ereksel neden

• sofinin dunyasinda albert bu kavrami sofiye soyle aciklar: "yagmur cicekler buyusun diye yagar"
  
  (bkz: ozdeksel neden)
• şöyle bir örnek iyi açıklar: çocuğumuz olsun diye seks yaparız.
• maddenin varolus amacinin, maddenin varolus nedeni olarak gosterilmis hali.
• dünyayı oluşturan 4 oluşum teorisinden biridir.
  
  (bkz: aristoteles)
• (bkz: telos)
• taşın en alçak düzeye erişme arzusu
• aristoteles'in ünlü dört nedeninin belki de en önemli unsuru.
  
  "örneğin mermer bir heykel düşünelim. bu heykeli anlayabilmemiz için onun önce neden heykel olduğunu açıklamamız gerekmektedir. bu heykel mermerden yapılmıştır. yani heykelin maddi nedeni mermerdir. mermer olmasaydı heykel olması da mümkün olmayacaktı. ancak bu mermer düz bir şekilde dursaydı da yine o heykel olamayacaktı. heykelin son halini aldığı bir şekil (insan, hayvan vs) vardır. bu şekil onun formel nedenidir. ancak bu heykel kendi kendine oluşmaz. onu heykel haline getiren bir heykeltıraş vardır. bu heykeltıraş mermeri yontarak onu heykel yapar. işte bu onun fail nedenidir. bu heykelin yapılış amacı vardır. mermer; heykel olmak için, bir yeri süslemek için yontulmuştur. bu da heykelin ereksel nedenidir."
  
  (bkz: https://www.onurcoban.com/2020/09/aristoteles.html)
• zamansızca sertleşen nedenler.
• aristoteles'in saçma sapan felsefi ilkelerinden biridir. bir şeyin varoluş amacının kendisi olmak olduğunu söyler (bkz: teleoloji). yani doğan veya bulunduğun hâl senin varoluş amacındır. biraz daha açmak gerekirse, örneğin; at varlığının amacı, at olmaktır. at, at olmak zorunda olduğu için at olmuştur. tüm canlı varlıkların amacı olduğu şey olmaktır.(evrimden bihaber doğal olarak) bundan başka bulunacağı bir olasılık, şekil veya varlık formu olamaz. insanlar ise atı binek aracı olarak kullanır. bu yüzden binek aracı olmak atın niteliği olur. düşünsel at canlısının(ideası) gerçekleşmesi at varlığının meydana gelmesiyle olur. böylece atı oluşturan tüm olaylar dizisi, maddesel yapı taşları bir araya gelerek potansiyelini gerçekleştirip olması gerektiği şeye, yani ata dönüşür. atın amacı ise kendisi binek aracı niteliğine sahip olduğundan, insanlara hizmet etmektir diyebiliriz. çünkü eğer tersi olsaydı bunun için kullanılamazdı. bunun için kullanıldığına göre bu atın doğasıdır, varoluş amacı da (olduğu şeye dönüşerek) kaçınılmaz olarak bu olmak zorundadır. yani bizim burada yaptığımız şey, at varlığı ile hizmetkarlık kavramını birleştirerek özdeşleştirmekti. çünkü aristoteles'e göre töz (özne, varlığın kendisi), nitelikleri olmadan var olamaz; niteliği olmayan bir varlık mümkün değildir. bu yüzden töz'ü nitelikler oluşturur. tabii ki atın tek niteliği de hizmetkarlık değil, hizmetkarlık da at değildir. atın başka nitelikleri de(kişnemek, çifte atmak, hızlı koşmak) onun varoluş amacının içindedir.
  
  peki bu durumdan ne tür çıkarımlar edinebiliriz? mesela bu durum, atın insanların hizmetine sunulan köle bir canlı olmasını savunan, bunu meşrulaştıran bir mantık olmaktadır. bu durumda aynı şeyi ırkçılığa uyarlayarak, "siyahi insanlar köledir çünkü doğası gereği beyazlara köle olmak zorundadır" diyebiliriz. "daha zeki bir ırk olsa köle olmazdı, demek ki köle olmak onların varoluş amaçlarından biridir" deyip işin içinden çıkıveririz. ne kadar aptalca olduğunu gördük mü? zaten aristoteles'in kendisi de cinsiyetçidir. felsefesinin mantığından güç alarak cinsiyetçiliğine kılıf bulmuş ve bunu şu sözleriyle belirtmiştir: " erkeğin kadına karşı doğadan gelen bir üstünlüğü vardır. biri hükmeden, diğeri ise hükmedilendir. bu iki farklı erek, zorunlu olarak iki insan cinsiyetinin bütün kuşakları için geçerlidir."
  
  sonuç olarak; bir şeyi bulduğunuz hal ve durum, o şeyin her zaman buna mahkum olması gerektiği ve bunu hak ettiği anlamına gelmez. bu bayağı anlayış biçimi ise yalnızca kolaya kaçmak olarak nitelendirilebilir.