• suleyman sahin oglu.
  • (bkz: i kilic aslan)
  • vahe kilicarslanin bayaa bi buyuk dedesidir..
  • okul kitaplarında anadolu'yu haçlı seferlerine karşı koruyan muzaffer bir türk-islam kahramanı, adil bir hükümdar, başarılı bir devlat adamı, türklüğe hizmet etmiş bir türk atası.

    peki, tarihi gerçekler bunu teyid etmekte midir?
    daha itinalı bir yaklaşım onu yücelten ideolojinin bu iddialarına şüphe ile bakmamıza sebep oluyor. muhtelif kaynakları araştırdığımızda karşılaştığımız yeni bir kılıç arslan portresi, kendi tahtını ailesi dahil bütün değerlerden yukarıda tutan, gözünü büyük selçuklu hükümdarlığına dikmiş, bu uğurda soydaşlarına saldırmakta tereddüt etmeyecek kadar hırslı bir kişiliğin ipuçlarını ortaya çıkarıyor.

    bir yanlış anlamaya maruz kalmamak için not etmeliyim ki, bütün bu yazdıklarım kılıç arslan'ın çoktan tarihe malolmuş kişiliğini eleştirmek adına yapılmış tespitler değillerdir. bilinmelidir ki 12nci yy'da anadolu toprakları üzerinde yer alan her yerel güç, aynı saik ve ahlak anlayışı içinde davranıyordu. bunun nedeni ise ancak ve ancak o günün koşulları içinde düşünüldüğünde anlaşılabilecektir.

    1) çakabey:
    kılıç arslan'ın biyografisinde karşılaştığımız hayret verici ve bir o kadar da irkilten detay kayınpederi çakabey'in sonudur.
    çakabey , osmanlı'dan çok önce bizans saltanatına son verebilecek olduğunun ipuçlarını vermiş bir türk komutanıydı. bizans kumandanı aleksandros'a esir düşerek ve istanbul'a götürülmüştü. burada, üstün yetenekleriyle imparatorun dikkatini çekti ve saraya alındı. soyluluk unvanı ile bazı imtiyazlar da elde etti, yunanca öğrendi. bu esnada bizans'ın güçlü ve zayıf taraflarını da öğrenmişti. 1081 yılında bizans tahtına i. aleksios komnenos çıkınca saraydan uzaklaştırıldı. kutalmuşoğlu süleyman şah ile bizans arasındaki anlaşmaya göre türklere bırakılan izmir'e gitti. bizans'taki kargaşadan yararlanarak beyliğini ilân etti. tesis ettigi kuvvetli bir donanma ile türk tarinde ilk kez denizde pekçok zafer kazandı, ege denizinde ve adalarda hakimiyet kurdu. çakabay, peçenek türkleri ile isbirligi yaparak bizans'i ortadan kaldirip büyük bir devlet kurmak niyetindeydi. (bkz: caka bey/@andrew) bu nedenle bizans imparatoru için büyük bir tehlike haline gelmişti. alexios komnenos çaka bey'i bertaraf etmek için plânlar yapiyordu. kiliç arslan, çaka bey'in kizi ile evlenerek onunla akrabalik kurmustu. fakat onun giderek güçlenmesi aslinda kiliç arslan'i da endiselendiriyordu. bizans imparatoru'nun kiliç arslan'a "çaka bey senin devletini ele geçirmek istiyor" tarzinda yazdigi kışkırtıcı mektup sultanin endiselerini daha da arttirmisti. sonunda kiliç arslan ile impaator alexios çaka bey'e karsi bir ittifak yaptilar ve kiliç arslan bir ziyafete çağırdığı kayinpederini katletti. (1095).

    çaka bey'in beyliği ise bir süre daha oğlu tarafından elde tutuldu. iznik kuşatmasından sonra ele geçen kızı (kılıç arslan'ın eşi) bizans'a esir düştü ve imparator tarafından bir gemiye konarak izmir'e gönderildi. esir prenses, kardeşini teslim olmaya ikna etti. bu tarihteki en ilginç ve başarılı türk beyliklerinden birinin sonu oldu.

