• laudanum overdose'dan olmus. manitu taksiratini affetsin.
  • 25 haziran 1829-11 şubat 1862 tarihleri arasında yaşamış pre-raphaelite ressamları tarafından resmedilen ingiliz model.

    siddal pre-raphaelite ressamları için kuşkusuz en önemli modeldi. ideal güzellik anlayışları siddal’ın güzelliğinde vücut bulmuş gibiydi onlar için. dante gabriel rosetti, walter deverell, william holman hunt ve john everett millais tarafından resmedilmiştir. özellikle millais’in 1852 tarihli ofelya isimli resmiyle ünlenmiştir.

    ofelya isimli tablonun yapımı aşamasında resmin gerçekçi olabilmesi için siddal, millais tarafından kışın ortasında su dolu bir küvete yatırılır ve suyu ısıtması için de küvetin etrafına lambalar yerleştirilir. bir çalışma esnasında lambalar söner ve su soğumaya başlar, siddal şikayetçi olmaz halinden ve suyun içinde yatmaya devam eder. millais ise yaptığı işe o kadar konsantredir ki durumu umursamaz. bu çalışmadan sonra siddal ciddi bir şekilde hastalanır. siddal’ın babası bütün bu olanlardan millais’i sorumlu tutar ve hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan maddi kaybın ödenmesini talep eder. tarihçiler uzun bir süre siddal tüberkloz’a yakalandığını ve bu sebepten öldüğünü savunmuşlarsa da son zamanlarda bir kısım tarihçi siddal’ın blumiadan bir kısım tarihçi ise zaten kötü durumda olan sağlığına ek olarak laudanum (uyuşturucu etkisi bulunan ağrı kesici madde) kullanımı sebebiyle öldüğünü iddia etmektedirler.
  • dante gabriel rossettinin muse'u.
  • lizzie siddal; şair, model, ofelya.

    bence melankolik biri olmasanız bile, bu kadının modellik yaptığı eserlere şöyle bir baktığınızda yüzünde ölümü görebilirsiniz. sadece bu anlamda bile dikkat çekicidir.

    ölümüne ilişkin iddialardan biri de dante gabriel rossetti'yle evli olduğu dönemde kullandığı ağrı kesiciler yüzünden ölü doğum yaptığı ve bu olay sonrasında girdiği bunalım sonucu intihar ettiği yönündedir.

    şu sayfadan hakkında daha ayrıntılı bilgiye, mektuplarına ve şiirlerine ulaşabilirsiniz: lizzie siddal
  • 25 temmuz 1829 yılında dünyaya gelen lizzie işçi sınıfı bir ailenin en büyük çocuğudur. lizzer siddal'ın büyüleyici güzelliğini keşfeden ressam walter howell deverell'dir. önceleri tuhafiye dükkanında çalışan lizzie'nin ailesi onun modellik yapmasına izin vermez. o yıllarda modellik hayat kadınlığına eşdeğer görüldüğünden hoş karşılanmaz. deverell kendi annesini lizzie'nin annesini ikna etmesi için gönderir ve başarılı olur. ilk model olduğu resin "12.gece" tablosunda viola karakteridir. ismi daha sonra aktif olarak modelliğe başlar. dante rosetti için modellik yapan lizzie 10 yıl nişanlı kaldıktan sonra dante ile evlenir. sağlığı git gide bozulan ama üretmekten geri kalmayan lizzie tablolar yapar ve şiirler yazar. ilk resim çalışması pre-raphaelite ressamlarının betimlediği ideal güzelliği karşı olarak çizdiği kendi tablosuydu. 1857 yılında pre-raphaelite sergisinde çalışmaları olan tek kadın sanatçı olmuştur.
  • "hayatının ilk on altı yılını, güçlerinin ortaya çıkmasını fiilen yasaklayan koşullarda geçiren bu incelikle organize edilmiş yaratık...kızıl saçlarıyla dönemini büyüleyen ressam, model, şair elizabeth siddal’ın trajik hikayesi üzerine"…

    shakespeare’in ophelia'sını ete kemiğe büründüren güzel kadın...

