comitatus

• lat. bir lidere bagli silahli grup
• imparator diocletianus'un reformlarından sonra lejyon'un yerini alan roma askeri ünitesinin adı. comitatus'un özelliği eski lejyonun 1/3'ü gücünde (yaklaşık 1500 asker) olmasıdır. okçu ve diğer hafif birliklerin oranı ağır piyadelerin neredeyse yarısına ulaşmıştır, böylece comitatus çok daha esnek ve oynak bir birlik olarak karşımıza çıkar. bu özellikler comitatusların, sınırı ansızın geçip hızla ilerleyen germen savaş çeteleriyle etkin bir biçimde başa çıkabilmelerini sağlamıştır.
  
  (bkz: roma imparatorluğu)
  (bkz: roma ordusu)
• latince silahlı grup anlamına gelen sözcük.
  klasik politik anlamı ise ilk olarak ms98 yılında romalı tarihçi tacitus'un yazdığı germania
  adlı eserinde açıklandığı şekliyle liderine koşulsuz itaat ve sadakat gösteren toplulukları
  tanımlayan sözcük olmuştur. bu toplulukların temeli küçük ölene dek savaşan
  ve asla teslim olmayan savaşçı germen gruplardan alır. fakat bu kelimeden köken alan ve
  romalı küçük hareketli askeri birliklere "comitatenses" denir