karbon 14 ^*

• radyoaktif karbon izotopu. atom ağırlığı 14 tür (normal karbon=12)
  yarı ömründen dolayı fosilleşmiş organik maddede bulunma oranı zamanla düşer. arkeolojik kazılarda bulunan maddelerin hangi çağdan kaldığının bulunmasına yarar
  (bkz: yarıömür)
• yaşayan organizmalarda vardır ve fakat ölümden sonra çok hızlı bir şekilde yokolur.
• yariomru 5730 yil gibi uzun bi sure oldugu icin arkeolojik calismalarda yararlanilir.
• güneşten gelen kozmik ışınlar sayesinde atmosferde mevcut olurlar ve soludukça akciğerlerimizde yer edinirler. böylece canlı dokuda bulunurlar ve her solunum sırasında devamlı yenilenirler. canlı ölünce ise yavaşça sayıları azalmaya başlar.
• amerikalı kimyacı willard libby'in nobel ödülü kazanmasını da sağlayan buluşudur.
  
  2. dünya savaşı yıllarında keşfedilen radyoaktif maddelerin, esas olarak yaş tayini için kullanılması, bu maddelerle ilgili araştırmaların ikinci ayağını oluşturur. willard libby, o yıllarda sabit ve sabit olmayan karbonların durumunu belirleyebilmek için, chicago oriental institute müdürü robert j. braidwood'a giderek, yazılı kaynaklardan yaşı kesin olarak bilinen ve radyoaktivitesi hesaplanabilecek bir örnek ister. braidwood, enstitüde bulunan mısır mumyalarından bir örnek verir ve bu ilk örnek üzerinde yapılan çalışmalar karbon 14'ün yarı yaşının 5700 yıl olduğunu ortaya koyar, ki bu yaş şu an farklıdır. üstelik son yapılan araştırmalar karbon yılının da sabit olmadığını ortaya koymuştur; yani karbon yaşıyla takvim yaşı eş zamanlı değildir. yine bu son yapılan çalışmalar ışında yeni kalibrasyon eğrileri çıkartılmıştır; ki bu eğriler de yapılan her yeni çalışmayla geliştirilmektedir. ilk zamanlarda karbon yaşı 8000 yıllarına kadar hesaplanırken, yeni geliştirilen yöntemlerle bu hesaplamalar 40-45 binyılllarına kadar indirilebilmektedir..
• karbon 14 ile yapilan ve kalibre edilmemis yas tayinleri bp (before present / gunumuzden once) olarak verilir, ki burada "gunumuz"un 1950 oldugu varsayilmaktadir..
• bir tarihleme yöntemi. şu linkten bu ve diğer tarihleme yöntemleri hakkında zengin ve güncel bilgilere ulaşabilirsiniz.
• (bkz: karbon 14 metodu)
  (bkz: before present)
• geçmiş gösteren saat.
  amerikalı fizikçi willard libby tekniği bularak 1960 yılında nobel kimya ödülünü almıştır.
  saati bulan bilinmese de doğanın geçmişinin izlerini bilmemizi sağlayan saati bulan kişi ödüllendirilir.
• karbonun bir radyoaktif izotopudur. atomik çekirdeğinde 6 proton ve 8 nötron bulunur.
  
  arkeolojik eserlerin tarihi belirler. yarı ömürlüdür. bu yöntemi geliştiren williard libby, 1960 yılında nobel ödülü ile onurlandırılmıştır. insanlık tarihi için son derece önemlidir.
  
  mesela göbeklitepe'nin 12.000 yıl önce oluşturulduğunu böyle öğrendik.