    elizabeth eleanor siddal ya da daha yaygın bilinen adıyla lizzie siddal, 25 temmuz 1829’da ingiltere, holborn’da işçi sınıfı bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelir ve mütevazı bir şekilde eğitilir. edebiyatla ilgilidir, fakat ailesi onun bu ilgisinin cesaretini kırarak akademik sanatsal eğitim almasına izin vermez. siddal, ailesinin ve kendisinin geçimine katkıda bulunmak için hayatına kız kardeşleri ile birlikte bir terzi dükkanında çalışarak devam etmeye başlar. haftalığı 9 sterlin’e çalıştığı bu terzi dükkanı onun hayatında çok önemli bir dönüm noktası olacaktır.

    deverell, lizzie’yi ön rafaelocu kardeşler ve genç kadının kaderini sonsuza kadar değiştirecek olan rosetti ile tanıştırır ve ardından lizzie’nin modellik kariyeri ve trajik hikayesi başlar..

    1849-1850 kışında, iki ressam, dante gabriel rossetti ve william holman hunt, ressam arkadaşları walter howell deverell stüdyoya girdiğinde birlikte resim yapıyorlardır ve ziyaretçi heyecanla;

    "dostlar ne kadar güzel ve muazzam bir varlık bulduğuma inanamazsınız… tam bir kraliçe gibi, boyu muhteşem uzunlukta..” der.

    bu sözlerle elizabeth siddal’ın beklenmedik güzelliği tarih yazmaya başlayacaktır.

    1852 yılında millais 'in meşhur ophelia eserine poz veren modelimiz, eserde hamlet tarafından reddedilen ve babasının ölümü ile sarsılan ophelia’nın intiharını canlandırıyordur. soğuk bir ocak günü millais’in stüdyosunda, ince bir gelinlik içinde suyla dolu bir küvette yaklaşık beş saat boyunca poz vermek zorunda kalan genç kadın, en nihayetinde ateşlenir ve zangır zangır titremeye başlar. elizabeth suyun soğumasına aldırmamış, hasta olacağı çok açık olduğu halde görevini sonuna kadar yapmıştır. durumu fark eden ressam kızı küvetten çıkarır ve derhal ailesine haber gönderir. dönemin fakir ailelerinden beklenmyen bir hareket olsa da lizzie’nin ailesi bir doktor çağırır ve ressamı bu düşüncesizliğinden dolayı dava etmekle tehdit eder.

    lizzie’yi kontrol etmeye gelen doktor ona laudanum isimli afyon tentürünü verir ve lizze kendisini bir daha bu güçlü ilacın pençelerinden kurtaramaz... laudanum, viktorya dönemi’nde rastlanılan bağımlılıkların en başında gelen bir nedendir ve o zamanlar kadınların alkol tüketmesi toplum tarafından iyi karşılanmamaktadır. bu nedenle ilaç, dönemin birçok kadınının uyuşturucusu olarak geçer. maalesef lizzie de bu ilaç ile birlikte bağımlılığa sürüklenir ve hem ruhen hem de bedenen büyük yaralar alır.

    bu süreç içerisinde rosetti ve lizzie nişanlıdır ancak rosetti düğün tarihini sürekli olarak ertelemektedir. lizzie’nin laudanum bağımlılığının yanı sıra bir çeşit yemek bozukluğu da baş göstermeye başlamıştır. üstelik sağlık sorunlarının yanı sıra ilişkisi de iyiye gitmiyordur. ilişkide yaşanan ilk gerilimler 1855 yılı kayıtlarında karşımıza çıkar. çift, yakın arkadaşları olan ressam ford madox brown ve eşi emma ile zaman geçirdikleri bir gün rosetti’nin emma’yı, lizzie’nin kendisi hakkında söylenmesine neden olmakla suçladığı bilinmektedir. üstelik nihayet lizzie ile tanışan ressamın annesi, genç kadının sağlık problemleri, yetersiz eğitimi ve ailesinin düşük sosyal statüsü gibi nedenlerden dolayı evliliğe karşı gelir. lizze, sanatçı olma hayallerinin peşinde sheffield’e yerleştiğinde ise ipler kopmaya başlar.

