cezayirli gazi hasan paşa

• izmir çeşme'de bulunan ve sonraları restore edilen kalenin önünde koca bir heykeli bulunan paşa. 18 yy'ın 2. yarısı ve 19 yy'ın ilk yarısında yaşamıştır.
• rus donanmasının çeşme baskını sırasında kaptan-ı derya iken daha sonra sadrazam olmuş osmanlı paşası. ayvalıkın özerk bölge olması hususunda verildigi iddia edilen fermanı efsaneye göre kendisi vermiştir.
• ido'nun yalova - yenikapi hattinda cali$an hizli feribotlarindan birinin ismi.
• kendisi ayni zamanda cok sansli bir sahsiyettir. soyle ki; abd tarihinde yabanci dille^* imzalanan tek anlasmaya osmanli tarafini temsilen imza atan kisidir..
• 1773 senesinde, haliç'te, tersane-i amirenin darağcı semtinde, büyük maçunanın bulunduğu mahalledeki bir gözde, tersane hendesehanesini kurmuştur. burası 1784'te mühendishane-i bahri hümayun, 1795'te mühendishane-i berri-i hümayun, 1883'te hendese-i mülkiye mektebini doğurmuş ve istanbul teknik üniversitesi, deniz harp okulu ve yüksek denizcilik okulunun kuruluşlarına ön ayak olmuştur.
  
  çeşme deniz savaşından sonra rus donanması, aleksis orlof, spiridof ve elfinston filoları ile ege denizine hakim olmuşlardı. amaçları sonunda çanakkale boğazını ele geçirmekti. aleksis orlof, başkomutan durumundaydı. 12 temmuz 1770 günü elfinston, çanakkale boğazına hücum etti. ancak istihkamlar tahkim edildiğinden ve top atışları başarılı olduğundan ruslar geri çekilmek zorunda kaldılar. bunu üzerine ruslar bölgeye hakim olan limni adasını ele geçirmek için limni kalesini muhasara ve bombardımana başladılar (20 temmuz 1770). çanakkale boğazı muhafızı ali paşa'ya muhasara haberi iletilerek acele imdat istendiği halde bir ay süreyle hiçbir yardım gönderilmemiş, ancak cezayirli hasan paşa izmir'den çanakkale'ye gelerek imdada koşmaya teşebbüs etmiştir.
  
  limni kalesinde 400 türk bulunmaktaydı. kadınlar, çocuklar ve ihtiyarlar da savunmaya yardım ediyorlar, kale bedeninden topladıkları taşları taşıyarak, hücum eden rusların üzerine atıyorlardı. ingiliz ve isveçli gönüllüler de muhasara eden ruslara yardım ediyorlardı. kale teslim olmaya yanaşmayınca 4000 kişilik bir kuvvet kuşatmaya katılmak için karaya çıkarılmıştı. muhasara uzadıkça limni kalesinde yiyecek, su ve cephane bütün bütün azalmaya başladı. imdat gelmesinden ümit kesilince kaleyi teslim şartlarını rus elçilerle müzakereye başladılar.
  
  cezayirli hasan paşa, limni adasına yardıma gitmek üzere kendisine asker ve tekne verilmesini istanbul'a iletti. baron de tott bu fikre karşı çıkarak başarı şansı olmadığını söylediğinde, ricali devletten aldığı cevap şu oldu: "harekat başarılı olursa mesele yok. ancak muvaffak olmazlarsa birkaç bin serseriden kurtulmuş oluruz. "
  
  sonunda istanbul'dan bir hattı hümayun gelerek limni'ye yardım edilmesi için ali paşa'nın 2000 nefer, kaptan-ı derya cafer paşa'nın 1000 nefer kalyoncu vermesi emredildi. cezayirli hasan paşa, donanmadan ayrılmış olan 1070 kalyoncuyu yanına alarak seddülbahir kalesi'ne gitti. kendisine verilecek olan diğer 2000 askeri 7 gün bekledikten sonra durumu ali paşa'ya bildirdi. tekrar kendisine vaatlerde bulunuldu. sonunda vakit kalmadığını düşünerek kalyoncuların kayıklara binmesini emretti. birkaç çektiri ve firkate bu kayıkları himaye ediyordu. bütün kayık ve gemi adedi 23 parça idi. 1070 kalyoncu neferi ile gece karanlığından istifade ederek 5-6 ekim arası denize açılıp yelken bastılar. rüzgar fırtınaya çevirip, firkate kaptanları daha ileri gitmelerinin tehlikeli olacağını rapor ettiklerinde bunlara önem vermedi. böyle havalarda rus kalyonlarının karakol görevi yapmayacağını kestirmişti. limni adasının kuzeyinden geçerek yüzbaş limanı'na girdi.
  
