brown v the board of education davası

• 1954 tarihinde abd supreme courtu tarafindan alinmis ve tum abd tarihinin en onemli supreme court kararlarindan bir tanesi. sonucu itibariyle devlet okullarinin siyah-beyaz olarak ayrilmasini anayasaya aykiri bulmustur. evet taa 1954'e kadar amerika'da bircok eyalet ,ozellikle guneydekiler, okullarda siyah-beyaz ayrimini zorunlu tutuyordu.
  
  bu karar ayni zamanda 1896'daki yine supreme court tarafindan alinan plessy v. ferguson kararini gecersiz kilmis ve tersine cevirmistir. separate but equal dusuncesinin artik varolmayacagini zikretmistir. judicial precedent gecersiz sayilmistir. bu kararin bu kadar zor alinmasinin en onemli sebebi hukuksal bir dayanaginin olmamasi. ne amerikan anayasasi, ne bundan onceki precedent'ler, ne anayasayi hazirlayanlarin niyetleri eyalet bazinda ayrimsal bir okul sistemini anayasaya aykiri kiliyor. eger mahkemenin iddia ettigi gibi bir anayasaya aykirilik durumu olsaydi zaten, 14uncu ve 5inci amendment'lardan oturu, washington dcdeki okullari direkt olarak yoneten ve bu amendmentlari da yazmis ve anayasaya eklemis olan kongre washington'da okullari desegregate ederdi.
  
  zaten supreme court yargiclarinin cok sonradan yayinlanan notlarina baktigimiz zaman karari alirken oldukca zorlandiklari gorulebilir. kararin 9-0 herkesin destegiyle alinmasi aslinda yapay bir consensus. karara katilmayan buyuk ihtimalle 4 yargic vardi ve azinlik olduklarini anlayinca, diger yargiclarin da israriyla, karari onaylamaya ikna edildiler. bunun sebebi supreme court un tek, birlesik gozukme istedigidir. eger karari 5-4 almis olsalardi, ozellikle guneydeki bircok eyaletin cosacagini dusunmuslerdir. kararin alinmasinda yine onemli bir etken soguk savas olmustur. abd ve sovyetler birligi diger ozellikle ucuncu dunya ulkelerinin destegi icin kapismaktadir. e tabi ozgurluk ve demokrasiyi temsil etmeye calisan amerika'nin hala okullarini ayristirmasi oldukca buyuk pr zarari veriyordu.
  
  supreme court yine de bu karari kendisinin almasinin yerine kongre'nin almasini istiyor benim yargiclarin notlarini okudugumdan anladigim kadariyla. fakat burada sorun halkin cogunlugu karara katilsa da, kongre'deki republican'lar kesin olarak karsilar. bu yuzden normalde ve normal ulkelerde yasama ile alinmasi gereken karar ve gelisme bir yargi organi araciligiyla gerceklestirilecektir. bu amerika'nin yasama organinin basiretsizliginin ne ilk ornegidir ne de son ornegi olacaktir. bircok kritik konuda yasa uretmekten aciz kongre'nin yarattigi sorunlari supreme court yasalari "yorumlayarak" cozmeye calisacaktir.
  
  supreme court'un cekincesi olan bir guney isyani ve siddet tum temkinlere ragmen yine gerceklesmistir. karardan sonra guney eyaletler zivanadan cikmistir. bircok okula zenci alinmasi baska eyalet yasalariyla, eyalet polisiyle engellenmeye calisilmistir. bazi eyaletler devlet okulu sistemini tamamen kapatip ozel okul sistemine gecmekle tehdit etmislerdir. bu ve benzeri taktiklerle guney'de ayrimlasmanin adam gibi uygulanmasi federal hukumet'in bastirmasiyla ve guneyli eyaletlere onlara ayrilan parayi kesme tehdidiyle ancak 1965'lerde gerceklestirilebilmistir.
  
  supreme court zayif gozukmekten ve uygulanamayacak kararlar alarak itibarini kaybetmekten her zaman her seyden korktugundan daha cok korkar. bu yuzden brown'dan sonra cok zayif bir opinion daha yayinlayarak eyaletlere bolca zaman ve yavas yavas gecme suresi vermislerdir. bunun guney tarafindan bir jest olarak gorulecegini goren yargiclar yanilmislardir. guney bunu yeteri kadar direnirlerse bu karari geri cevirttirebileceklerinin bir gostergesi saymis ve kudurukluklarina devam etmistir.