    daha doğrusu “keşke ipler kopsaymış"...

    sağlığı günden güne kötüleşen lizzie, londra’daki arkadaşlarından rosetti’nin ihanetlerini anlatan mektuplar alır. eserlerine yeni modeller bulan ressam, söylenenlere göre bu modellerle ilişki yaşamaktadır. bu haber üzerine 1858 yılında ilişkileri biter ama 1960’lı yılların başında genç kadının durumu o kadar kötüleşir ki en nihayetinde ailesi rosetti’ye haber gönderir. ünlü ressam kızın hastalığına rağmen 22 mayıs 1860’ta lizzie ile evlenmeyi kabul eder. evliliklerinin üzerinden çok geçmeden lizzie hamile kalır ve annelik hevesi, sevdiğinin yanında olmasının verdiği huzur ile biraz da olsa sağlığına kavuşur.

    maalesef nisan ayında dünyaya gelen kız bebekleri, büyük ihtimalle lizzie’nin sağlık sorunları ve bilhassa da bağımlılığı neticesinde ölü doğar. bunun üzerine lizzie, geri dönüşü olmayan bir eşikten aşağı bırakır kendini... o kadar kötü bir bunalıma, o kadar dengesiz bir ruh haline girer ki insanlar zaman zaman onu boş bir beşik sallarken bulurlar.

    hamileliği sırasında sanki ölümü görürcesine bebeği için şu şiiri yazmıştır;

    ey anne, pencereyi sonuna kadar aç
    ve gün ışığının içeri girmesine izin ver;
    tepeler gözüme daha da karanlık geliyor
    ve düşünceler yüzmeye başlıyor.

    ve anne, solgun solgun ellerimi yıka
    ve sonra ayaklarımı bağla;
    vücudum artık dinlenmeyebilir
    sargı tabakasının dışında.

    ve anne canım, bir fidan dalı al
    ve yeni biçilmiş yeşil çimenler,
    ve onları boş yatağıma yatır
    üzüntüm bilinmez.

    ve anne canım, güneş battığında
    ve soluk kilise çimen dalgaları,
    o zaman beni loş alacakaranlıkta taşı
    ve beni mezarların arasına sakla.

    söylenenlere göre, 10 şubat 1862 günü bir akşam yemeğinden evlerine dönerken yemek boyunca lizzie’nin durağanlığı dikkat çeker. iş için evden tekrar çıkan rosetti, geri döndüğünde lizzie’yi yanı başında boş bir şişe ile komaya girmiş bir halde bulur. kadını kurtarmak için birden fazla doktor çağırılmış olsa da tüm çabalara rağmen lizzie siddal ertesi günün sabahında, 32 yaşında hayata veda eder.

    rosetti kadını baygın bulduğunda yanında bir mektup olduğu söyleniyor ancak mektubun içeriğini bilemiyoruz. rosetti’nin notu sakladığı ama ölüm nedeninin intihar olduğunu gizlemek için arkadaşı madox brown’un önerisi üzerine mektubu yaktığı söyleniyor...

    lizzie gömülürken dante rossetti onun tabutuna, lizzie’nin saçları ve yanağı arasına, yazdığı şiirlerin tek kopya olan orijinal el yazmalarını bırakır ama yedi yıl sonra bu şiirlere tekrar ulaşmak için lizzie’nin mezarı yeniden açılır.