    2) iznik
    imparator aleksius 1091 de selçuklular, çaka ve peçenekler karşısında müşkül durumda kalınca, 1091 de papa urbain’e müracaat ederek yardım istemişti. fakat bu girişim, imparatorun da beklentilerini aşarak, islam ve avrupa tarihinde önemli sonuçlar doğuracak olan geniş bir haçlı hareketi ile sonuçlandı. haçlı seferlerinin başlangıcını teşkil eden ilk kitleler, keşiş pierre’nin beraberinde başı bozuk ve disiplinsiz bir güruhtan başka bir şey değildi. imparator aleksius bu yağmacı barbarları, 1096 da anadolu yakasına geçirdi. kılıçarslan, izmit yönünde ilerliyen bu disiplinsiz kalabalığı kılıçtan geçirdi. bu kolay başarı onun düşmanı küçümsemesine bundan sonraki haçlıların da böyle olacaklarını sanmasına sebep oldu. bu peşin hüküm payitahtına malolacaktı. haçlı ordusunun, asıl güçleri, arkadan geliyordu. haçlılar bizans imparatoru ile anlaştılar. ondan aldıkları yardıma mukabil, anadolu’da fethettikleri yerleri bizans’a bırakacaklardı. bizans ve haçlı kuvvetleri iznik’i kuşattılar.

    kılıç arslan, bizans’la anlaşıp batıyı emniyet altına aldığını düşünerek doğuya yönelmişti. ermeni gabriel’in yönetiminde bulunan malatya’yı kuşattı. gabriel, bir ölçüde büyük selçuklu vassali idi. bu nedenle savaş kılıçarslan'in siyasi emelleri dışında bir gayeye hizmet etmiyordu. iznik'in kuşatıldığı haberini alan ve malatya kuşatmasını yarıda bırakıp geri dönen kılıç arslan, iznik’i tamamen sarılmış buldu. sultan hayli kayıplar verdikten sonra geri çekilmek zorunda kaldı. bu durumda yalnız kalan iznik'halkı, şehri haçlılara teslim etmektense bizans'la anlaşmayı tercih etti. bir hile ile gölü geçen bizans kayıkları ile gelen bizanz ordusuna teslim edilen iznik düştü. (1097) kılıç arslan’ın çaka’nın kızı olan karısı, ve iki oğlu da esirler arasında bulunuyordu.

    3) bunun üzerine öfkeye kapılan kılıç arslan bir vur kaç savaşına girişti. bu esnada haçlı seferinde savunduğu topraklara verdiği zarar en az haçlılarınki kadar oldu. zira okuyoruz ki haçlılar önünde geri çekilişi esnasında düşmanı lojistik destekten yoksun bırakmak için başta tahıl ve su kaynakları olmak üzere yolu üzerindeki bütün kaynakları imha etmiştir.

    4) haçlı kafilesi geçince batıda ciddi bir tehlike görmediği için büyük selçuklu imparatoru olmak hayalinin peşine düştü. aslına bakılırsa bize anadolu selçuklu devleti olarak öğretilen siyasi oluşum kendi liderleri tarafın da hiç bir zaman bir devlet olarak değer bulmamıştı. anadolu selçuklu sultanları anadolu'yu her zaman bir sürgün yeri olarak gördüler ve asıl hakları olduğunu düşündükleri büyük selçuklu tahtını ele geçirmek için savaş verdiler.
    kılıçarslan'ın dedesi kutalmış han,büyük selçuklu sultanı tuğrul bey'in amcaoğluydu. kutalmış, tuğrul bey'e karşı isyan etmiş; daha sonra tahta geçen alparslan'ın büyük selçuklu sultanlığını kabul etmemiş ve onun ile başarısız bir çatışmaya girişmişti. kutalmış 1064'de ölünce (kılıçarslan'ın babası süleyman şah dahil) dört oğlu o zamanlar büyük selçuk sultanlığı sınırları dışında kalan fakat göçebe türkmen boylarının yerleşmeye başladıkları bir bölge olan anadolu'da toros dağları yöresine kaçmışlar ve anadolu'ya yeni gelip yerleşen türkmen boyları arasında yaşamaya başlamışlardır. burada da alparslan'in devamlı baskısı altında kalmışlar ve alparslan'in zaman zaman akıncı birlikleri göndererek tahtını tehdit edebilecek olan kardeşleri bertaraf etmeye çalışmıştır. dört kardeşten en son süleyman şah hayatta kalmıştır. kılıç arslan bilindiği üzere süleyman şah'ın oğlu'dur ve süleyman şah'ın ölümünden sonra, kardeşi kulan arslan ile birlikte , esir olarak büyük selçuk sultanı melikşah'ın başkenti olan isfehan'a gönderilmişti.