  askeri kıyıya çıkararak kayık ve gemilere çanakkale'ye dönmelerini emretti. askerlerine bu teknelerin asker getirmek üzere gönderildiğini söyledi. ayrıca geriye dönüş olanağını ortadan kaldırmıştı. kazanmaktan başka çıkış yolları kalmamıştı. cebri yürüyüşle limni kalesi'ne doğru yaklaştı. yolda muhasara altında olan türklerin kaleyi teslim teklifini kabul ettiklerini, kaleye beyaz çarşaf çekildiğini, ancak rusların henüz kaleye girmediğini öğrendi. yerli rumlara altın vererek gidip ruslara 12.000 düzenli asker geldiğini haber vermelerini istedi.
  
  başlangıçta ruslar bu habere inanmadılarsa da gece yapılan sürpriz baskın üzerine paniğe kapılarak büyük kuvvetler karşısında olduklarını sandılar. bozularak gemilerine kaçtılar. kaçamayanlar ya esir ya da telef oldular. hasan paşa kaledeki beyaz çarşafı indirip yerine kendi sancağını çektirdi. denize dökülen rusların lilmni'de başarı şansları kalmadığının anlaşılması üzerine donanmaları da çekilmek zorunda kaldı. kale hemen onarıldı ve tahkim edildi. ruslar bir süre sonra kaleye gelen yardımın gerçek gücünü öğrenince limni kalesi'nin önüne tekrar geldiler ve karaya asker çıkarmaya kalkıştılar. ancak morali düzelmiş olan türkler karşısında bir kez daha başarısızlığa uğrayarak, geri çekildiler ve gemilerine binip uzaklaştılar.
  
  padişah bu zafer üzerine hasan paşa'ya altın bir çelenk ve murassa kılıç göndermiştir. bundan böyle bütün belgelerde gazi ünvanı ile anılmıştır.
  
  gençliğinde cezayir ocaklarına yazılmış, orada yükselerek tlemsen beyliği, daha sonra çanakkale boğaz muhafız ve seraskerliği yapmıştır.
  
  çeşme faciasında kapudane rütbesiyle bulunmuş, bu yenilgi sırasında gemisiyle büyük kahramanlık göstermiş, üç ambarlı bir rus gemisini batırmıştır. inabahtı yenilgisinde başarılı olan uluç reis'e benzer durumda, başarılarından dolayı kaptan-ı deryalığa getirilmiştir (ekim 1770). 27 şubat 1774 günü azledilerek anadolu valiliğine ve bir süre sonra rusçuk seraskerliğine atanır.
  
  1774 yılı temmuz ayı sonunda tekrar kaptan-ı deryalığa getirilir. 1775'te akka kalesini geri alır. 1787'de mısır kölemen beylerini kahire'den kovar. 1789'da rus donanmasını karadeniz'de mağlup eder. 1789'da azledilerek tuna cephesine memur edilir. özi seraskeri olur. ismail kalesini büyük bir başarı ile savunarak rusları yener.
  
  3 aralık 1789'da sultan iii. selim, cezayirli hasan paşa'yı takdir ederek sadrazamlığa getirir. 77 yaşında olan hasan paşa bu önemli görevde üç ay kalır. kış mevsiminde orduyu düzenlemekle uğraşırken hastalanarak 1790 yılı martında, 29'u 30'a bağlayan gece humma-i muhrika'dan dolayı vefat etmiş ve şumnu'da bektaşi tekkesine gömülmüştür.
  
