biyofilik tasarım

• sanayi devriminden sonra insanoğlunun, tasarladığı şehirler sebebiyle kendinden uzaklaştırıp yabancılaştığı fakat özünde büyük ihtiyaç duyduğu doğaya tekrar kavuşmasını sağlayabilecek, yenilikçi bir mimari tasarım akımıdır. biyofilinin bir uzantısı olarak, doğal malzemelerin doğal görünüşlerini, ışığı, bitkilendirmeyi ve doğal dünyanın diğer deneyimlerini kullanarak insanları çağdaş yapı çevresine taşımaktadır.
  
  özetle amacı doğa ile iç içe yaşıyormuş hissi veren mekanlar yaratmaktır. bilinen en ünlü ve belki de en abartı örneği, mimarlar için bir nevi hac vazifesi olan fallingwater'dır. abartı dememin sebebi bu yapının 1935-1937 yılları arasında bir şelale üzerine inşa edilmesi ve günümüzde yıkıldı yıkılacak konumda olmasıdır.
  
  türkiye'de de son dönemde yükselmeye aday bir trenddir. örneğin silkar madencilik tarafından düzenlenen ve beş mimari ofisin yarışmacı olarak katılıp bir çok başka mimari ofisi ve genç mimarı ağırlayan genç mimarlar biyofilik mermer bahçe yarışması, ülkemizde biyofilik tasarımın gelişmesi adına önemli adımlardan biri olmuştur.
• instagram üzerinden son katılım tarihi 18 ocak olan ödüllü bir fotoğraf yarışmasına konu olmuş tasarım akımıdır.
• ilk olarak psikiyatrist erich fromm tarafından kullanılan biyofili terimi yaşama ve yaşayan sistemlere karşı duyulan sevgi demektir. kelime kökenine baktığımız yunanca’dan gelen bio yani hayat ve philia yani düşkünlük, sevgi kelimelerinin birleşiminden oluşur.
  daha geniş kitlelerce duyulması ise biyolog edward o. wilson‘ın yazdığı biophilia isimli kitabı sayesinde olur. ona göre hipotez haline gelen biyofili, doğa ve diğer canlılar arasında doğuştan gelen bir bağlantı kurma eğiliminde olmaktır.
  
  “estetik, entelektüel, bilişsel hatta manevi tatminimizin dahi anahtarı doğanın elindedir.” der edward o. wilson.
  
  doğayla iç içe olma arzumuz hayatta kalma iç güdümüzün bir parçası olmakla beraber biyofili evrimsel psikolojinin de parçasıdır. kaos içinde ki şehirler ve binalar içinde yaşamanın verdiği sıkışmışlık hissi bizi hep doğaya iter. tek düze yaşam selinde ne aradığımızı, ne istediğimizi unutup bir başka yaşamın mümkün olamayacağına inandırırız bazen kendimizi. arayış halinde kendimizi dinlemek adına verdiğimiz küçük molalarda doğaya kaçarız.
  
  burada biyofilik tasarım mimari de alternatif bir örnek olarak karşımıza çıkar. doğayla barışık, manzaraya, doğal ışığa önem veren, sürdürülebilir, doğal malzemelerin kullanıldığı tasarım yaklaşımı birçok yapı ve kullanıcı için aran özellikler olmaya başlamıştır. bu yaklaşımı benimseyen tasarımcılar iç mekana veya mimari tasarıma bilinçli olarak doğayı dahil ederek yeniden bağlantı kurabilmeyi amaçlar. bazı araştırmalara göre bu yaklaşımla tasarlanan uzun süre vakit geçirilen ofis ve okul gibi yapılarda konsantrasyon ve öğrenme artışı oldukça belirgin düzeydedir. aynı zamanda hastane, tedavi edilmesi neredeyse mümkün olmayan hastalıklardan muzdarip kişilerin kaldığı palyatif bakım evleri gibi sağlık yapılarında tasarımın hastalar üzerinde sakinleştirici ve iyileştirici etkileri olduğu tespit edilmiştir.