abdullah tukay ^*

• gabdullah tukay (1886-1913), kısa süren hayatında , tataristan ulusal marşı başta olmak üzere pek çok esere imza atmıştır. eserlerinin tamamı 5 ciltden oluşmakta. her tatar çocuğunun bildiği "anan tili" adeta ulusal marş gibi bilinmekte. her yıl adet haline gelen "gabdulla tukay şiir bayramı" başkent ,kazanda yapılır aynı zamanda tatarisatan hükümeti şairin doğum gününde meşhur yazar, sanatçılara "tukay ödülü" vermektedir.
  ayrıca "gabdullah tukay" adı "ankara büyükşehir belediyes"inin bir kararı ile bahçelievler semtinde "kazan kültür derneği"nin bulunduğu caddeye verilmiştir
• tatar halk sairi ve yazarı. anıtkabir'in onunden gecen akdeniz caddesi'nin ismi değistirilmis ve caddenin ismi abdullah tukay caddesi yapılmıstır.
  (bkz: gabdullah tukay)
  
  (bkz: http://w9.gazetevatan.com/…i_216952_1&newsid=216952)
• abdullah tukay tatar milli şairidir... temrin dergisinde ilk kez osmanlıca yazdığı şiirler ortaya çıkarılmış ve türk ocaklarından tukay'a giden taziye mesajı yayınlanmıştır. bir dönem osmanlı başkentine gelmiş, orada osmanlı şiiri hakkında malumat toplamıştır.
• kendisi için en güzel yakıştırma "şimal türklerinin şairi" olacaktır şüphesiz.
• maalesef bolşevik propagandalarına kanıp tatar milli davasını terk etmiştir.
• (bkz: abdullah gabdulla tukay)
• geçenlerde beni şaşırtan bir cadde. yıllardır bildiğimiz akdeniz caddesi saçma bir şekilde değişmiş. madem öyle ünlü bir şairimizin, edebiyatçımızın ismi verilseymiş. hiç hatırlamıyorum zaten onlara hitaben bir cadde, sokak ismi olduğunu. şu başlıkta bile bir tane şiirini göremediğimiz adamları geliyorlar cadde ismi yapıyorlar. evet benim için sıradan bir "adam". yolun ortasında kocaman heykeli anlamsız bir biçimde durmakta. tataristan'a müracaat edin, onlar kendi caddelerine bu ismi versin, çok seviyorlarsa. hayır, nedir bu garip garip hiç bilinmez, türkçeye bile zar zor çevirisi bulunan edebiyatçıları cadde ismi yapma merakı, heykelini yapma merakı. zaten bunların heykel anlayışı ünlü, ünsüz bir zatın heykelini yapmadan öteye de gidemiyor ya, neyse!
  
  ayrıca linkin kaybolabileceğini düşünerek vatan'da bu caddeyle ilgili çıkan haberi spoiler olarak ekliyorum.
  
  --- spoiler ---
  
  melih gökçek'ten tartışma yaratacak bir uygulama daha...
  ankara büyükşehir belediyesi, anıtkabir’in önünden geçen ve 30 yıldır adı ‘’akdeniz’’ olan caddenin ismini, ‘’abdullah gabdulla tukay caddesi’’ olarak değiştirdi.
  
  oysa 30 yıl önce bu caddeye akdeniz ve caddeye açılan üç sokağa da ordular, ilk ve hedef sokak adları varilmiş, böylelikle atatürk’ün ünlü sözü ‘’ordular ilk hedefiniz akdeniz’’ oluşmuştu. kimsenin tanımadığı abdullah gabdulla tukay’ın ise, 96 yıl önce ölen bir tatar şair olduğu öğrenildi.
  
  ankara’da son zamanlarda yıllanmış sokak ve cadde isimleri tanınmayan ve türk tarihi ile ilgisi olmayan kişilerin adları ile değiştirilmeye başlandı. son icraat ise anıtkabir’in önündeki cadde oldu. akdeniz caddesi'ne adı verilen, abdullah gabdulla tukay ise 1913’de ölmüş tatar bir şair… tukay, tatar milli marşını da yazmıştı. ankara’nın kavaklıdere semtindeki bilir sokağın adı da, bir süre önce ‘’abay kunanbay sokak’’ olarak değiştirildi. kunanbay da 105 yıl önce ölen bir kazak şair…
  
  bangabandhu şeyh mucibur rahman caddesi
  
  çayyolu semtindeki bir caddenin adı bengaldeş’in kurucusu ‘’bangabandhu şeyh mucibur rahman’’ olarak değiştirilirken, caddedeki konutlarda oturan ve buna tepki gösteren vatandaşlar ise ‘’cumhuriyet devrimlerinin bekçisiyiz bulvarı’’ adlı yeni bir tabela yaptırıp eski tabelanın üzerine astılar.
  
