fin de partie

• samuel beckett'in bir başka kısa oyunu, godot'dan daha az ünlü olmasına rağmen daha üstün tutanlar vardır.
• sonun gelmeyişi üzerine yazılmış bir beckett oyunu.
• samuel beckettin diğer oyunları gibi aşmış ve sıradışı bir oyunu. düzlem yayınlarından çıkan çevirisinin başarılı olduğunu söylemek mümkün.
  
  clov:fener yok edilmiş.
  hamm:peh..herkesin bildiği şey.
  clov:birazı kalmış.
  hamm:temeli.
  clov:evet.
  hamm:ya şimdi?
  clov:tamamen yokoldu.
• samuel beckett'in oyunu. genco erkal'ın türkçeleştirdiği metin, oyunu daha da soyut bir boyuta oturmuş. yani "daha da soyut" mümkünmüş. ve de, genco erkal'dan ustalık, bülent emin yarar'dan çıraklık dersiydi dün akşam oda tiyatrosundaki oyun sonu yorumu, üstüne laf söylenmez, o derece.
  
  "seni terk ediyorum.."
  "tamam."
• oyundaki hamm karakterinden bir inci:
  
  "...tanri kallesin teki... oyle biri yok!..."
  
  nell der ki:
  "hicbir sey mutsuzluk kadar gulunc degildir"
• kimi oyunların sonudur önemli olan; nasıl başladığı, nasıl geliştiği son hamleyi kimin yaptığının yanında değersizdir. ayşegül yüksel'in de belirttiği gibi beckett'in "oyun sonu"nda bu son hamle yapılamamıştır. hep hen ortada olmak isteyen hamm oyun süresince farklı yerlere hareket et(tiril)se de, oyunun sonunda yine ortadadır. sürekli "ben seni terkediyorum" diyen clov ise gitmemiştir, o da eski yerinde durmaktadır. kısacası bütün bu süreç içinde aslında hiç bir şey olmamıştır.
  oyunun en görkemli karakterleri ise nell ve nagg'dır aslında; absürd tiyatro adına, "saçma" adına gereken her niteliğe sahiptirler.
• beckett başta olmak üzere, genco erkal(hamm) ve bülent emin yarar(clov) ustalığı için gidilecek oyun.
  
  oyunda bir çok kişi sıkılabilir, yerinde kıpır kıpır saatine bakabilir, oturdukları koltukları gıcırdatabilir, cep telefonları titreyebilir, yanınızdakiler konuşabilir, saatine bakmak için telefonlarının ışığını açabilir, bunlara hazırlıklı olarak gidilmesi gereken de bir oyun.
  "her oyun artık öyle değil mi ki, nerede o eski tiyatro izleyici" düşüncesi peydah olur dimağlarda... işte orada girer clov:
  
  clov: “ne işe yarıyorum burada?”
  hamm: “bana replik vermeye”
• samuel beckett'in 50'ler parisinde, avant garde, yuksek sanat olcutlerini kullanarak/degistirerek yazdigi oyun. fransizca kelimelerden turettigi hamm ve clov karakterleriyle, varolusculugun insanin varligini her seye ragmen onaylayan goruslerini yok sayip elestirdigi ve de efendi kole diyalektigi'ne onulmaz bir ayar verdigi, bitirdigi oyun olarak edebiyat tarihi ansiklopedilerine anli sanli oyun olarak gecmistir. ayar alanindir tabi, varoluscuyum diye fasolari, faso agalarini ister istemez onaylayan, yerlerde surunen bati metafiziginden phoenix yaratmaya calisan cafe (e'sinin ustunde cizgi olanindan) entellerinin sorunudur.
  
  oyun boyunca herhangi bir aksiyon olmaz, elestirecek ve buyutecek her hangi bir konu bulunmaz. copte yasayan ana ve baba vardir, ara sira cikip sacmalarlar. bir de oyuncak bir ayi kopek karisimi bir sey vardir, bir de teleskop vardir, herhangi bir sey gostermez. godot bile beklenmez, godonun adi bile gecmez. zira sirf godot'u bekleme aksiyonu bile sorunlu bir haldir hamm ve clov gardaslar icin. bir de old stancher vardir. o eski old stancher, o eski mendil, londralilarin terleyen alinlarina teri emsin diye orttugu mendil, beckett icin avrupanin icinde bulundugu buhrani, fasizmi, kolonici, saldirici, mizojin kulturu cok iyi simgeler. o mendil artik, ter degil kan emmektedir.
  
  karakterler artik birbiriyle de didismez, arzu ve istek duymazlar kendilerini tanimak, tanitmak, "ben, ben, ben, ben" diye etrafta dolasmak ucun. zira her istek, diylektigin, tarihin her acilimi, her adimi yeni bir tehlike sinyali vermektedir, verecektir. efendi de yoktur, kole de. efendi kole bile degildir. herkes koledir. insanin tum baskici unsurlar altinda ezildigi, minimuma indirgendigi, herhangi bir kelam etmesinin herhangi bir mana ifade etmedigi bir ruh hali vardir oyunda. harold pinter'in deyimiyle, yazilmis en mukemmel oyundur, zira fazladan kullanilmis tek bir kelime yoktur .
• (bkz: fin del juego)
  benim gibi pesi espanol dilini seçip oynayan hastalıklı arkadaşlar tarafından ne olduğu bilinebilir.
• samuel beckett'ın 1957 tarihinde kaleme aldığı tek perdelik tiyatro oyunudur. herkes godot'yu ağzından düşürmezken beckett'ın önemli ve değerli dramalarından birisi olduğu gözden kaçar hep.
  
  genco erkal'ın oynadığı ve dostlar tiyatrosu tarafından kotarılmış olanı "oyun sonu" adıyla yurdumuzda yakın geçmiş içerisinde sahnelenmiştir.