    kılıç arslan, doguda istilâ harekâtina geçmeden önce bati sinirlarini emniyet altina alma ihtiyacini hissetti. bu maksatla bizans imparatoru alexios komnenos ile haçlilara karsi anlasti ve gönderdigi birliklerle bizans ordusunun antakya haçlı prensi bohemund'u maglûp etmesine yardimci oldu. sonra danişmend sultanı gümüstekin gazi'nin eline düşen bohemund'un 100 bin dinar fidye karsiliginda serbest birakıldıgini, esirler arasinda bulunan richard'in da saliverilmesi maksadiyla imparator alexios komnenos ile müzakereye giristigini ögrenince hem anadolu selçuklu sultani hem de müttefiki olmasi itibariyla alinan fidyeniin yarisinin kendisine verilmesini istedi. fakat gümüstekin gazi bu teklifi reddedince onun üzerine yürüdü ve 1103 yilinda maglûp ettti. kısa süre sonra danişmendlerin anadolu'daki varlığı tamamen son buldu.

    5) haçlılara karşı savaştığı kadar türklere karşı da savaşan kılıç arslan'ın ölümü de kendi soyundan oldu:
    bir başka emîr olan çökürmüs, büyük selçuklu hükümdari muhammed tapar'a karşı başkaldırmış, bunun üzerine musul emiri olarak atanmış çavli artukoglu ilgazi de çökürmüş üzerine yürüyüp, onu ortadan kaldırmıştı. daha sonra musul'dan ayrilan çavli artukoglu, sincar'a oradan da rahbe'ye geçtiği sırada kiliç arslan nusaybin'e geldi. musul halkindan bir kısım ve çökürmüs'ün askerleri nusaybin'de bulunan kiliç arslan'dan kendilerine dokunmayacagina dair yemin aldilar ve hep birlikte musul üzerine yürüdüler ve sultan kiliç arslan 22 mart 1107 tarihinde sehre hakim oldu. çökürmüs'ün oglu ve adamlari onu merasimle karsiladilar. kiliç arslan büyük selçuklu hükümdari muhammed tapar adina okunmakta olan hutbeye son verip kendi adina hutbe okuttu.

    halep selçuklu meliki ridvan bu sirada emîr çavli'ya bir mektup göndererek haçlilara karsi isbirligi teklif etti. çavli da musul'a yeniden hakim olabilmesi için kendisine askeri yardimda bulunmasini ve bu gerçeklestikten sonra haleb'i tehdit etmekte olan haçlilara karsi birlikte hareket edebilecegini bildirdi. bu sartlarla yapilan anlasmayi kabul eden ridvan antakya hakimi tancrede ile baris yaptiktan sonra derhal askerleri ile birlikte ona katildi ve ikisi birlikte kılıç arslanın üzerine yürüdüler. iki ordu habur’da karşılaştılar, çavli'nin güçlü bir orduya sahip oldugunu duyan bazi emîrler çadirlarini ve agirliklarini birakip kılıç arslan'dan ayrildilar, çavlı'nın güçleri tarafından bozguna uğratılan kılıç arslan'ın ordusu dağıldı. kaçmak isteyen kılıç arslan atini ümitsizce habur nehrine sürdü. ati ve kendisi zirhli oldugundan ve arkadan da sandallarla devamli ok yagdirildigindan nehri geçemeyip boguldu. kılıçarslan’ın habur nehrinde boğulmasıyla (1107) çavlı musul’a gelerek idareyi ele aldı; ancak hâkimiyeti uzun sürmedi. muhammed tapar’a itaatsizlik gösterdiğinden dolayı görevden alınarak yerine mevdud tayin edildi.

    görüldüğü gibi anadolu'da karışıklık içindeki bir dönemdi. kimin dost kimin düşman olduğu pek belli olmuyordu. bu minvalde şuraya da bakmanda fayda var: (bkz: #29105782)

    http://mehmeteti.150m.com/tarih-03.htm
    http://tr.wikipedia.org/wiki/birinci_haçlı_seferi
    http://www.enfal.de/starih12.htm
    http://www.enfal.de/starih12.htm
    http://www.devletarsivleri.gov.tr/…/musul/1b_b5.htm
    http://www.ottoman.de/selcuklu/body_selcuklu.html
  • (bkz: kutalmışoğlu süleyman şah)ın oğludur.
  • habur nehri kenarında yaptığı savaşta yenilerek nehre düşüp boğulmuştur.
  • henüz 17 yaşındayken (1096) haçlılarla şiddetli savaşlar yapmış olan selçuklu sultanı.

