elmalı ^*

• annemin memleketi olan, osmanli zamaninda bir hayli gelismis ama ahalinin soylediklerine gore su kaynaklarinin tukenmesiyle gitgide unutulmus bir yer. antalya yakinlarindadir ve hatta oraya baglidir. eski evleri ve daracik sokaklariyla gorulesi bir yer. ermisleriyle unludur.
• beykoz civarinda bir koy.
• memleketim. 1985 lere kadar ticari hayatin oldukca hareketli oldugu, zaman icinde yerli halkin antalya ve cevre sehirlere göc etmesiyle eski önemini yitirmis, verimli topraklari kurumus,
  kirkpinardan sonra turkiye'nin en unlu yesil yayla gureslerinin yapildigi, 10 binden az nufusa sahip, antalya'ya 120 km uzaklikta elmali dagi nin eteginde kurulmus bir yerlesim birimi.
• elma bahceleri ile dolu olan, antalyadan giderken korkuteli istikametine dönüldükten sonra korkutelini gecip 50 km sonra ulasılan yer
• gecmisin gizemi, tarih ve kultur zenginlikleri, dunyada benzeri olmayan sedir ormanlari, bol ve soguk sulari, essiz dogasi, m.o. 19.yy a kadar varan tarihi ile antalya, turkiye ve dunyanin en ilginc yerlerinden birisi
  tum zenginliklerinin yaninda gecmisten gunumuze egitim ve ogretime buyuk onem vermis yerlesim merkezlerinden birisi
• (bkz: tahin pekmez)
  (bkz: tahin helvasi)
  (bkz: tahinli cevizli corek)
  (bkz: katmer)
  (bkz: antalya usulu piyaz)
• bir kırşehir türküsü:
  
  " su gelir bulanarak,
  bahçeyi dolanarak,
  buna can mı dayanır,
  yar geldi ağlayarak.
  
  aman aman elmalı,
  yar seni nerde bulmalı,
  seni bulduğum yerde,
  sıkı sıkı sarmalı.
  
  havuzu dolandırma
  suyunu bulandırma
  çok da güzel değilsin
  göynümü bulandırma
  
  aman aman elmalı,
  yar seni nerde bulmalı,
  seni bulduğum yerde,
  sıkı sıkı sarmalı.
  
  su gelir millendirir,
  çayırı millendirir,
  o yarın bakışları ,
  ahrazı dillendirir.
  
  aman aman elmalı,
  yar seni nerde bulmalı,
  seni bulduğum yerde,
  sıkı sıkı sarmalı."
• elma aromalı
• diger hemsehrilerimin soylediklerine ek olarak osmanli doneminden kalan degerli eserler iceren kutuphanesi ve hemen karsisinda mimar sinan'in ciraklarindan omer pasa'nin yaptigi omer pasa camii gorulmeye degerdir.. yaz aylarinda nufusu iki katina cikip, kis aylarinda yariya duser. daha detayli bilgi icin www.elmalikadin.org ya da www.ajanselmali.com'a bakilabilir.
  
  fethiye, kas ya da finike'ye gidecek tatilciler mutlaka ugrayip elmali dagi etegindeki serin pinarlardan su icmeli, elmali kadin platformu cay bahcesinde gozleme yemeli, guzel cayini icmeli; ayrica keci sutunden yapilan meshur teke dondurmasini yemeli, tarihi eserleri gormeli...
• tarihçesi
  ilçemiz tarihi m.ö. 5. ve 4. yüzyıllarda yaşamış olan likyalı'ların yaşaması ile başlar. tarih öncesi m.ö. 2000-3000 yılların varan yaşantısı tarihin halâ bir karanlık örtüsü altındadır. bu devirlere ait mezarlarda yapılan kazı ve incelemeler likyalı'ların bir asya kavmi olduğunu kabule imkan vermiştir. likya olarak anılan bölge, roma imparatorluğu'nun, bizans imparatorluğu, selçuklu devleti'nin, teke beyliği'nin, osmanlı imparatorluğu'nün yönetiminde kalmıştır.
  elmalı likya'nın kuzeyine temsil eden önemli şehirlerden biridir. ilçe çeşitli medeniyetler ile iç içe yaşamış bir yöredir. bunları sırasına göre tesbit etmek günümüz için imkansızdır.
  teke emirliğinde yıldırım beyazıt zamanında osmanlı idaresine geçen elmalı, osmanlı devleti'nin ilk zamanlarında anadolu eyaletine bağlı teke livasının merkezi ve teke paşalarının ikametgahı olmuştur. idare merkezinin antalya'ya nakledilmesi üzerine elmalı kaza haline gelmiştir. ilçe sıra ile "kabalı, emelas, elmalı" isimlerini almış olup, bu isimlerin nereden kaynaklandığına dair kesin bir delil yoktur. tamamen efsane ürünüdür.
  coğrafyası
  
