genellemek

• herhangi bir tutarlı, kontrollü veriye, bilimsel vizyona, kısaca denetlenebilir bir araştırmaya dayanmadan yapılan genellemelerin çoğu safsatadan ibarettir. (kaldı ki bilimsel genellemeler bile "ideal tip" olarak sunulur, yani onun gerçeğe tekabül etmediği bilinir, bir laboratuvar işlevi görsün, kıyas imkanı sağlasın diye yaratılır o ideal tipler. bu konuda daha detaylı bakmak isteyenler max weber'den başlasın.) ancak safsata tipli klişeler, tek derdi bir "yargı" belirtmek olan insanların sıkça kullandığı bir araçtır ve gerçeklik bağı da geçerliliği de yoktur.
  
  işte benim bu genellemelerle şahsen derdim var. öyle ki, şu sözlük semalarına baktığımda da şimdiye kadar takıştığım sözlükçülerle çoğunlukla bu sebeple takıştığımı fark ettim. birçok insanın kesinlikle bilimsel bir düşünme ve akıl yürütme tarzı yok, metodoloji namına hiçbir şey bilmiyor, ırkçılığını/milliyetçiliğini/cinsiyetçiliğini/elitizmini ve cümle kusurunu gizlemek için stereotiplere/klişelere sarılıyor ve siz "buna yönelik veri nedir? buna hangi bilimsel araştırmayı kaynak gösteriyorsunuz?" diye sorarsanız karşınızdaki hiddetleniveriyor. çünkü kendisi de biliyor ki aslında öyle bir kaynak yok.
  
  yıllar içinde şurada kadınların beyninin az gelişmiş olduğunu söyleyip farklı olmayı "az gelişme" zanneden salaklar da gördüm, bulvar gazetelerinde çıkan 3. sınıf haberleri "araştırma" diye link veren zavallıları da... 3 milyon suriyelinin topunun "dilenci/şeriatçı/pislik/hırsız" olduğunu iddia eden zenofobikler de gördüm, "ermenilerin hepsi haindir" diyen zavallı tosuncuklar da... bir ülkenin kültürünün yekpare olduğunu iddia edenleri de gördüm, biyoloji bu kadar ilerlemişken hâlâ safkan bir millet varmış gibi bir kurgu olan millete ait görülen tüm bireylere tek tip yapı biçen akılsızlar da... kültürün değişken, akışkan, bölgesel ve zamana bağlı olduğunu anlamayan sabit zihinlileri de gördüm, "kadınla erkek arkadaş olamaz" gibi kendi 3-5 kişilik çevresinden yola çıkıp 6 milyar insanı genelleyen çapsızları da... bu insanları eleştirdiğinizde sizden kötüsü yok. biri de demiyor ki "ben evrenin merkezi miyim, ben kimim de elimde hiçbir araştırma verisi olmadan, kendi çevremden yola çıkıp bu kadar büyük grupları genelleme haddini kendimde buluyorum?" bu soruyu siz sorarsanız ukala olursunuz, kibirli olursunuz, ama bu kendini her bilginin anahtarını elinde tutar zanneden tipler zinhar kibirli değildir, ne münasebet!
  
  ve artık illallah ettim, resmen ikrah getirdim! liselerde bile doğru düzgün okutulmayan mantık derslerini ilkokuldan itibaren zorunlu tutmanın, kişilere metodoloji öğretmenin, gerçekten sorgulamanın ne olduğunu öğrenmenin önemini her gün yeniden anlıyorum. çünkü kendini kültürlü, eğitimli zannederler, hani sorsanız "eğitim tarzımız çok ezberciiiii, hiç sorgulamacı diyıllll" diye ağlayanların bizzat kendisi hiç sorgulamacı değil. "savurduğum bu klişelerin aslı astarı nedir, benim sınırlı gözlemim kontrollü gözlem ve deneyin yerini tutabilir mi, madem belli iddialarım var bu iddiaları başkaları da düşünüp deneye tâbi tutmuş mu, tutmadıysa bakayım da ben tutayım..." diyorlar mı? demiyorlar. ama sorsanız hepsi ennnn birinci kültürlü insan. ondan eğitimlisi, bilgilisi, bilimseli yok. ama daha düşünme tarzınız çarık çürük? daha şahsi teorilerinizi kanunmuş gibi sunmama yönünde bile gerekli etik tavrı gösteremiyorsunuz? kendinizi çok yukarıda görürken en temel düşünme ve sorgulama gereklerini bile yerine getirmiyorsunuz? ben ne anladım o halde sizin eğitiminizden? mantık 101 deyince bel bel bakıyor, fallacy kullanmadan argüman bile üretemiyor, içerik desteğinden yoksun fikirlerinizin çürüklüğünü bile göremiyorsunuz; kalkmış ahkam kesiyorsunuz.
  
  bir kişi, üç kişi, beş kişi için değil bu laflarım, o kadar azla kalsa böyle patlayıp coşmazdım herhalde. çoğu debe'de ırkçı genellemeler, çoğu fav delisi entry'de cinsiyetçi genellemeler, nereye baksam klişelerden boğuluyorum... o ağzınıza sakız ettiğiniz "sorgulama"yı az kendiniz için yapın bir zahmet. bir dahaki ortalığa genelleme kusma anınızda bir saniye durun da bir sorgulayın "bunun verisi nerede, ben neye dayanarak böyle genellemeler yumurtluyorum?" diye...