçilmez bir set gibi jackson duruyor!
    18 temmuz’da blackburn’s ford’ta yapılan ilk ufak çaplı çatışmadan sonra, beauregard’ın güçleri bull run’ın ötesinde savunma pozisyonuna geçtiler. konfederasyon'un sağının ve merkezinin önden bir saldırı için çok sert olduğunu keşfeden mcdowell, düşmanın sol bölgesine doğru harekete geçti. ancak ilerlemede yaşadığı gecikme sebebiyle, harekat emri geri alındı. birliğin hareketlerini algıladıktan sonra beauregard, richmond'daki yetkililere telgrafla haber verdi ve daha sonra patterson’un ordusuyla winchester yakınlarında yüz yüze olan johnston'ın, beauregard’a mümkün olan en kısa sürede katılması emredildi. johnston niyetini gizlemeyi ustalıkla başardı ve manassas gap demiryolunu kullanarak 10.000 askerini bull run'a taşıdı. johnston, 20 temmuz’da olay yerine geldi ve beauregard’ın, doğuda 8 km uzaklıktaki bir kent olan centerville’e saldırı planını kabul etti. ancak saldırı başlatılmadan önce birlik ordusu, bu kenti konfederasyon'a 21 temmuz'da bıraktı.

    mcdowell, dört tümenden ikisinin kişisel komutasını aldı ve sudley ford’daki manevraları kontrol ederken, bir tümenin stone bridge’de kalmasına karar verdi ve en sonuncusu da blackburn’s ford’ta ihtiyat olarak kaldı. mcdowell’ın deneyimsiz birlikleri iki saatten fazla bir sürede sudley ford’a geldi. taş köprü'yü korumak için kalan konfederasyon albayı nathan evans, köprüdeki saldırının güçlü olduğunu hızla değerlendirdi ve köprüyü terk etmeye başladı. 15 bölükten 11'ini sudley springs'in üstündeki matthews hill'e çekebildi. orada barnard bee, francis bartow ve thomas jackson'ın komutasındaki tugaylarla desteklendi.

    öğleden sonra saat 09:15'te federal birlikler, konfederasyon'un yoğun ateşi altında kaldı ve konuşlandırılmak zorunda kaldılar, ancak iki saat sonra evans, bee ve bartow’un tehditleriyle mcdowell, henry house hill’e kargaşalı bir şekilde çekilme emri vermek zorunda kaldı. ancak jackson’ın 1. tugay’ı, mcdowell'ın karşısında öyle sert durdu ki, bee'nin raporunda, jackson'ın adamlarına, “burada, geçilmez bir set gibi jackson duruyor! burada ölümden korkmayıp fethedelim! virginialıların arkasında toplanın!" diye bağırdığı yazar. birlik saldırısı savuşturulmuştu ancak hem bee, hem de bartow birliklerine öncülük ederken ölümcül şekilde yaralandılar.

    henry house hill'deki savaş çetindi ve öğleden sonra saat 1:30'da mcdowell, muharebe hattına iki top bataryası çıkardı. dost bir birlikle karıştırılan ve yaklaşmalarına izin verilen bir konfederasyon alayı, yakın tüfek ateşiyle bataryaları susturdu. o zamandan beri, tepenin birkaç kez çekilip tekrar alınmasına rağmen, birlik saldırısı daha fazla ilerleme kaydedemedi. öğleden sonra 2.45'te, beauregard’ın birliklerinin çoğunun ortaya çıkmasıyla birlikte jackson’ın tugayı, titreyen birlik hatlarında bir süngü taarruzu başlattı. aynı zamanda birlik kuvvetleri, demiryolunun kritik anında gelen johnston ordusunun son ekipleri tarafından saldırıya uğradı. federal kuvvetler panik halinde geri çekilmeye başladılar ve bir konfederasyon topçu birliği, çekilen askerleri hedef alarak geri çekilmeyi inanılmaz zorlaştırdı. muharebeyi kaybedenler kadar kazananlar da tükenmişti ve kaçan orduyu takibe, centreville şehrinin sınırından sonra devam etmediler.

