• türk medeni kanununun 2.maddesi başlığında "dürüst davranma" olarak adlandırılan kural.
  • hukukun bukalemunu.
    bulunduğu kabın şeklini alanı.
    en genel kuralı.
    bazen yutan, bazen etkisiz elemanı.
  • oyun kurucunun (ve hatta dilerseniz kanun koyucunun) dürüstlük topuyla oynama süre ve şekillerine çalacakları düdüğe biçtikleri kaftandır. muğlak ve görecedir. hukuki boşlukları olduğu kadar akil kaçamakları da hedefler.

    aklıma gelen bir misal:

    boşanan bir çiftin davası. 10 çocuklu evhanımı dürdane *, henüz evlat sahibi olmayan rıza ile evlenir. rıza'nın bu evllikten en büyük beklentisi ise önceden de ortaya koyduğu gibi, bir çocuk sahibi olmaktır. ancak dürdane çoktan tüplerini bağlatmıştır ve bunu rıza'ya bildirmemiş, üstüne üstlük onunla evlenmiştir.

    rıza kısır olmadığı açıkça ortada olan karısından çocuk sahibi olamadan geçirdiği yıllarda bunalıma girmiş, kısırlık testlerine gidip gelmiş ama meseleyi bir türlü çözememiştir. o bunalımlı dönemde bir sevgili edinen rıza'ya sevgili kişisi ayşe hanım bir babalık davası açınca olaylar gelişir:

    - dürdane iffetsizlikle suçladığı aldatan koca rıza'ya boşanma davası açar ve evlilik tarihinden itibaren elde edilen malların yarısını talep etmeyi de ihmal etmez.
    - rıza, dürdane'yi daha evlilik akdinin başında kendisini aldatmakla suçlar ve ona mallardan zırnık koklatmak değil, üstüne bir de manevi tazminat davası açacağını beyan eder. (o dönem boğazlarından sorumlu olduğu dürdane'den doğma 10 çocuk için harcadığı paraları da istememiş olsun hadi..)
    - ayşe hanım babalık davasını kazanacağından emin olarak rıza ile seviştikleri dönemde basına verdiği frikiklerle rıza'nın ününe ün kattığını ve elde edilen tüm gelir ve mallarda ayrıca bir hakkı olduğunu da ifadesinde belirtir.
    - dürdane'nin 10 çocuğunun babasının mezarında kemikleri sızlar.

    şimdi bu dava örneğinde;
    1) davanın hangi aşamalarında dürüstlük ilkesinden, hangi maddelerde söz edilebilir? açıklayınız.
    2) dürüstlük kuralı kimden yana çalışmaktadır? irdeleyiniz.
    3) mal nedir? ne değildir? mal rejimini bu davalık boşverip elimizdeki bütün malları yesek mi? (ama dürüstçe cevaplayınız.)
    4) bu hikayedeki mal kimdir?
    5) buraya kadar aklınıza mukayet olabildiniz mi aceba?

    ipucu: 5. soruya (e) evet yanıtını verebilenler için; bu hikayedeki mal, mezarında kemikleri sızlayan merhum değildir.

    cevap: bu hikayedeki mal, bu hikayeyi tüm millete anlatan kişidir ki an itibarı ile; (bkz: bendeniz) (bir de mikrofon+frekans+rating gücüyle çalışan bir kısım medya var ama onlar genellikle halk desteği ile dürüstlük kurallarına oynar, "biz" burada bu anlamda onlardan olamıyoruz pek)

