• kelime manası olarak kuşların hocası, üstadı manasına gelen bu kelime, evvel zaman kürt şairlerinden, dengbejlerinden birinin mahlasıdır aynı zamanda.. yaşar kemal in karıncanın su içtiği isimli romanın sekizinci bölümünde masalsı bir şekilde anllattıgı öyküden aktarabilecegim kadarıyla;

    feqiye teyran aslında bir kürt emirinin oğludur.. nufuz sahibi olmayı, emirlik yapmayı bir kenara iterek hayatını efsanevi bir kuşu görmeye adamıstır.. yıllarca mezopotamya da ayak basmadık yer bırakmaz.. ziyaret etmediği köy, kuşu bulmak için sorulmadık dengbej bırakmaz yörede.. herkes bu anka kuşu hakkında bildiklerini söyler; birçok insan bu kuşu bulmak adına yola çıkmış, harap olmuş, kayıplara karışmıştır.. herkes en iyi dileklerini feqiye sunarak azık verir, giyit verir, yatacak yer verir, ardından iyi dilek ederler..

    feqi yıllarca bu kuşu bulmak adına gezinir, görülmedik kuş bırakmaz mezopotamya'da.. günlerden bir gün mavi bir kuş görür.. her yer maviye kesilir.. sonra apak bir kuş daha görür.. bu kuş başının etrafında üç kez dolaşır.. halka çizer, gözden kaybolur.. ışıl ışıl parlayan, gözleri kör eden kuşları bulur, heybesine alır.. bu kuşlar feqiyi kör etmezler, feqi nin içini ışıkla doldururlar.. mutluluk olur taşar feqi nin yüreği..

    insanüstü sabrı sayesinde kuşların akına vakıf olur.. onları anlar, hisseder ve arkadaş olur kuşlarla.. sonunda anka kuşunun sesini duyar.. öyle bir sestir ki, taş kesilir feqi.. yüreği dolar.. hayatında böyle ses duymamıştır.. ancak güneş doğarken duyulabilen kuşun sesini duymaya vakıf olur..

    bu ermişlik mertebesi sonrasında dengbej olur, kaval ve saz aranır.. bagdat da aradıgını bulur.. gösterişsiz bir kaval kendisine layık bulunur.. bu sıralarda unü,şöhreti tüm mezopotamya da duyulmuştur.. her gittiği yerde dengbej feqiye teyran diye bilinir.. kaval ile anka kuşunun sesinin etkisiyle dolan yüreği duyulmamış besteler çalar.. dinleyenler put kesilir, kımıldayamaz adeta büyülenirler..

    yıllar sonra babasının konağına döner feqiye teyran.. mezopotaya da adını duyan herkes kendisini dinlemeye gelir.. yıllarca feqiye teyran ın stranları söylenir, çalınır bu yörede.. bu sırada kendisi hırka giymiş, kemale ermiş, sakal uzatmış, nurlanmıştır..

    ve sonunda ölüm vakti gelmiştir feqiye teyran için de.. yeryuzunde ne kadar kuş varsa toplanır feqiye teyran olmeden önce.. sonunda kimsenin bakamadığı, ışıldamaktan bembetaz kesmiş bir kuş feqinin yanına gelir.. üç kez başının etrafında döner ve halka yapar.. feqi teyran sonunda hakkın rahmetine kavuşur..

    derler ki şu kürre-i arzda kuşların diline vakıf olmuş bir hz süleyman vardır bir de faqiye teyran..
  • kürt şarkıcı aram'ın bir albüm adı :evina feqiye teyran
  • kuşlar şairi... yaşar kemal'le röportaj yaptığım sırada ismini öğrendiğim, pir sultan abdal ve karacaoğlan'la birlikte yaşar kemal'in en çok değer verdiği üç isimden birisi olan şair. hatta binboğalar efsanesi'nde faki teyran'ın hayatını yazmış kendileri...
  • büyük ozan yaşar kemal'in bir ada hikayesi eserinin ikinci cildi karıncanın su içtiği sekizinci kısmında ada halkı her zamanki yemekli şenliklerini yaşarlarken dengbej uso'nun kah kavalıyla çalarak, kah bağlamasının tellerinde gezinerek kahî nefesiyle anlattıdığı sesi var kendi yok kuşu arayan ve bu uğurda mezopotamya'da gezmedik yer, dolanmadık diyar, girmedik don bırakmayan emir oğlu faqiye teyran'ın hikayesidir.

    (bkz: #10728867)
  • "kurdun kuşun diline vakıf olmak insanlık tarihinde kaç kişiye nasip olmuştur bilinmez. nice destanlar, nice masallar ve nice söylencelere konu olan kurdun kuşun dilinden anlama mitinin simgesi olarak feqîyê teyran bilinir. kelime anlamı olarak kuşların üstadı anlamına gelen bu isim, aynı zamanda 31 mart gününün de ismidir." *
  • an itibariyle nick olarak aldığım ve bu zamana kadar mahlasının nick olarak alınmamış olmasını yadırgadığım şair. bir düzeltme yapmak gerekirse, feqê kelimesinin anlamının medrese talebesi olduğunu düşünerekten feqiyê teyran'ın kelime anlamının kuşların hocası değil de kuşların talebesi olduğunu zannediyorum.
  • (bkz: bilbil pirs kir feqî kanî)
  • van-cumhuriyet caddesi'ndeki şehir parkı'nın adıdır.
  • hakkında çeşitli efsaneler anlatılır ama net bilgi yoktur en çok bilinen yaşar kemal'in masalsı anlatımı gibi olandır
    benim içinse çocukluğumun ilk kürtçe ilahi kasedinin üzerinde yazan bir isimdi sonradan şair yazar din bilgini olduğunu öğrenince şaşırdığımdır
  • şexe sen'aniya
    (bkz: reşad sorgul)

    http://www.youtube.com/watch?v=5zyp-zoam4g
hesabın var mı? giriş yap