• 1980’li yılların sonuna doğru 1944 yılında o bölgeye sürülmüş ahıska türkleri‘ne karşı sovyet kışkırtması sonucu özbekistan’da patlak vermiş saldırılar ve cinayetlerdir.
  • 1989 yılında ahıskalılara karşı yapılmış pogrom. ahıskalıların evleri kırmızı boyayla işaretlenip hedef haline getirildi. 300'den fazla ahıskalının ölümü ve 1000 evin yağmalanıp 70 bin ahıskalı'nın bölgeyi terk etmesiyle sonuçlanmıştır.
  • bu sebeple ahıska türklerinin bir çoğunda ciddi anlamda özbek antipatisi vardır. özbekler bu olayla ilgili " türkler gitti rızık bitti" diyerek pişmanlıklarını dile getirirler. bizzat şahidim, ahıska türkleri çok çalışkan insanlardır.
  • bölgede üç güçlü güç söz konusu. çin, iran ve rusya. iranın derdi kadim zamanlardan beridir etki alanı içerisinde olan bölgeyi yeniden pers yurdu yapmak iken, çinin derdi arka bahçesi sayılabilecek bölgede ki etkinlikleri kontrol ederek xinjiang'da ki dönüşümü sekteye uğratabilecek olasılıkları bertaraf etmek ve elbette gelecekte kolonize edebilecekleri bu toprakları etki alanlarının dışına çıkışına izin vermemek. ruslarında derdi rus toprağı gördükleri orta asya'da kendilerine karşı bir bütünlük ve direnç sergileyebilecek tüm güçleri yok etmek ki onlarında amacı aynı, orta asya'yı ruslaştırmak. velhasılı bölgede üç adet kadim halklar ve ulusları var ve işin kötüsü amaçları aynı, bölgeyi etki altına alıp kendilerince dönüştürmek. günümüzde doğu türkistan bölgesi hanlaşırken, ruslarda bölgedeki ülkelere göçler yollamakta, svetlanalarla ivanlarla bölgedeki aktifliğini korumaktalar. iransa çok uzun çalışmaların ardından peştunlar üzerinden afganistanı batının ve doğununda yardımlarıyla iranileştirirken bölgenin kalanında ki iranileştirmeye odaklanmış gibi görünüyorlar, tacikler üzerinden fergana vadisini kaşımalarının bir nedeni var. bunun dışında bölgenin tarihi de bir karışık ancak bölgede yaşamış irani halklar kullanılarak söz konusu coğrafyada ki söz sahipliklerini sağlama almaya çalışıyorlar. iranın, irani kökenli olduklarına ikna etmeye çalışılan özbeklerin bu hareketinde bir parmağı var mıdır ki acaba? yoksa ırak'ta şii türkmenlere destek verirmiş gibi görünüp tüm kazanımları elde eden kürtlerin gizli destekçileri oldukları gibi bir oyun mu oynuyorlar? yani özbeklerle yakınlaşıp taciklerle mi vuracaklar onları? bölgeyi işgal yoluyla yavaş yavaş irani taciklere mi kondurmaya çalışıyorlar/çalışacaklar? yani tacikler üzerinden fergana ve çevresini etki alanına almayı denedikleri bir sır değil, tacikleri bu konuda iteleyen asıl gücün iran olmadığını düşünmek saflık olur. tıpkı özbekleri etkilemediklerini düşünmek gibi. ahıskalıların başına gelenlerin nedeni ne yazık ki bölgedeki etkin güçlerdir. çin, rusya ve iran. bu üçünün amaçları hemen hemen aynı, ulaşmaya çalıştıkları sonuçlarda öyle. işin aslı gelecekte bölgenin bu üçü tarafından yeniden dizaynı sırasında benzeri olayların yeniden yaşanacağını düşünüyorum. bu konuda dikkatli olunmalı.
hesabın var mı? giriş yap