elealı zenon ^*

• paradoxlariyla ünlü rum filozof. achilles ve kaplumbaga paradoksu (bkz: cevaplamasi zor sorular/5) ekstra takdire sayandir.
• elea okulunun kurucusu parmenides'in ogrencisi olan eleali zenon varligin birligini ortaya koymak icin unlu kanitlariyla hareketin dolayisiylada coklugun olanaksizligini gostermeye calisti. zenon'a gore uzami ve zamanin sonsuza kadar bolunebilirligi hareketi olanaksiz kilar ve en kucuk bir hareket bir sonsuzlugu tuketir, bu nedenle bir celisme icerir. zenon'un paradokslar ya da catiskilar diye adlandirdigi kanitlarinin (kaplumbagayi hicbir zaman yaklayamayan akhilleus, ucan ve hareketsiz olan ok) dusunce tarihinde onemli bir rolu olmustur.
  (bkz: zenon paradokslari)
• m.o 450 yillarinda yasamis, elea okulu filozoflarindandir. ayni zamanda unlu zeno paradokslarinin da yazaridir. (bkz: dichotomy)
• tiran niarchos'u baştan indirmek üzere karıştığı bir komplonun ortaya çıkması sonucu, yandaşlarının isimlerini vermek üzere işkence gördüğünde, işkence edenlere, bu bilgileri niarchos'a özel olarak bildirmek istediğini söylemiş; niarchos'a, kulağına fısıldamak bahanesiyle yaklaşınca da kulağını ısırmıştır.
• i.o. 490-430 yillari arasinda yasamis yunan filozof. aristo'nun dediginine gore eytisimciligin kurucusudur. eytisimsel dusunceyi, hocasi parmenides'in ogretilerini savunmak ve gelistirmek icin kullandigindan eytisimci eleatik diye anilir. muhtesem akil yurutme ve hitabet yetenekleriyle acemi bir agizda bos laf gibi durabilecek, supheli paradokslarini 2500 sene sonra bile gundemde tutmayi basarmistir.
• şu meşhur okçu hikayesinde (bkz: #5980409) anlattığı şeyi taşa^* da uyarlayıp örneklemiş kendisi: birinin kafasına yukarıdan bir taş düşmesi durumunu ele alalım, bu kişi kafasına koskoca taş düşmesin-yüz göz yarılmasın diye kenara çekilmek durumunda değildir çünkü zeno'ya göre bu taş hiç bir zaman bu adamın kafasına çarpmayacaktır. sebebiniyse bir ok veya bir taşın, ya da herhangi bir şey veya kişinin, hareket edebilmesi için ya olduğu yerde hareket etmesi ya da henüz olmadığı yerde hareket etmesi gerektiği iddiasıyla açıklar.
  her neyse, bu şekilde düşündüğü için pek keskin zekalı eski yunanlıların zeno'ya "bakalım taş sana çarpçak mı, napçan haha" diyerekten taş attıkları ve zeno'nun da iddia ettiğinin aksine atılan taştan koşarak kaçtığı hikayesi anlatılır. bence iyi yapmış.
• elea'lı zeno ya da zenon, parmenides'in izleyicisi olan antik yunan filozofudur. elea okulu'nun en önemli filozofları arasında yer alır.
  
  zenon, hocası parmenides'in bir'ci anlayışını ve yalnızca varlık'ın değişmez gerçek olduğunu öne süren görüşünü geliştirmiş,
  çokluk ve değişmenin gerçek olduğunu savunan karşıt görüşlerin tezlerine karşı mantıksal güçlükleri gözler önüne seren dolaylı kanıtlarla değişimin olanaksızlığını göstermeye çalışmış,
  ileri sürdüğü örneklemeleriyle felsefe tarihinde ün kazanmıştır.m.ö. 490 - m.ö. 430 yılları arasında yaşadığı rivâyet edilse de doğum ve ölüm tarihi kesin değildir.
  
  zenon bir mantık ustası ve diyalektik düşüncenin en önemli geliştiricilerinden biridir.
  ileri sürdüğü önermeler, felsefe tarihinin en önemli paradoksları arasında yer almaktadır.
  bunlardan en ünlüleri aşil paradoksu ve ok paradoksu olarak belirtilebilir.
  zenon bu örneklemelerden hareketle değişimi bir yanılsama olarak formüle eden felsefesini temellendirir.
  (bkz: zenon paradoksları)
  
  (ilk paradoksta, ünlü bir yunanlı koşucu olan aşil, bir kaplumbağayla yarışacaktır.
  kaplumbağa biraz daha önde olacaktır koşuya başlarken.
  zenon, bu koşuda hızlı aşil'in hiç bir zaman kaplumbağayı geçemeyeceği, bunun mantıksal olarak mümkün olmadığını öne sürer.
  çünkü her seferinde aşil'in aşması gereken bir mesafe kalacaktır,
  kaplumbağanın bulunduğu noktaya her gelişinde kaplumbağa bir başka noktaya geçmiş olacaktır ve aşil'in onu geçebilmesi için her seferinde bu noktaları öncelikle geçmiş olması gerekir.
  ok paradoksunda da benzer bir sonuca varılır.)
  
  buradaki temel argüman şöyledir:
  mesafe sonsuz noktalardan oluşmaktadır ve bunlar sonlu bir süre içinde geçilemezdir.
  böylece zenon mantıksal ve diyalektik olarak bilinen diyalektikcilerin tam karşıt yönünde hareketin ve değişmenin olanaksız olduğunu,
  bunların bir yanılsama olduğunu ve temelde varlık'ın değişmeyen bir halinde bulunduğunu öne sürer.
  
  elealı zenon | felsefi kesitler - felsefe kulübü
• subjektivitenin dibine vurmuş arkadaştır.
  özellikle akhilleus vs. kaplumbağa ve ok paradokslarında kendi içinde uydurduğu mantıktan ötürü paradoks demiştir.
  akhilleus kaplumbağa'yı asla geçemezmiş... tey allaam...
  bu adamlar yüzünden felsefenin adı kötüleniyor...
• platon'a göre parmenides'in sevgilisi olan filozof.
• platon'a göre parmenides'in sevgilisi değildir.
  
  platon'un parmenides adlı diyaloğunda (128a) bunun bahsi geçer ve zenon'un parmenides'e yönelimi metindeki tam ifadesiyle "filiai" kelimesiyle aktarılır. bu da dostluk, arkadaşlık anlamına gelir. bunu söyleyen de zaten genç sokrates'tir.
  
  ama zenon için parmenides gayet tabii sevgili olabilirdi. bunda da bir yanılgıya düşmemek gerekir, o zamanın filozof-çaylak ilişkisine ve bu anlamdaki bir sevgililik/dostluk münasebetine uygun söylemek gerekir.