    zayiatlar ve önemi
    mcdowell’in 28.450 kişilik ordusunda 460 kişi öldü, 1.124 kişi yaralandı ve 1.300 kişiden fazlası kayboldu veya esir düştü. beauregard ve johnston’ın 32.230 kişilik toplam konfederasyon kuvvetinden ise 387 kişi öldü, 1.582 kişi yaralandı ve sadece 13 kişi kayboldu veya esir düştü.

    ironiktir ki bull run muharebesi, galibine, mağlup olandan daha fazla zarar verdi. çünkü güneyli liderler, “bir güneylinin, en az on yankee'ye denk olduğu” inancına dayanarak koltuklarına yaslandılar. washington'daki askeri komutanlığa çağrılan general george mcclellan ise, bu savaştan ders çıkarıp potomac ordusu'nu washington'da kuracak, örgütlendirecek ve eğitim aldıracaktı. bu arada johnston da, dört yıl boyunca konfederasyonu süngülerinde taşıyacak olan kuzey virginia ordusu'nu şekillendirmek için çok çabaladı. bull run'da adeta aşağılanarak kaybeden kuzey, bu savaş sayesinde örgütlenmemiş coşkusuna odaklanmayı sağladı ve temel amaç olarak, isyancıları her noktada ezmeye yönelik ilkeyi kabullendi.
  • bull run muharebesinden bir hafta önce, 2. rhode island gönüllüler alayı'ndan binbaşı sullivan ballou, smithfield'de evinde olan karısına bir mektup yazar:

    "14 temmuz 1861, washington d.c.
    sevgili sarah,
    görünen o ki, bir iki gün içinde, belki de yarın, harekete geçeceğiz ve sana tekrar yazamayabilirim. sana, ben artık buralarda olmayacakken gözlerine dokunsun diye bir iki satır yazmak istedim. baş koyduğum yolda güvensiz ya da şüpheli hissetmiyorum ve cesaretim hala yerinde. amerikan medeniyetinin şimdi nasıl da hükumetin galibiyetine bağlı olduğunun farkındayım ve devrim yolunda kan ve eziyet içinde bizden önce gidenlere ne kadar borçlu olduğumuzun farkındayım. ve kesinlikle istiyorum ki, hayattayken tüm zevklerini bir kenara bırakayım ve bu devlete borcumu ödeyeyim.

    sarah, sana olan aşkım ölümsüzdür. bu aşk, beni bir şekilde sadece ilahi bir gücün koparabileceği bir şekilde bağlıyor ama ülkeme olan sevgim de üzerime bir rüzgar gibi geliyor ve beni dayanılmaz bir şekilde zincirlerle savaş alanına bağlıyor. seninle yaşadığımız tüm o müthiş anlar etrafımda toplanıyor ve en çok sana ve tanrı'ya şükrediyorum ki, uzun bir süre hayatımı keyifle yaşadım. onlardan ayrılmak benim için çok zor ve gelecek yılların umutlarını yakmak da öyle.

    tanrı isterse, daha birlikte yaşar, birbirimizi severiz ve oğullarımızın etrafımızda birer erkek oluşunu görürüz.

    eğer geri dönmezsem, sevgili sarah'm, seni ne kadar sevdiğimi asla unutma, savaşta son nefesimi verirken senin adını fısıldayacağımı da. hatalarımı affet ve sana yaşattığım birçok acıyı da. bazen ne kadar da düşüncesiz ve aptalca davranmışım.

    ama sarah, eğer ölüler tekrar bu dünyaya gelebilirse ve sevdiklerinin etrafında gezebilirse, her zaman seninle olacağım, en parlak günde de, en karanlık günde de.
    her zaman.
    her zaman...

    ve yumuşak bir esinti yanağına dokununca, o benim nefesim olsun. tapınağındaki serin hava, benim ruhum olsun.

    sarah, yasımı tutma. gittim ve geri geleceğim diye düşün.
    senle ben,
    tekrar buluşacağız."

    binbaşı ballou, birinci bull run muharebesi'den bir hafta sonra öldürüldü.

    iç savaş hakkında uzun bir yazı hazırlarken bunu ayrıca yazmak istedim. savaş ve aşk hakkında yazılmış en iyi şeylerden bir tanesi.
hesabın var mı? giriş yap