deney tasarımı

• deneysel çalışma yapıyorsanız ve parametreleriniz tahmin ettiğinizden de fazla çıkıyorsa mutlaka başvurmanız gereken istatiksel bir yöntemdir. bu yöntem (yöntemler bütünü) sayesinde herbiri farklı parametrelerden oluşan deney kombinasyonlarını atlamadan (deneyi tekrar etmenin getirdiği zaman kaybından kurtulmak) ve parametre sayısını indirgeyip deney sayısını azaltarak çalışmayı yüksek doğrulukta tamamlayabilirsiniz. yüksek kaliteyi hedefleyen şirketlerde çokça kullanılmaktadır. (bkz: altı sigma)
• (bkz: design of experiments)
• bağımlı değişkendeki değişkenliğin nedeni olarak ele alınan bağımsız değişkenin etkilerinin ölçülmesi işlemini yürütmek için kullanılan istatistiksel tekniktir. diğer taraftan, bu etkilerin araştırmak için gerekli tasarımları hazırlayan istatistik dalıdır.
• (bkz: doe)
• (bkz: bölük tasarımı)
  (bkz: eksik bölük)
• genellikle sosyal bilimler ve pazarlama araştırmalarında problemin çözümüne ilişkin izlenecek yöntemin ortaya konulmasıdır. kavram, literatürde experimental design olarak geçerken türkçesi çoğunlukla deneysel serimler terimi ile karşılanmaktadır. farklı sayıda gözlem, değişken, manipülasyon hatta kontrol ve deney grubu kullanmak gibi çeşitli yöntemler mevcuttur. amaç belirli değişkenlerin manipüle edilmesi sonucunda yapılan gözlemlerle sonuca ulaşmaktır.
  
  örneğin:
  
  o1 x o2
  
  tek gruplu test öncesi ve sonrası deneysel serim
  
  o: observation
  x: değişkende yapılan manipülasyon
• su dersi sanirim uc defa aldim, aklimda kalan tek sey necla comlekci oldu... onun disinda tek kelime hatirlamiyorum.
• deney tasarımı'nın babası 1935'lerde bu konuyu ortaya atan ronald fisher'dır.
  bir diğer önemli isim ise başta hindistan ve japonya olmak üzere dünyaya yayılmasını sağlayan ise kendi yöntemi ile bilinen geniçi taguçi'dir.
  
  (bkz: taguçi yöntemi)
• bir yada birden fazla faktörün etkisi altındaki olayların nasıl sonuçlar vereceğini analiz eden, bunu yaparken de olabilecek en az deney sayısını kullanmayı amaçlayan yöntem.
  
  deney tasarımında amaç, en az sayıda deney tasarımlayarak, mümkün olan bütün faktörleri işin içine dahil ederek gerçeğe yakın sonuçlar elde etmektir.
  
  faktöryel deney tasarımı, taguçi yöntemi, response surface, reliability gibi bir çok metodu vardır. faktörlerin birden çok düzeyleri bulunabilir ve yanıt değişkenleri bulunurken tekil olarak sadece faktörlerin değil; faktör etkileşimlerinin de (ikişer, üçer.. ) etkisi hesaba katılır.
  
  örneğin dökümhanede imal edilen bir külçe alümünyum için 3 farklı faktörümüz, bu faktörlerinde 2 şer tane düzeyi olsun. ( sıcaklık, basınç, saflık vs )
  
  3 faktörlü 2 düzeyli durum için 2^3=8 deney yapmamız gerekecektir.
  
  yani 8 durumun her birinde tek tek bütün kombinasyonlar denenir.
  
  faktör ve düzey sayısı arttıkça, deney sayıları da artacaktır kuşkusuz.
  
  bu işlemler için de çeşitli yazılımlar geliştirilmiştir.
• (bkz: design and analysis of experiments)
  (bkz: douglas c. montgomery)