  http://www.denizce.com/gazihasanpasa.asp
• kendisi ayrica pet olarak aslan besler...
• yaz ayları boyunca hangi gece çeşme kalesinin önünden geçerseniz geçin, mutlaka yerli ve yabancı pek çok turistin sebebini hala anlayamadığım şekilde büyük bir ilgi gösterdiğine tanık olduğunuz heykel.. hem yerli, hem de yabancı turistler, her ne hikmetse, bu heykelin önünde, özellikle de cezayirli gazi hasan paşa'nın aslanının üstünde resim çekmeye bayılırlar.. japon turistlerse heykel hakkında sormadık soru bırakmazlar, haberiniz olsun...
• kafkas kökenli olduğu rivayet edilir. gençliğinde cezayire yapılan bir seferde bulunduğu gemi korsan gemisine yanaşmış ve henüz levent olan hasan düşman gemisine ilk atlayan olmuştur. fakat o sırada gelen güçlü bir dalganın etkisiyle iki gemi birbirinden ayrıldığından bu delikanlı düşman gemisinde tek başına kalmıştır. bizimkiler tekrar gemiyi yanaştırana kadar aradan epey bir süre geçtiğinden hasandan da ümidi kesmişler doğal olarak. fakat geldiklerinde kendisinin yaklaşık yirmi kişiyi telef ettiğini ve gemiyi tek başına ele geçirdiğini görmüşler.^*ilk sivrilmesi bu şekilde olmuştur, zaptettiği gemi kendisine verilir cezayirde bir müddet daha nam saldıktan sonra istanbula gelir ve görevlerine yenilerini katar. sayısız hizmet ve kahramanlığının yanında vakfettiği birçok eser bulunmaktadır. kasımpaşada da aslanıyla birlikte ihtişamlı bir heykeli, ismini taşıyan bir cami ve okul vardır, saygıyla yadediyorum.
• düşman gemisinde tek başına kaldığında korsanlardan biri bu durumdan da cesaretlenerek, levent hasan'ı kendisi halletmek ister. lakin üzerine giderken, levent hasan gelişine attığı yumrukla adamın elmacık kemiğini beynine saplayıp öldürür. sonrası malumdur, gemiyi ele geçirip dümenin başına geçer.
• yeniçeri ocağında iken 1731 yılında rusya ve avusturya seferlerine katılmış ve sonra cezayir'e gitmiştir.burada cesareti ile ünlenmiş ve tlemsen sancakbeyi olmuştur.1760 yılında istanbul'a gelen hasan paşa 1766 yılında kaptan olmuştur.1770 yılında çeşme'deki rus baskınında yenilmiş ancak rus amiral gemisini yakmayı başardığı çin beylerbeyi rütbesi ile çanakkale boğaz muhafızlığına getirilmiştir.1770 yılında limni adasını rus işgalinden kurtarmış ve aynı yıl kaptan-ı derya olarak donanmanın başına getirilmiştir.1773 yılında tekrar çanakkale boğaz muhafızlığına sonrada rusçuk seraskerliğine getirilmiş ve 1774 yılında yeniden kaptan-ı deya olmuş ve 15 yıl bu görevi sürdürmüştür.abdülhamid,i'i etkileyerek deniz mühendisliği mektebini ( mühendishane-i bahri-i hümayun ) kurdurmuş ve donanmayı yeniden oluşturmuştur.akkâ ve mısır'daki iç isyanları bastırmış olan hasan paşa selim,iii tahta çıkınca kaptan-ı deryalıktan alınarak 1789 yılında romanyadaki ismail kalesi seraskerliğine atanmıştır.1789 yılında ismail kalesini kuşatan rus ordusunu bozguna uğratınca 23 kasım 1789 tarihinde sadrazamlık görevine getirilmiş ve rumeli orduları komutanı ilan edilmiş ancak yeni görevine başlamak için gittiği şumnu'da hastalanarak vefat etmiştir.yavru iken alıp büyüttüğü bir aslanı kendisine alıştımış ve devamlı yanında gezdirmiştir.istanbul'un su tesislerine kendi serveti ile büyük katkılar yapmış olan hasan paşa boğaz'da,kasımpaşa'da,ege kıyılarında ve ege adalarında çok sayıda çeşme yaptırmıştır.kalyoncular içinde yine kendi serveti ile bir kışla inşa ettirmiştir.
  
  ( ? - 30 mart 1790)