dikenli keler

• dikenli keler (laudakia stellio), iri bir kertenkele türüdür. ülkemizde karadeniz bölgesi dışında her yerde görülebildiği bildirilmektedir. bununla birlikte akdeniz ikliminin görüldüğü ege ve akdeniz bölgelerinde oldukça yaygın olarak bulunurlar.adana, osmaniye, kahramanmaraş illerinde halk arasında "kertiş" denilir.
  mersin'de "koçmar" olarak isimlendirenler de vardır.
  
  iri yapılıdırlar. vücutlarını örten keratin (boynusumzsu) tabakası özellikle kuyruk ve bacak üzerindeki bölgelerdekiler diken şekilli sivri çıkıntılar yaptıkları için dikenli keler ismi verilmiştir. renkleri bireylere göre değişkenlik göstermektedir. vücut renkleri genellikle sarı, kahverengi, gri renk tonlarındadır (bkz: https://www.youtube.com/watch?v=zjl94rie3xe).
  
  gerek kırsal kırsal alanlarda gereksede yerleşim yerlerinde( köy,mahalle, şehirlerde parklar vb ) yaşayabilirler. kayalık, taşlık alanları, duvarları ( yerleşim yerlerinde bahçe duvarları, ev duvarları) özellikle tercih ederler. ağaçlarda da yaşayabilirler. gekoların aksine ev içlerine girmezler.kayalar ve ağaçlara çok iyi tırmanabilir ve çok süratli haraket edebilirler. buna karşılık çalılık ve otluk alanlarda ise haraket ederken takılıp rahat ilerleyemezler.
  
  gündüzleri aktiftirler ve güneşlenmeyi oldukça severler. yaz aylarında taşlar, kayalar, duvarlar üzerinde güneşlenirken görülürler. güneşlenirken bazan şınav çeker gibi haraketler yaparlar. bu haraketleri dikkat çekicidir. halk arasında bu hayvanın bu haraketi için "güneşe kerkiniyor" veya (haşa)"allah'a küfür ediyor" diye oldukça saçma yorumlar yapıldığını çocukluğumda bizzat duymuşumdur. bir taşın yada duvarın üzerinde bir kaç tanesi bir arada güneşlenirken görülebilir. özellikle kavurucu temmuz ve ağustos ayı sıcaklarında bir taşın en güneş alan kısmında öylece dakikalarca haraketsiz durup bundan zarar görmemeleri hayret vericidir.
  çok yakınına kadar gelmedikçe insanlardan ürkmezler. şayet kovalanırlarsa çok uzaklaşmadan kaçip, yakınlarda taş altı, kovuk gibi bir yere saklanır. takip edilerek saklandığı yerden kolaylıkla (cesaret edilebilirse) yakalanılabilir. yakalandığı zaman kendilerini savunmak için ağızlarını açar, ısırmaya çalışırlar (bkz: https://www.youtube.com/watch?v=frjgpyepfb4). ancak zehirli bir hayvan değildir ve ısırmaları da deride yara yapmayacak kadar zayıftır. dolayısıyla insanlara zarar verebilecek bir hayvan değildir. bunlara rağmen halk tarafından genellikle çekinilen bir hayvandır.
  
  doğal düşmanları yılanlar ve kedilerdir. insanlar özellikle çocuklar tarafında da duvarlarda ve ağaçlarda taşlanarak öldürülebilirler.
  
  bu siteden tür ile ilgili resimlere ulaşılabilir (bkz: http://www.turkherptil.org/gozlemfoto.asp). merak eden olursa youtube'de böcekreis adlı bir kanalda izmir bölgesinde çok güzel bilgi ve görsel içeren videoları mevcuttur.
• bazı yörelerde köygöçüren olarak da bilinen kertenkele.