  ankara’nın balgat semtindeki balgat caddesinin adı ise süleyman hacı abdullahoğlu caddesi oldu. bu kişinin de, denizli’nin kale ilçesine bağlı kızılcabölük beldesindeki ‘hacı abdullahoğlu’’ sülalesinden olduğu öğrenildi. ancak neden ankara’daki bir caddeye adının verildiği anlaşılamadı. ankara büyükşehir belediye başkanvekili seyfi saltoğlu da, bir süre önce çayyolu semtinde oturduğu konutunun önündeki fırat caddesine, kendi adını vermiş ve bu caddeyi ‘’saltoğlu bulvarı’’ olarak değiştirmişti. ancak açılan dava sonucu caddenin adının değiştirilmesi kararı iptal edilmişti.
  
  mit’in önündeki cadde
  
  ankara’da bir ilginç değişiklik ise yenimahalle semtinde bulunan milli istihbarat teşkilatı müsteşarlığı'nın önündeki cadde oldu. ‘’çınardibi’’ olan bu caddenin adı da, ‘’şehit binbaşı ahmet cem ersever caddesi’’ olarak değiştirildi. jitem’in kurucusu olduğu öne sürülen ve bazı faili meçhul cinayetlerle anılan jandarma subayı ersever, mit’te görev yapmadı. susurluk sürecinde binbaşı rütbesindeyken istifa eden ve bazı açıklamalarda bulunmaya başlayan ersever, yardımcısı mustafa deniz ve sevgilisi neval boz ile birlikte öldürüldü ve katilleri yakalanamadı… mit, ankara büyükşehir belediye başkanlığı'ndan, bu caddeye mit eski müsteşarı adnan ersöz’ün adının verilmesini istemiş, ancak belediye caddeyi ‘’şehit binbaşı cem ersever’’ olarak değiştirmişti. bu değişikliğin ardından caddeye asılan tabelalar, bazı kişilerce sökülmüş ve daha sonra belediye tarafından yeniden aynı tabelalar takılmıştı.
  
  neler değişti?
  
  ankara’da son zamanlarda değiştirilen bazı sokak ve cadde isimleri şöyle:
  
  akdeniz caddesi: abdullah gabdulla tukay caddesi
  bilir sokak : abay kunanbay sokak
  balgat caddesi: süleyman hacı abdullahoğlu caddesi
  bahçelievler 1. cadde: taşkent caddesi
  emek 4. cadde: bişkek caddesi
  bahçelievler 7. cadde: aşkabat caddesi
  bahçelievler 4. cadde: kazakistan caddesi
  çevre sokak: üsküp caddesi
  çınardibi caddesi: şehit cem ersever caddesi
  
  (gazeteport)
  
  --- spoiler ---
• (bkz: #28669535)
• osmanlıca'nın etkilerinin görüldüğü şiirlerinden biri dertli değil miyim'dir, bu şiir ilk iki dizesiyle içimi titreten pek sevdiğimdir.
  
  "dertli mesul olur mu? müptelayım, neyleyim?
  cismim ve canımla beraber bir belayım, neyleyim?
  
  neyleyim, aslım, esasım dertle kurulmuş,
  ta ezelden, dertle, şevkle yaratılmışım, neyleyim?
  
  dertlilerin en üstünü benim, cihanda,
  çünkü, her bir derdin başı, başlangıcıyım, neyleyim?
  
  yok yüceliş aşığa, insanlar arasında ebediyen,
  sanki ben toprak altında bir toprağım, neyleyim?
  
  kerbela’da allah aşkı yolunda şehit olsalar
  ben de muhabbet yolunun şehidiyim, neyleyim?"
• 'tatarların puşkin' i lakabıyla anılan şair ve yazar. yirmi altı yıllık yaşamına bir dolu yazı ve şiir sığdırmıştır. heyecanlı, idealist ve toplumcu bir kişiliktir. sosyalistliğini bir gençlik hevesi olarak görmek lazım; ki ömrü yetseydi çok büyük bir ihtimalle stalin'in 37 kırımından payını alacaktı.
  
  hasta yatağında yazdığı bir şiir:
  
  ne olurdu doğum denilen sırat'tan geçmeseydim!
  ömrün bu acı şarabını içmeseydim!
  dönüyor ama, geçmiyor, bitmiyor ömür de,
  bahar geliyor, ateşler saçarak, sen kışlasan da.
  yoruldum artık, nerede son durağım ?
  atılıyorum, bir yerine üç adım atıyorum.
  karşıma çıkma güneş, ey kanlı leke!
  ak kefen gibi yayılma üzerimize, tan.
  intihar edeceğim ancak, tanrı 'dan korkarım.
  acı çekmez, hastalanmazdım hiç yoksa ben.