    - halkın haçlı seferini yalova'da durdurmayı başarmış, keşiş piyer kaçarak avrupa'yı kışkırtmış, daha büyük bir sefer hazırlanmıştır,

    - 1096'daki 1. haçlı seferinde iznik'i, marmara ve ege kıyılarını bizansa kaptırmış, üstelik danışmentlilerle birleşerek dorileon (eskişehir) yakınında haçlılara kurduğu pusuda yenilgiye uğrayarak çekilmiştir.

    - 1. haçlı seferine destek olarak 1101 yılında tokat'taki niksar kalesinde esir tutulan antakya prensi bohemondu kurtarmaya gelen, ankara'yı işgal eden 3 ayrı haçlı ordusunu sırasıyla merzifon'da, konya'da ve ereğli suyu yakınlarında imha etti. böylece haçlılar bir 50 yıl daha anadolu'dan bir sefere cesaret edemediler.
  • 20 bin kişilik ordusuyla 200 bin kişilik haçlı ordularını anadolu topraklarında gübre yapmış büyük türk komutanı.

    ‘’bütün türk kuvvetleri ile selçuklu ordusunun toplam sayısı 20.000, haçlı ordusunun sayısı ise yaklaşık 200.000 kişidir. (ebru altan, anadolu’da haçlılara karşı savaş (1097-1190), tarih dergisi, sy. 47 (2008), (istanbul, 2009), 97)

    ‘’frenklerin mecburen geçeceği nehir geçitlerini, patikaları ve yolları tuttu ve eline geçenlerin tamamına hiçbir merhamet göstermedi.’’ (ibnül kalanisi, zeyl tarih-i dımışk, s.42)

    ‘’haçlıları akgöl (olos) ovası’na ulaştıklarında, kayseri emiri hasan ve danişmendli emirinin de içinde bulunduğu sultan kılıç arslan’ın kumandasında ırmak kenarında pusuda bekleyen bir türk ordusu karşılamış, 5 eylül 1101’de savaş alanındaki haçlıların büyük bir kısmı kılıçtan geçirilmiştir. urfalı mateos’un eserinde o günün hıristiyanlar için korkunç bir felaket günü olduğunu ve muharebede bütün ovanın kanla sulandığını anlatmıştır.’’ (urfalı mateos vekayi-namesi (952-1136) ve papaz grigor’un zeyli (1136-1162), s.218)

    ‘’çankırı’dan itibaren haçlıları yakın takibe alan sultan, yol boyunca orduyu oklarıyla taciz ederek gerilla taktiği ile gücünü kırmaya çalışmıştır. haçlı ordusu merzifon yakınlarındaki ovaya yaklaştığında ordunun iyice güçten düştüğünü anlayan sultan ordugahı tamamen kuşatarak haçlıları aç ve susuz bırakınca haçlılar türklerle meydan savaşına girmek zorunda kalmışlar ve neticede ordunun büyük bir kısmı selçuklu askerleri tarafından imha edilmiştir. fransızlardan oluşan ve ankara üzerinden konya’ya ilerleyen ikinci ordu bir gün boyunca şehre hücum etmiş, ancak şiddetli bir direnişle karşılaşınca konya’dan ayrılmak zorunda kalmıştır.’’ (ışın demirkent, ‘’1101 yılı haçlı seferleri’’, prof. dr. fikret ışıltan’a 80. doğumyılı armağanı içinde, istanbul, 1995, s.44)
  • hayatı roman dizi veya film yapılması gereken biridir esasında. hayat hikâyesinden on tane film çıkar rahatlıkla.
  • merasimle karşılayıp misafir ettiği çaka'yı ziyafet esnasında bizzat öldürerek türk denizciliğinin gelişimini, izmir'deki türk varlığını ve hatta istanbul'un olası bir erken fethini sekteye uğratmıştır.
hesabın var mı? giriş yap