• kayit sirasinda mikrofona dadanan istenmeyen ses. hisirti olur, elektrikli cihazlarin vinlamasi olur, kayitçinin osuruk sesi olur, bitmez. montaj sirasinda editörün duyabilmek üzere maksimum volumde çalismasina sebeptir. montaj odasi ses yalitimlidir lakin yine de çevresindeki odalar, koridorlar sürekli tekrar eden cümleleri, müzigi, efektleri duyarlar..
  • jeofizikte titreşim ölçülürken kayıda yansıyan ama temizlenmesi gereken sesler de bu tip seslerdir. mesela civardan geçen bir arabanın yarattığı gürültü, etrafta yürüyen, koşuşturan insanların çıkardıkları sesler ve hatta konuşmalar vs.
  • kayit sistemindeki kablolarin yarattigi manyetik alan sebeptir. akan elektronlar eklem yerlerinde ve farkli birimlerden gecerken kendiliklerini kaybederler, moralleri bozulur ve saga sola sacilirlar.

    ıstersen marsta kayit yap sistemin iyi degilse sogurucular kullanmiyorsan dip ses olur.

    not: keske mikrofonlar yan odadaki sesleri alacak kadar iyi olsa.
  • (bkz: #122872869)
  • bunun bir nedeni topraklama (ground) sorunudur. elektrik hattında topraklama olsa bile ses cihazlarının bağlandığı usb portları da bilgisayardan kaynaklı dip ses üretebilir. yurt dışında bunun için hem usb portlarına takılan izolatörler mevcut hem de prizlere takılan "hum eliminator" gibi çeşitli aparatlar mevcut. voltaj dengesizlikleri, kabloların düzgün aktarım yapamaması, aynı hatta bağlı başka bir elektronik cihaz veya ses ekipmanlarının yanında çevresinde parazite neden herhangi şeyler de bu dip seslere neden olabilir.

    ingilizce bilenler için şu linkte kısa kısa açıklanmış: https://support.focusrite.com/…oise-in-my-monitors-

    bu konu birçok kişinin yarası olduğu için amme hizmeti olarak çözümleri özetlersek:

    1- paralel bağlantılardan uzak durun. yüksek güç gerektiren cihazlarla (lamba, elektronik aletler vs.) aynı güç kaynağını kullanmayın.

    2- kısa kablo kullanmayı deneyin.

    3- halı, kilim, paspas gibi statik elektrik üretebilecek materyallerden kaçının.

    4- topraklı hat kullanın. bu bazen çözülmesi mümkün olmayan bir sorun. bilgisayarı özellikle pil ile test edin veya ups ile deneyin. cızırtı devam ediyorsa olay toprakla ilgili değil.

    5- adaptörlü usb port deneyin. bilgisayarın usb portundan kaynaklanabiliyor.

    6- farklı usb kablolar deneyin. kabloda da sorun olabiliyor.

    7- son olarak, pahalı ama etkili çözüm voltaj regülatörü (power conditioner) kullanın. bu, bilgisayardan kaynaklanan dip sesleri de engelleyebilir. makalede furman diye bir markayı önermiş, bu abd'li bir marka ve abd'nin prizlerine uygun. türkiye'deki firmalar nasıldır, dip sesi engeller mi bir fikrim yok.

    dip sesi usb'den kesmek içinse "usb isolator" dedikleri usb ile dac arasına takılan aparatlar mevcut veya usb hub kullanılabilir bu durumda. eğer topraklamadan kaynaklı bir problemse xlr kablodan "ground lift" yapılabilir. bu işlem xlr kablonun toprak hattını keserek, yani iptal ederek yapılıyor.