    şiirleri tabuta koyarken, dante rossetti arkadaşlarına şöyle der;

    "lizzie hasta ve acı çekerken çoğunlukla o şiirleri yazıyordum ama onunla ilgileniyor olabilirdim.. şimdi onlar (şiirler) gitmeliler."

    görsel

    (1862’de dante rossetti’nin karısı elizabeth siddall ile birlikte gömülen ve 1869’da geri alınan şiirlerinin hayatta kalan üç sayfasından biri. diğer ikisi beinecke libraryve british library ’de bulunuyor.)

    aynı zamanda ressam ve şair de olan ingiliz model siddal, deverell ’in 12. gece tablosunda viola karakteri için poz verdikten sonra ünü yavaş yavaş ilermiş ve pek çok ressama modellik yapmıştır.

    yaklaşık 150 yıldır adını bilmeyen birçok kişi için tanıdık bir figür olan elizabeth siddal…

    https*

    dante'nin kardeşi olan christina, bir şiirinde dante’nin siddal’ı bir kadından ziyade sanatsal bir ilham perisi olarak idealleştirmesini şu dizelerle yazmıştır;

    "tüm tuvallerinde bir yüz görünür,
    bir aziz, bir melek
    her tuval aynı şeyi anlatır
    ne daha fazla, ne daha az.
    gece gündüz onun yüzünden beslenir,
    ve o, gerçekten nazik gözleriyle ona bakar."

    christina rossetti
    bir sanatçının stüdyosunda1896

    londra’nın sanat dünyasında önemli bir figür olan siddal, aynı zamanda kendi başına önemli ve etkili bir şair ve sanatçı olabilmeyi modelliğinin ötesine geçerek bir nebze de olsa başarabilmiştir. siddal’ın çalışmaları ve gruba katkıları göz ardı edilse de, kısa yaşamı boyunca pek çok eskiz, çizim, sulu boya ve bir tane de yağlıboya eser üretmiştir. ayrıca eserleri russell place’deki 1857 yaz sergisinde ön-raffaellocular’la birlikte sergilenmiştir. siddal, tate’in 1984 ön-raffaellocular gösterisinde 30 kişi arasında yer alan tek kadın sanatçıdır. bugün, eserlerinin önemli koleksiyonları wightwick malikanesi ve ashmolean müzesi’nde bulunabilir. mütevazı ölçek ve malzemelerin çoğu, yaşamı ve çıktısı üzerindeki kısıtlamaları vurgular, ancak bugüne kadar önemini korumaktadır ve daha uzun yaşasaydı tarzının ve becerisinin nasıl gelişebileceğini anlamamıza yardımcı olurlar.

    millais’in ophelia’sına bakarken çok güzel ve inanılmaz derecede ünlü bir sanat eserine bakarız. bunu yaparken, gerçekten acı çektiğini ve inanılmaz derecede hastalandığını farketmeyiz bile...

    anlatılmayan, bastırılan veya tamamen silinen kadın geçmişlerinin anısına ve her birinin hikayelerinin önemli olduğuna dair, bireysel özgürlük lehine, geleneğe ve toplumsal beklentilere direnebilen ve direnemeyen tüm kadınlara...

    görsel
    görsel
    görsel
    görsel
    görsel
    görsel
    görsel
    görsel

    kaynaklar ve ileri okuma;

    `https://www.bbc.com/…dy-of-arts-greatest-supermodel`

    `https://www.tate.org.uk/…setti-beata-beatrix-n01279`

    `http://lizziesiddal.com/…rom-georgiana-burne-jones/`

    `https://www.sothebys.com/…eal-muse-elizabeth-siddal`

    `https://www.dailyartmagazine.com/…in-beata-beatrix/`

    `https://www.nationaltrustcollections.org.uk/…287904`

    `https://www.barnebys.com/…irst-supermodel-elizabeth`

    `https://www.charleston.org.uk/…omen-dinner-service/`

    https*

    https://collections.ashmolean.org/…ollection/search
hesabın var mı? giriş yap