  elmalı ilçesi antalya ilinin 110 km. batısında 1150 m. rakımlı geniş bir plato üzerinde kurulmuştur. yerleştiği alan dağlık ve engebeli bir arazidir. yüzölçümü 1594 km2.'dir. torosların kolu olan beydağları ile çevrili olup, şehir merkezinin bulunduğu yer adeta bir çanağı andırır. bu çanak içerisinde, elmalı, akçay, avlan, bozhüyük, ve gölova ovaları vardır. akarsuları düzenli bir rejim göstermez. dağların eriyen karlarından oluşan çay ve dereler yukarıda belirtilen ovaların bazı yerlerin sulanmasında önemli rol oynar. ilçe akdeniz bölgesinde olmasına rağmen akdeniz iklimini yaşanmaz karasal iklim hüküm sürer.
  nüfusu
  
  2000 yılında yapılan nüfus sayımı sonuçlarına göre; ilçenin merkezinde 14.610 kişi, 2 belde ile 49 köyde 25.356 kişi olmak üzere toplam 39.966 kişi yaşamaktadır.1997 yılı genel nüfus sayımı sonuçlarına göre nüfus artış oranı %0 12.34 dır. nüfusun yaklaşık olarak %62 'ü köylerde,% 38'si ise ilçe merkezinde yaşamaktadır.
  
  ekonomik ve sosyal yapı
  sanayi durumu:
  
  sanayi alanında büyük işçi grubu çalıştıran üniteler mevcut değildir. ilçe merkezinde 1 tuğla fabrikası,1 yem fabrikası,1 un fabrikası ve 14400000 kğ/yıl üretim kapasiteli 42 işçi çalıştıran 1 adet meyve suyu fabrikası bulunmakta olup,özel sektöre aittir. diğer ticaret erbabı küçük esnaf niteliğindedir. küçük sanayinin, organize sanayi bölgesine toplanması amacıyla ilçenin 4 km güneyinde küçük sanayi sitesi tamamlanmış ve işletmeye önceki yıllarda açılmış ve bu sitede 270 işyeri bulunmaktadır.
  
  tarim:
  
  elmalı ilçesinin toplam yüzölçümü olan 159.400 hektarlık alanın %37.22'sine isabet eden 59.335 hektar kısmını tarım alanları oluşturmaktadır
  
  sosyal yapı :
  
  gerek ilçe merkezinde ve gerekse köylerde; halk, genellikle ahşap ve kargir binalarda oturmaktadır. ilçe merkezinde kısmen de olsa apartman yaşantısı başlamış ise de konut sıkıntısını gidermesi mümkün olmamakta ve konut sıkıntısı halen mevcuttur. ilçede kurulan yeşilyayla, orhun ve şirinevler yapı kooperatiflerine ait inşaatlar devam etmektedir.
  
  iş ve çalışma hayatı kendi içinde kendine yeterli bir görünüm arz etmektedir. büyük sanayi kuruluşları olmadığından işçi sorunları bulunmamaktadır.bazı kamu kurum ve kuruluşları dışında sendikalı işçi çalıştıran iş yeri bulunmamaktadır.
  
  1 adedi ilçe merkezinde, 4 adedi akçay, yuva, eskihisar ve gölova köylerinde olmak üzere toplam 5 adet tarım kredi kooperatifi ve ilçe merkezinde ziraat bankası, halk bankası ve iş bankası şubeleri mevcuttur.
  
  ilçede belirli panayır, fuar, sergi açılmamakta olup, sadece her yılın eylül ayının ilk haftasında yapılan tarihi yeşilyayla yağlı pehlivan güreşleri nedeniyle 1 hafta süreyle panayırı andıran bir canlılık göze çarpmaktadır. her haftanın pazartesi günleri ilçe merkezinde halk pazarı kurulmakta ve halk ihtiyaçlarının tamamını büyük ölçüde bu pazardan karşılamaktadır.
  
  ilçe turizm potansiyeli yönü itibariyle pek canlılık göstermemektedir. haftada 1 gün 100 kişilik yabancı turist kafilesi tur operatörlerince 1 günlüne ilçemizi ziyaret etmektedir. dışarıdan gelecek olan turistler için, ilçemiz sadece bir geçiş yolu durumundadır. bu da ilçe için az da olsa ekonomik bir değer ifade etmektedir.
  