    şimdi topraklama dışında esas yaygın olan nedenlerden bir diğeri de kullanılan mikrofonların, ses arayüzleri tarafından yeterli beslenememesi, yeterli gain'i sağlayamamasıdır. bazı mikrofonların "sensitivity" değerleri mv cinsinden düşük olmaktadır, özellikle ribbon veya dinamik mikrofonlar gibi. ayrıca fiyatı uygun olan condenser mikrofonlar da gain'e aç olabilmektedir. bu daha çok s/n değerleriyle ve empedansıyla ilgilidir (bu konuya değineceğim). ribbon veya dinamik mikrofonlar için genellikle "se dynamite", "cloudlifter" ve türevleri gibi doğrudan xlr kabloya takılan aparatlar kullanılır. bunlar ortalama +25/+30 db gibi temiz bir ses artışı sağlarlar. dolayısıyla siz ses kartından gaini çok açmak zorunda kalmazsınız ve dip ses sorununu ortadan kaldırmış olursunuz.

    condenser mikrofonlar +48 volt ile çalıştıkları için onlarda durum biraz daha farklıdır. condenser mikrofonlarda da ufak bir ses kartına benzeyen xlr giriş ve çıkışı bulunan preamplar kullanılır. bunların en uygun fiyatlı ve en yaygın olanlarından birisi "art tube mp"dir. art markasının birkaç modeli daha var, hatta 8 kanallı rack modeli de mevcut. bu aletlerin olayı ise sesi temiz bir şekilde ortalama +70 db arttırmalarıdır. bunlar ayrıca dinamik ve ribbon mikrofonlarda da kullanılabilmektedir. sadece kullanırken +48 voltu açmamak gerekiyor. ribbonlar özellikle +48 volta dirençsiz mikrofonlardır. bu art tube mp'nin diğer bir olayı da dip gürültüsü olan, yeterli beslenemeyen enstrümanlar için çivi jak girişlerinin olmasıdır. bu markanın sesi arttırmak dışında diğer bir olayı da adından anlaşılacağı üzere lambalı olmasıdır. içindeki lambalı amfi sayesinde sesi daha sıcak verme özelliği mevcut. tonları ayarlamak için üzerinde ayarlamalar bulunuyor, isterseniz dümdüz doğal bir şekilde de ses aktarılabiliyor. bu genellikle ucuz yollu en yaygın kullanılan model olduğu için bundan örnek verdim ancak birçok marka model bulunmaktadır.

    "signal to noise" (s/n) değerleri sinyalin dip sese oranını belirleyen ve db cinsinden gösterilen bir değerdir. s/n değeri ne kadar yüksekse o kadar az dip ses anlamına gelir. bu değer sadece mikrofonlar için değil; hoparlör, amfi vb. ses ekipmanlarında da önemlidir. mikrofonlarda s/n değerleri düşükse bu durumda, gain'i arttırdığımızda sesle birlikte dip ses de duyarız. bunun çözümü ya daha iyi s/n değerlerine sahip bir mikrofon almaktır. sessiz diyebileceğimiz iyi mikrofonların s/n oranları 75 db ve üzerinde olması gerekir. bazı mikrofon üreticileri bazı modellerinde bu s/n değerlerini açıklamamaktadır. mikrofon alırken bu faktörü değerlendirerek almakta fayda vardır. mikrofon değiştirmek istenmiyorsa preamp kullanmak da çözüm olabilir ancak bu her zaman geçerli olmayabilir.

    son olarak bazı mikrofonların s/n değerlerini yazayım, mikrofon almak isteyenler için bir fikir olur:

    - rode nt1a: 88 db
    - rode nt5s: 78 db
    - mxl 2006: 78 db
    - behringer c-2: 75 db
    - neumann u87: 82 db
    - neumann tlm 102: 82 db
    - neumann km183/km184: 81 db
    - mxl 440: 80 db
    - mxl 604: 77 db
    - mxl 991: 78 db
    - tascam tm-80: 77 db
    - presonus m7: 75 db
    - audio-technica at2020: 74 db
    - audio-technica at5045: 86 db
    - se electronics x1 a: 78 db
    - se electronics x1 s: 85 db
    - se electronics se7: 78 db
    - se electronics t2: 78 db
    - focusrite cm25 mkii: 76 db
    - akg p120: 72 db

    tabi ki sadece s/n değerleri bir mikrofonun sessizliğini tek başına belirlemez, "equivalent noise level", "sensitivity", "spl" ve hatta "ohm" gibi değerler de önemlidir. ancak en başat etkenlerden biri s/n değerleridir.

