dipsavak ^*

• gerekli hallerde barajı tamamen boşaltmak,dolu savak kapasitesini azaltmak,akarsu mansabına bırakılacak suyu salmak amacıyla yapılan hidrolik yapı.
• (bkz: sluiceway)
• hidrolik yapıların (baraj, regülatör) büyük bir kısmında mansaptaki dere ya da nehir yatağının kurumasını engellemek için bırakılan cansuyunun savaklandığı boru ve vana sisteminden oluşan kontrol yapısıdır.
• ölü hacim dışında hazneyi gerektiğinde tamamen boşaltma olanağı sağlayan tesistir.
• dip savaklar, bir barajdan kontrollü olarak su almayı sağlayan yapılardır. tünel ya da kondüvi (aç-kapa tünel) şeklinde olabilirler. temel olarak bir su alma yapısı, bir tünel ve bir çıkış yapısından oluşurlar.
  
  su alma yapıları, baraj gölü içerisindeki bir kottan (minimum su kotu) su almayı sağlarlar. normalde bu kot gölün en dip noktası olmalıdır. ancak gölü besleyen derelerden gelen sürüntü malzemelerinin (daş-doprak) su alma yapısını tıkayıp işlevsiz hale getirmesini önlemek için 50 yıllık birikme hesaplanır ve su alma kotu bun birikinti kotunun üstü olarak belirlenir. dolayısıyla su alma yapısı afedersin baya sik gibi ortada durur.
  
  su alma yapısından giren su, genel olarak şöyle bir yapının içerisinden ilerleyerek barajın mansap tarafına iletilir. çıkış ağzına gelen su ise istenen ihtiyaca göre taksim edilir. su bazen bir sulama hattına, bazen içme suyu tesisine giderken, bazen de bölgedeki canlı popülasyonunun yok olmasını önlemek için can suyu olarak dereye bırakılır. dereye bırakılan su için bir enerji kırıcı çarpma duvarı oluşturulur. dip savaktan basınçla çıkan suyun, dere yatağına çarpıp bozmaması için önce bu duvara çarpıp enerjisinin kırılması, sonra efendi efendi yoluna devam etmesi istenir çünkü.
  
  dip savakların barajları boşaltma gibi bir amacı olsa da pratikte pek bu amaçla kullanılmazlar. bunun iki temel sebebi vardır;
  
  1-büyük barajlar, hes, içmesuyu vs gibi stratejik amaçlar için kullanıldığından "hele şunu boşalt da bi bakım yapalım yeğenim" denmesi mümkün değildir. boşaltıldıktan sonraki aylarda (ki zaten boşalması bile aylar sürer) yaşanacak krizler sebebiyle böyle işlere hiç girilmez. kaldı ki barajın boşalınca yapılacak pek bir bakımı da yoktur.
  
  2-küçük barajlar/göletler, zaten yaz sonlarına doğru boşalırlar. çünkü buradaki su, genellikle çiftçiler tarafından yaz boyu sömürülür. hatta sonbahar yağışları başlamadan önce barajın dip savağının içerisinden, bardaktaki son damlanın pipetle çekilmesi sonucu oluşan "hrüürrp" tarzı bir sesin geldiği rivayet edilir.
  
  dolayısıyla baraj projesi yapılırken dip savağın barajı boşaltma süresi ya da ani boşalma sonucu gövde şevlerinde oluşabilecek stabilite problemleri dikkate alınsa da pratikte pek karşılığı yoktur. sadece bir barajın ciddi bir yıkılma tehlikesi varsa uygulanabilecek bir yöntemdir ki türkiye'de daha önce böyle bir şey yapıldığından emin değilim.
  
  diğer bir baraj yapısı olan dolu savak ile ilgili de şöyle bir şey var bakarsanız dolu savak/@fitbol
• (bkz: dipsavak)
  teknik bir terimdir, ayrı değil bitişik yazılır.
  ayrıca (bkz: dolusavak)
• birleşik yazılır. (bkz: dipsavak)
  istisnaları olsa da, orta ölçekli projelerde memba batardosunun biriktirdiği suyu tahliye etmek amacıyla kullanılan derivasyon tünelleri; aynı zamanda dipsavak olarak tasarlanırlar.