  ski evler ve el sanatları üzerinde mahalli olarak araştırma başlatılmıştır.ilçenin yayla iklimi karakterinde olması, yaz aylarının serin geçmesi nedeniyle yaz aylarında finike,kale ve kumluca gibi yerleşim yerlerinden ilçemize yazlıkçı olarak gelmektedirler.bu durum ilçeye ekonomik kat
  
  sağlamaktadır.ilçemizde son 10 yılda yaşanan kuraklık nedeniyle tarım ve hayvancılığın ekonomik getirisi azalmıştır. bu nedenle, ilçemiz köylerinden sahil ilçelerine seracılık yapmak üzere çalışmaya giden çiftçi aile sayısı artmıştır. gerek ilçe merkezi ve gerekse köylerde aşiretler, şeyhler ve toprak ağaları bulunmamaktadır.
  
  ilçe ve köylerinde toplam 25 adet tekelom'a ait santral ile 13710 abonmanı vardır. işletme 20 personel ile hizmet vermektedir.elmalı, bayındır, gökpınar, kocapınar ve çobanisa köylerinde binalar temin edilemediği için santral kurma çalışmaları yapılamamaktadır.
  
  ilçenin ekonomik yapısı daha çok tarıma ve hayvancılığa dayalıdır. özellikle kırsal yörelerde küçük aile işletmeleri şeklinde tarım ürünleri ve hayvan besiciliği yapılmaktadır.
  
  eğitim
  
  ilçe merkez ve köylerinde eğitim ve öğretim düzeyi vasatın üstündedir.mazisi geçmiş yıllara dayanan ömerpaşa medresesi sayesinde bu yörede tahsilli ve kültürlü kişiler ve hatta alim dahi yetiştirmiştir. medresenin tesis tarihi 1602 ‘dir.halkın, okumaya yönelik istemi fazladır. okullaşma oranı % 99,5 olup, eski medresenin yerinde faaliyet gösteren elmalı halk ve çocuk kütüphanelerinde 24833 adet ,yuva halk kütüphanesinde 2476 adet basma eserler bulunmaktadır.
  
  ilçede 29 adet ilköğretim okulu,3 adet ortaöğretim'e ait kurum vardır,ilköğretim okullarının 21 adedi köylerde, 8 adedi ilçe merkezindedir.ortaöğretim olarak; 1 adet anadolu lisesi,1 adet çok programlı lise (bünyesinde kız meslek lisesi, imam hatip lisesi, endüstri meslek lisesi, teknik lise ve ticaret lisesi vardır),1 adet lise (bünyesinde yabancı dil ağırlıklı lise mevcuttur),ayrıca 1 adet mesleki eğitim merkezi,1 adet halk eğitim merkezi vardır. ilçemizdeki toplam öğrenci sayısı 6166, öğretmen sayısı 280 kişidir.
  
  kültürel yapı
  
  ilçemiz teke emirliği'nin merkezi olması dolayısıyla o çağlardan itibaren çevrenin bir kültür merkezidir. osmanlı'lar devrinde ilçede 7 medrese olduğu bilinmektedir. bunların en ünlüleri sinan-ı ümmi, vahabi-ümmi-hatıpzade, babazade ve ömerpaşa medreseleridir. ayrıca bunların kendilerine ait kütüphaneleri de vardır. ilçemizdeki bu kültür zenginliği sinan-ı ümmi, vahabi-ümmi, eroğlu nuri, sarılarlı mehmet efendi, muhammed hamdi yazır (küçük hamdi) ibrahim elmalı'lı gibi büyüklerin yetişmesine vesile olmuştur. ilçe kütüphanesinde 20.000 civarında kitap bulunmaktadır.
  
  eski eserler
  arkeolojik eserler
  
  ilçe sınırları içerisinde tarih öncesine ait hayat izleri taşıyan kalıntılar olan höyükler, eski eserler bakımından bakir inceleme alanlarıdır. beyler, semahöyük ve müren höyükleri en önemlilerindendir. amerika bryn mawr kolleji adına prof. macteld mellink yönetiminde yapılan semahöyük-karataş mevkiindeki arkeolojik kazılar olumlu sonuçlar vermiş, i.ö. 2000-2500 yıllarının yerleşim kalıntılarını gün ışığına çıkarmıştır. 1963 yılında başlayan bu kazılar yaz aylarında devam etmektedir. halen karaburun ve kızılbel kral mezarları'nın onarım ve koruma çalışmaları sürdürülmektedir. i.ö. 450 yıllarında yapıldığı rivayet edilen bu mezarların duvarlarının iç alanları çepçevre renkli mozaik ve fresklerle süslenmiş av ve savaş sahneleri renk ve canlılığını koruyarak günümüze kadar ulaşabilen nadir eserlerdendir. hacıyusuflar ve yuva köyleri yanındaki likya ve roma kalıntıları tarihi ve turistik yerlerdendir.
  
