fertilizasyon

• (bkz: döllenme)
• erkek ve dişi (gamet) üreme hücrelerinin bir araya gelmesi.
• bu yazarın fetöcü olduğuna dair emarelerin çok güçlü olduğuna dair şüpheler bulunmaktaydı. fakat artık şüpheyi de aştı bu iş. ömrünü fetöyle savaşmaya adamış kişiler hakkında fetöcü yaftası vurma girişimleri tam bir fetöcünün yapacağı hareketlerle örtüşüyor. ağır şüphe bulunmakta. kendisine ceza davası açmıştım, zaten hüküm giymesi an meselesi ama cumhurbaşkanına hakaret ve fetö soruşturması için de gerekli işlemleri ivedi ile başlatacağım. cumhurbaşkanı’na ve atatürk’e hakaret davalarından en yüksek cezayı almasını umuyorum.
• şakacı ciddi diyorum şakacı..
• baş aktroll ve fetöcuların saldırısına uğrayan yazar. aynen devam kardeşim, bunları deşifre etmeye.
• prens spermatitos penisos'un galea capitis miğferini kuşanarak prenses ovumina'yı kaleden, erderyaların elinden kurtarmaya gitmesi ve akabinde vuku bulan 1+1=1 durumu.
• sperm ile yumurtanın birleşme durumu. tebrikler
• iki haploid gametin —biri babadan gelen spermatozoon ve diğeri anneden gelen oosit— füzyonu sonucu yeni bir diploid hücrenin —zigot— oluşumu süreci.
  
  ejakülattaki 500 milyon sperm dişi genital kanalında biyoloji tarihinin en büyük soykırımlarından birine uğramak üzere yüzer ve fallopian tüplerine sadece 50-100 kadarı ulaşır. bu hücrelerden biri oosit ile temas haline geçer ve oositin —sperm ile karşılaşana kadar sessiz durumdadır— aktivasyonunu sağlar ve daha sonra 8 adımda meydana gelen fertilizasyon gerçekleşir:
  
  1. adım: sperm başı foliküler hücre tabakasını geçer ve oositi çevreleyen zona pellucida tabakasına tutunur. zona pellucide üç glikoproteinden oluşur: zp1, 2 ve 3. zp1, zp2 ve zp3 proteinlerini birbirine bağlar ve oosit çevresinde bir kafes oluşur. sperm membranında zp3 için reseptörler bulunur. zp-3 reseptör birleşmesi sinyal transdüksiyonunu başlatır.
  
  2. adım: sinyal transdüksiyonu spermde “akrozomal reaksiyon” ile sonuçlanır. akrozomal reaksiyon ile sperm mukus benzeri zona pellucida katmanını geçer. akrozom içerdiği hidrolitik enzimler sayesinde spermin penetrasyonu için yol açar. akrozomal reaksiyon sırasında hücre içi kalsiyum konsantrasyonu yükselir ve akrozomal dış membran spermin plazma membranı ile birleşir ve akrozomun içerdiği enzimler eksositoz ile serbestlenir.
  
  3. adım: spermatozoon zona pellucidayı penetre eder. akrozomun proteolitik enzimleri bu olayda merkezi rol üstlenir ve proteaz inhibitörleri ile penetrasyon engellenebilir. ayrıca sperm başının açısal hareketlerinin mekanik etkisi penetrasyonu kolaylaştırır.
  
  4. adım: sperm ve oosit membranları birleşir. oosit yüzeyindeki microvilli muhtemelen yüzey reseptörleri yardımı ile spermi çevreler. akrozomun posterior membranı —eksositoz sonrası sperm hücresinin plazma membranının ön kısmını oluşturur— oosit membranı ile birleşen ilk kısımdır. sperm oositin içine girmez; iki hücrenin membranı birleşir ve spermin sitozolik içeriği oositin içine boşaltılır. sperm membranı ise arkada kalmış olur; yılanların derilerini değiştirmesine benzer şekilde. komik.
  
  5. adım: oosit’te kortikal reaksiyon gerçekleşir. spermatozoon oosit’in plazma membranına penetre olurken inozitol trifosfat (ip3) adında bir fosfolipid ürünün oluşmasına yol açar ve ip3 endoplazmik retikulumda ip3 reseptörüne bağlanarak sitozole kalsiyum serbestlenmesini sağlar. kalsiyumdaki artış oositin 2. mayoz bölünmesinin tamamlanmasına yol açar ve kortikal reaksiyon gerçekleşir. kortikal reaksiyonda oosit plazma membranının iç tarafında bulunan veziküller membran ile birleşir eksositoz gerçekleşir ve zona pellucida üzerine etki edecek enzimler zona pellucida’nın sertleşmesine, zp reseptörlerinin yıkılmasına yol açar. böylece daha fazla spermin oosite girmesi engellenmiş olur. eğer polispermi meydana gelecek olursa embryo’lar gelişemez.
  
  6. adım: oosit 2. mayoz bölünmeyi tamamlar. fetal gelişim sırasında oosit —primer oosit olarak adlandırılır— ilk mayoz bölünmenin profaz aşamasında tutulur —dictyotene durum adı verilir. ilk mayoz bölünme ovulasyondan önce luteinizan hormon ve östrojen arasındaki pozitif feedback esnasında tamamlanır. bu aşamada, 1. polar body ve haploid sayıda duplike kromozom içeren sekonder oosit oluşur. fertilizasyondan önce kalsiyum artışı ile sekonder oosit ikinci mayoz bölünmeye başlar. ikinci mayoz bölünme ile ikinci polar body —haploid sayıda unduplike maternal kromozom içerir— oluşur. oosit polar body’i zona pellucidanın hemen altındaki aralığa atar —çoğunlukla ilk polar body’nin yakınına. oositin nükleusuda unduplike haploid kromozom içerir. olgunluğunu tamamlamış oositin kromozomu yoğunluğunu kaybeder ve dişi pronucleusu oluşur.
  
  7. adım: sperm nüklueusu da yoğunluğunu kaybeder ve erkek pronucleusu oluşur.
  
  8. adım: erkek ve dişi pronucleusu birleşir ve yeni bir hücre oluşur: zigot. kromozomların karışması —singami olarak adlandırılır— fertilizasyonun sonu ve embriyonik gelişimin başlangıcı olarak kabul edilebilir. fertilizasyon sonucu 23’ü anneden ve 23’ü babadan gelen 46 kromozoma sahip conceptus oluşur. sperm x kromozomu taşıyor ise xx seks kromozomlarına sahip bir zigot oluşur ve bir dişi gelişir. y kromozomu taşıyan bir sperm ise xy zigotu bir erkeğin gelişimi ile sonuçlanır.
• bu olaydaki şiirsel durum her zaman dikkatimi çekmiştir. saklı kapılar ardında bir ahenk söz konusu. gizemli olduğu kadar amacı çok belli aslında. fertilizasyon olmadan kısa süreliğine yaşayabilecek iki hücrenin birleşmesi sonucu sonsuza uzanabilecek hikayenin somut bir başlangıcı meydana geliyor. çok fantastik.
  
  o değil, uzun bir süredir kafamı kurcalayan, uzun ve zorlu süreçler sonucu oluşan değerli insan bedeninin çıkış yerinin neden anüsün bu kadar yakınında olması durumu. anüsü küçümsediğimden değil tabi de başka türlüsünü tasarlayacak hayal gücüm de yok. ama insan sormadan edemiyor işte.