galvarino

• muhtemelen tarihteki en onurlu, en çılgın özgürlük mücadelelerinden birini gerçekleştiren mapuche yerlisi.
  
  galvarino 16. yüzyılda güney amerika'da önüne gelen ırkı sindiren ispanyol kolonisiyle yapılan bir savaşta esir düşer. tek kolunu keserek diğer yerlilere ders vermek isteyen ispanyollar'a diğer kolunu da uzatır ve kestirir. kafasını tahtaya koyduğunda ise ispanyol'lar bu halinin yerlileri sindirmesi için onu canlı bırakıp kabilesine yollarlar.
  
  sindirmek ne kelime: galvarino, komşu kabileler ile oluşturduğu 1500 kişilik ordunun en önüne geçer, iki eline bıçaklar bağlar ve savaşa koşar. bir manyağın arkasındaki bu ordu ispanyollar'ın atlı-tüfekli ordusuna uzun süre sonunda yenilir; ancak galvarino'nun bu mücadelesi ispanyollar için sonun başlangıcıdır.
  
  çünkü galvarino'nun etkilediği mapuche'ler, güney amerika'da ispanyollar'ın 300 yıl boyunca savaşıp sindiremediği ve en sonunda topraklarından çekilmek zorunda kaldığı tek ırktır.
• mapuche ırk mıymış?
• kolları olmayan mapuche savaşçısı; galvarino
  mapucheler 1500lü yıllarda günümüz arjantin ve şili topraklarında yaşıyorlardı. ancak ispanyolların üstün ateş gücü ve teknolojilerine karşı yeterli bir direniş gösterememiş ve inkalar yenilmişti.bu sayede ispanyollar perudan mapuche bölgesine inme fırsatını yakaladılar.
  1557 8 kasımında şilinin merkezinde gerçekleşen lagunillas savaşında mapuche nüfusunu kolayca yenmeyi başardılar ve ararlarında galvarinonun da olduğu 150 kişiyi de ele geçirdiler.
  vali garcia hurtado de mendoza adamlarına her mapuche savaşçısının sağ elini ve burnunu kesmelerini emretti, bunlardan biri olan galvarinonun iki eli de balta ile kesildi ve diğerleriyle birlikte mapuchelere korku vermek ve mesaj iletmek için serbest bırakıldılar. ispanyollar mapuche generali caupolican'a teslimiyet ya da ölüm mesajı göndermek istiyorlardı.
  ancak önceden de bilinen bir adam olan galvarino mapuchelere savaşmaları gerektiğini haykırdı. hiçbir şey bu zalim ispanolların yönetimi altında yaşamaya değmezdi. ''kardeşlerim, krallığımıza girdikleri günden bugüne kadar yaptıkları ve yapmakta oldukları açık zararı görerek bu hıristiyanlara saldırmayı neden bıraktınız? ve yine de size yaptıklarını ve gördüğünüzü size yapacaklar. ve yine de bana yaptıklarını gördüğünüzü size yapacaklar, ellerinizi kesin, eğer bu kadar zararlı insanları bizim için, çocuklarımız ve kadınlarımız için en iyi şekilde yıkıma uğratmak için gayret göstermezseniz.
  galvarino kesilen ellerinin yerine bir çift kılıç sardı. elleri olmayabilirdi ama savaşmasına engel değildi. kendisi cesaretinden dolayı bir savaşçı grubunun komutasına verildi. bir aydan kısa bir süre sonra galvarino tekrar ispanyollara karşı savaştı. kesilen kollarını göstererek ''sizi ele geçirirlerse size de bunu yaparlar, gerekirse ölün çünnkü anavatanınızı savunurken ölüyorsunuz'' 30 kasım 1557'de millarapue muharebesi'nde yaklaşık 3.000 mapuche savaşçısı ile 1500 ispanyol askerine pusu kurdular. ancak erken saldırı ve teknolojik üstünlük gibi etmenlerin etkisiyle mapucheler yenildiler. galvarino'nun akıbeti meçhuldür. bir anlatıya göre canlı yakalanmamak için kendini öldürmüştür. diğerine göreyse hayatta kalan az kişiden biriydi ve mendoza köpeklere atılmasını emretti. ancak daha sonra asılarak idam edildi. galvarino ölse de mapuchelere ve direnişlerine bir ilham kaynağı olur. bu olaydan sonra savaş devam etti. ispanyol ordusu lagunillas savaşını sürdürdü. caupolicán , millarapue savaşı'nda pusudan saldırarak mendoza'nın ilerlemesini engellemeye çalıştı ama başarısız oldu. savaşmaya devam ettiler ve kaleninn kapısının bir yanakuna (bir çeşit tam zamanlı yerli memur) tarafından açılmasını umarak saldırdılar ancak kapılar açılmadı ve yenildiler. caupolicán kaçmayı başarsa da başka bir ihanete daha uğradı ve yakalandı. kazıya geçirilerek idam edildi. bu durum mapucheleri yıldırmaktan çok daha da savaşmaya istekli olmalarına yol açtı. caupolicán'ın oğlu liderliğinde direnişe devam etseler de başaramadılar ve sonunda barışmış gibi davrandılar ve vali mendoza bu topraklardan savaşın artık bittiğini düşünerek ayrıldı. ancak mapuche'ler yeni bir isyana hazırlandı, yeni bir lider seçti ve plan yaptı. lumaco bataklığına çekilip demir kullanmayı, her türlü ispanyol silahlarını kullanmayı, ispanyollardan ele geçirilen ata binmeyi ve daha iyi stratejileri ve taktikleri öğrendiler. bunu da gerek deneme yoluyla gerekse ele geçirdikleri ispanyollar yoluyla öğrendiler. yeni bir vali gelse de düşmanlıklar dinmedi. 1723'e kadar aralıklarla tekrar ve tekrar ayaklandılar. bu sayede mapucheler kendi kültür ve varlıklarını diğer bölge halklarına kıyasla çok daha korumayı başardılar ve günümüze kadar gelebildiler. çünkü ispanyollar beklenenden çok daha fazla insan (ispanyollar yeni dünyadaki en büyük kayıplarını burada vermişlerdi) ve maddi kayıp vermelerinden dolayı tekrar ve tekrar bunlarla uğraşmak istemediği için onlarla anlaşmak, ticaretlerine izin vermek ve yaşam haklarını sağlamak zorunda kaldılar. işte tüm bu 1546-1656 dönem de arauco savaşı olarak bilinir.
  üstteki entryi de düzeltelim. mapuçeler din, yaşam, kültür, ticaret ve yönetim bakımından ortak bir kültüre sahip olan farklı etnik topluluklardan oluşurlar. bir ırk değillerdir, savaş zamanı esir kadınlarından dolayı mestizoluk bile oldukça yaygındır çünkü etnik bir kaygıları da yoktur.