  tarihi eserler
  camiler
  
  ömer paşa camii
  elmalı merkezinde yer almakta olan cami, ketenci ömer paşa tarafından 1602(1016 hicri) tarihinde yaptırılmıştır. elmalı'nın olduğu kadar antalya ilinde en büyük yapısı olan ömer paşa camii, camlı kapısı üzerindeki kitabesinden de anlaşılacağı üzere xvii. yüzyıl başında yapılmış olup, klasik osmanlı mimari tarzındadır.
  kesik minare
  
  çarşı meydanında ömer paşa camii karşısında tek bir minare olarak bulunmaktadır. minare selçuklu eseridir.
  medreseler
  
  1602(1016 hicri) tarihinde ketenci ömer paşa tarafından camii ile birlikte yaptırılan ömer paşa medresesi 24 kubbe 12 revaklı kesme taş ve dövme demirden yapılmıştır. camii" nin hemen karşısında bulunmaktadır.
  türbeler
  
  abdül vehhat (vahab-ı ümmi) türbesi; şehrin kuzeyinde en üst kısımdadır.
  abdal musa türbesi: elmalı tekke köyündedir. abdal musa tekkesi'nin yapılışına ait bir yazı bulunmamakta ise de eserin xiii. yüzyılda yapıldığı ileri sürülmektedir.
  külliyeler
  
  sinan-i ümmı külliyesi camii
  sinan-i ümmi kendi adını taşıyan külliyesindeki türbesine defnedilmiştir.
  kütüphaneler
  
  elmalı halk kütüphanesi, eski tahsil ve kültüre esas olan medreseler, kaldırılınca başta sinan-i ümmi, hatıpzade, babazade medreselerinin kütüphaneleri 1926 yılında birleştirilerek bugünkü elmalı halk kütüphanesinin esası kurulmuştur bugün xvi. yüzyılda ketenci ömer paşa tarafından yaptırılan binada hizmet vermektedir. 595 yazma eser, toplam 19938 adet kitabı bulunmaktadır. kendi bünyesi içinde bir de çocuk kütüphanesi vardır.
  hanlar, hamamlar
  
  bey hamamı: ömer paşa camii batısında bulunan bu hamamın klasik devirde yapıldığı sanılmaktadır. evliya çelebi'nin de bahsettiği hamamının xvi. yüzyılın sonu xviii. yüzyılın başlarına ait olduğu anlaşılmaktadır.
  kışlalar
  
  elmalı'nın girişinde bulunan askeriye kışlasına 1934'de 20. dağ alayı geldi ve 1940' da gitti. 1914'de tugay komutanlığı geldi, 1944'te gitti. şu anda karayollarının eşya deposu olarak kullanılmaktadır.
  çeşmeler ve kuyular
  
  çatalçeşme, elmalı çarşı içinde selçuklular zamanında yapılmış, kesik minarenin hemen arkasında çatalçeşme adı ile anılır. çeşmenin üzerindeki kitabede 1284 tarihi ve şunlar yazılıdır.
  "curayı dareyinde bu abın himmet eden zatın
  babı rahmetin - abdal eyleye allah
  sahübül hayat gasb abdül gaffar"
  köy odaları
  
  eskiden elmalı'nın her köyünde bir köy odası vardı, son yıllarda işlerliğini kaybetmiş durumdadır.
  kaplıcalar, içmeler, ilıcalar
  aynı kaynakları olan cemre pınar ile ilık pınarın kireç nispeti çok düşük olduğu için böbreklerinde kum ve taş olanlar tarafından içme suyu olarak kullanılır. elmalı'nın batı eteğinde uzanan pınarı ile aksivri pınarı da aynı şifayı verir.
  kaleler
  
  elmalı, çobanisa-gilevgi köyü arasındaki tarihi helenistik devri gilevgi kalesi bulunmaktadır.
  
  doğal güzellikler
  ormanlar
  
  tescilli değildir. ördübek, tekke, dokuzgöl, çam kuyuları orman bölgeleri ilçenin dinlenme ve piknik yerleridir.
  su kaynakları, pınarbaşları
  baranda kaynağı, karapınar, kazanpmar, tahılpınar, pınarbaşı gibi kaynaklar bulunmaktadır.
  çınar ve ulu ağaçlar
  a) arslan ardıç
  b) koç sedir
  c) şah ardıç
  ç) sedir tabiat ormanı
  d) gelendost
  yayla adları
  tekke orman bölgesinde sevindik orman bölgesinde araştırma orman bölgesinde çığlıkara orman bölgesinde akçay yolu üzerinde
  a) yuva yaylası
  b) baranda yaylası
  c) kohu dağı yaylası
  ç) serkiz alanı yaylası
  d) kızılöz ve kızılcadağ yaylası