    başlangıç için kendi bütçesinde en sessiz, en flat ve doğal ses sunan mikrofonlardan biri se electronics se x1 a'dır. bunun bir üst modeli olan x1 s ise iddialı diyebileceğimiz değerlere sahip mikrofonlardan biridir. ikisi de parasını hakeden ürünler.

    bu konu önemli olduğu için editlerle eklemeler yapıyorum ki herkes ev stüdyosunda temiz kayıtlar alabilsin diye. malumunuz bu konu üzerine yabancı kaynaklar bile yanıltıcı veya eksik olabilmektedir. neumann'ın dip ses üzerine yaptığı açıklaması bu konuyu biraz daha aydınlatacaktır. şimdi ilk olarak her kaynağın kendi gürültüsü mevcuttur; mikrofon, preamp, harici araçlar vs. dinamik mikrofonlarda gürültü meselesi biraz farklıdır. örnek olarak 200 ohm değerinde bir dinamik mikrofonun gürültü aralığı -130 db'dir. eğer preamp'ın "ein" (çıkış gürültüsü) değeri -127 db ise dinamik mikrofona ekleyeceği gürültü 3 db olur. bu ein değerini birçok preamp üreticisi açıklamaz bu arada. kabaca dinamik mikrofonlarda gürültünün nedeni preamp'tır. aynı şekilde -130 db gürültüye 60 db yükseltme uygularsak dinamik mikrofonun gürültüsü -70 db'e çıkacaktır. bu da sessiz bir ortamda nispeten duyulabilir bir gürültü demektir. yani dinamik mikrofonların gürültü muhabbeti temelde budur. dinamik mikrofonlar condenser mikrofonlara göre daha gürültülüdür genel olarak, çünkü condenser mikrofonların ses alma yetisi daha hassastır.

    şimdi geçelim condenser (kapasitif) mikrofonlara. condenser mikrofonlar daha hassastır demiştik. yani daha az gain ile daha çok ses elde ederiz bu da durumu tamamen değiştirir. ancak condenser mikrofonlar da gürültülü olabilmektedirler. bunun nedeni ise condenser mikrofonun kendisinden kaynaklanır. condenser mikrofonun gürültü üretmesini temelde "self-noise" (kendi gürültüsü) veya "equivalent noise level" (eşdeğer gürültü seviyesi) olarak tabir edilen husustur. neumann burada bir tablo paylaşmış onu da buraya ekleyeceğim:

    1- "self-noise" (kendi gürültüsü) 10 db-a veya altı olan mikrofonlar: bunların ürettiği gürültü ortam gürültüsünden çok daha düşüktür. gain'i arttırdığınızda duyacağınız gürültü mikrofonun değil, ortam gürültüsünün sesi olacaktır. yani kısacası bunlar çok sessiz mikrofonlardır.

    2- "self-noise" (kendi gürültüsü) 11-15 db aralığında olan mikrofonlar: bunların gürültüsü ancak çok sessiz kaynaklarda duyulabilecek seviyededir. yani fısıltılı vokal kaydı, düşük ses şiddetine sahip enstrümanlar gibi.

    3- "self-noise" (kendi gürültüsü) 16-19 db aralığında olan mikrofonlar: yüksek gain'de duyulabilecek seviyede dip gürültüsü üreten mikrofonlardır. bu tarz mikrofonlar yüksek şiddetli ses kaynaklarında (koro, davul, elektro gitar vs.) sıkıntı yaşatmazlar.

    4- "self-noise" (kendi gürültüsü) 20-22 db aralığında olan mikrofonlar: orta gain'de duyulabilecek gürültüyü üretirler.

    5- "self-noise" (kendi gürültüsü) 22 db'nin üzerinde olan mikrofonlar: "çöp" diye tabir edeceğimiz tipte mikrofonlardır.

    condenser (kapasitif) mikrofon alırken bu hususlara dikkat ederseniz dip gürültüsü sorunlarıyla uğraşmazsınız.
hesabın var mı? giriş yap