    not: paylaşılabilen ve paylaşılamayan mallar kavramlarına da çalışınız.
  • doktrinde dürüstlük kuralları "orta zekalı, normal, makul kimselerin toplum içerisinde karşılıklı güvene, ahlaka ve dürüstlüğe dayalı davranışları sonunda meydana gelmiş ve toplum ihtiyaçları ile iş hayatının gereklerine cevap veren ve bu nedenle de herkesçe benimsenen kurallar bütünüdür" şeklinde tanımlanır.
  • haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken namuslu ortalama bir insan gibi hareket etme gerekliliği.. yani kurnazca hareket etmeyi kanun bir çok yerde korumaz, herhangi bir hakkımızı kullanırken başkalarına zarar veriyorsak kanun bunu yasaklar. mesela deniz manzaralı bir evde oturuyosak komşumuzun manzarasını kesecek şekilde herhangi bir çit çekemeyiz.. dükkanımızı 3000 dolara kiraya verdik , bir müddet sonra develuasyon oldu ve döviz fiyatları katladı diyelim.. durduk yere haksız olarak zenginleşmemizi kanun kabul etmemiş.. uyarlama davası açıp kira bedeli düşürülür, biz de dürüst bir vatandaştan beklenecek şekilde bu durumu kabul ederiz.. aslında yaşamın bir çok alanında etkili bir kural
  • bir kimseden namuslu,dürüst ve makul bir insan olarak beklenen davranıştır.dürüstlük kuralı ile hakların kötüye kullanılması yasağı,bir madalyonun iki yüzü gibi birbirine bağlıdır.fakat dürüstlük kuralı bir davranış kuralı olarak yalnızca hakların kullanılmasında değil,borçların ifasında da uyulması gerekli bir kuraldır.bu hususta medeni kanun madde 2/fıkra 1 "herkes,haklarını kullanırken ve borçlarını yerinee getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır"demektedir.medeni kanun madde 2/fıkra 2'de ise "bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz"denilerek yaptırım belirlenmiştir.hakkın kötüye kullanıldığını belirten bazı unsurlar;kişinin hakkını kullanmasında meşru bir menfaat bulunmaması,kişinin hakkını kullanmasının sağlayacağı menfaat ile başkasına vereceği zarar arasında aşırı oransızlık bulunması,kişinin kendi ahlaka aykırı davranışına dayanarak hakkını kullanması,kişinin karşısında ki kişide uyandırdığı güvene aykırı davranışta bulunmasıdır.ancak hakim dürüstlük kuralını uygalayacağı zaman,her somut olayı kendi şartlarını göz önünde tutarak değerlendirmelidir.bu şartlar gerçekleşmese bile hakim hakkaniyete göre karar verebilir.
  • her hakkın doğal sınırı.

    isviçre medeni kanununda, mülkiyet hakkı içinde yazılması düşünülmüş. sonra göz önünde dursun diye başta belirtilmiş. bizimkiler de isviçre'den aldıkları için, medeni kanunun 2. maddesinde dürüstlük kuralına yer verilmiş.
  • medeni kanun m:2:
    'herkes, haklarını kullanırken ve borçlarını yerine getirirken dürüstlük kurallarına uymak zorundadır.

    bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukuk düzeni korumaz.'

    dürüstlük kuralı daha çok hakkın kullanılmasında ön plana çıkar. herhangi bir hak sınırsız olarak kullanılamaz. kişi kendi hakkını kullanırken başkalarının haklarını ihlal etmemelidir.
    hak, kişiye mutlak bir yetki sağlamaz.
    dürüstlük kuralı hakime takdir yetkisi tanir. ornegin kanun veya hukuk boslugundan yararlanma veya kanunu dolanma durumlarinda, hakim bu ilkeye göre karar verecektir. gorunuste hukuka uygun her ?ey adil değildir. dolayisiyla hukuki görünüp aslında adil olmayan durumlari bertaraf etmek açısından faydali bir kuraldir. ancak suistimal edilmeye de çok açıktır.
    borç yerine getirilirken de dürüst, makul, adil bir insan nasil davraniyorsa oyle davranilmasi gerekir. yani savsaklamadan, yerinde ve zamanında, anla?maya uygun sekilde olmasi gerekir.
  • common law'daki karşılığı: (bkz: reasonableness)
hesabın var mı? giriş yap