danaburnu

• antalya kaş'ta kaygınca, finike ve kumluca'da gaygınca, kazakistan'da buzagbaş^* olarak bilinen tarla bahçe zararlısı.
  
  bitkilerin toprak altı kısımlarını yiyerek zarar veren bir böcek türü. avrupa danaburnu toprak altında, 10-20 cm derinlikteki galerilerde yaşamasına rağmen geceleri toprak yüzeyine çıkarak faaliyette bulunur. kumlu-killi, kumlu ve hafif toprakları sever. genellikle iki yılda bir döl verirler. oldukça yüksek ses çıkarırlar ve insanları korkuturlar.
  
  danaburnu çocukların hem korkup tiksinebileceği, hem de silahşor gibi açıkta dolaşmayıp kuytularda toprak içinde saklanıp, görülünce kaçma refleksi verdiğinden mutlaka avcılık içgüdülerini ayaklandıracak bir böcek. bizim büyükler çocukları güç bela çalıştırırken tüm öfke ve yok ediciliğimizi danaburnuna yönlendirip işe alıştırırlardı. elimizde çapa danaburnu peşinde koştururken arada sebzeleri de bir ölçüde çapalamış olurduk. bir de mücadele ilaçları vardı, neredeyse kökü kurutulmuş olabilir. en iyi anımsadıklarım basudin ve vidkiller.
  
  benim doğal düşmanım olduğu halde, nesinden bilmem, ilginç ve hoş bulduğum bir böcek, haşere. belki kertenkelenin, ikindinleri taş yarıklarında avladığım kelerlerin bahçedeki karşılığı. belki basit olarak düşman sevgisi. toprağı çapalarken rasgele yakaladığımızdan her danaburnu yakalayan, bir avcı hazzı yaşar ve kıdemi de yükselirdi. çapanın ucuyla canı alınır, ufak olduğundan görünür bir yerde sergilenmezdi. kafatasını biriktirdiğimiz filan da olmazdı.
  
  yenileyi aralık 2017'de anamdan danaburnunun taslak olarak kınkanatları olup geceleri uçtuklarını duyunca nedense şaşırmadım. ya kafamda taklavatları uçmaya uygun göründüğünden, ya bu bilgi bilinmeyen değil, zamanında bilinip sonra unutulan bilgi olduğundan. anamın anısına göre bir yaz gecesi bir şey zap diye evde ayazlığa düşüvermiş. bir baksaymış ki bizim gocuman danaburnu.
  
  danaburnunun karadeniz'de ordu tarafındaki adı kersenmiş, kerseğen de derlermiş. antakya yöresinde kuşları yakalamakta kullanılıp, meşuş ve keseğen olarak anılıyormuş.
  
  (bkz: danaburan)