gündüz yarasaları ^*

• kanımca kötü 'şair', fakat kelimenin bütün çağrışım yüküyle iyi 'feylesof' oruç aruoba'nın, -felsefeye uzak düşmeksizin- şiire en çok yaklaştığı yapıtıdır. o kadar yüksekte uçuyor ki, elbet arada yüksek bir yerlere de konacaktı oruç; gündüz yarasaları işte o şahikadır. erinmemeli, zira bağlamdan koparılırsa ilk üç kısım anlamdan yoksun kalır; nitekim şiirin hemen başında "ilk ışınları görününce güneşin, tepenin gözkapaklarını kapan" yarasalar, sonunda "aydınlığın başladığı yeri karanlıkta sezeceklerdir" ki 'tanrısal buyruk' hakikatini müdafaa ve muhafaza edebilsin.
  
  bu sebeple şiirin tamamını naklediyorum:
  
  i.
  
  neyiz ki biz?
  ilk ışınları görününce güneşin,
  kaparız tepenin gözkapaklarını--
  çam değiliz ki, kollarımız açık
  ürpererek karşılayalım donuk ışığı.
  gölgeler kısalınca çıkarız ortaya,
  açıklıktır, aydınlıktır aradığımız,
  parlaklıkta bulur gücünü görüşümüz.
  tanımayız alacakaranlığı delen,
  tepelerin arasından seçen bakışı.--
  kör olmuş ışıktan gözlerimiz.
  gündüz yarasalarıyız biz.
  
  ii.
  
  geceyi düşleriz gündüzken,
  geceyken de gündüzü--
  yitirebileceklerimiz yitiktir
  onlardan uzaktayken -- ama
  özleriz, döneriz yeniden
  yitirmeden
  yitirebileceklerimizi
  yitiremediklerimize.
  yitirebilirdik, deriz;
  ama yalnızca bir fiil çekimi bu--
  tutsaklıklara bağlamışız özgürlüğümüzü.
  gündüz yarasalarıyız biz.
  
  iii.
  
  sağlamdır düşünce temellerimiz,
  ama altlarında kist vardır, sonra kum--
  dururuz gerçi, sapasağlam, kalın
  taştan duvarlarımızla, dimdik
  ayakta; ama biraz su, bir sızıntı
  kaydırır temellerimizi hemen.
  duyarız yerçekimini hemen,
  titreriz. sımsıkı, gergin
  bağlar vardır
  düşüncelerimizi ayakta tutan, ama,
  ya temelsizse temeli
  bütün bu bağları
  bağlayan
  bağın?
  bağlantısızca bağlarız bağlarımızı.
  gündüz yarasalarıyız biz.
  
  iv.
  
  yapacaklarımız vardır kocaman,
  kocaman başarılar, yüce çağrılar; ama,
  tutmadığımız bir eldedir aklımız,
  bir son selamda, biz aceledeyken gönderilen--
  nedir ki acelemiz, niyedir ki?
  camın boşluğunu arayan kocaman
  pervaneler gibi, kanat çırpan
  ışığa ulaşmak için
  çırpınan, camı kıracakmış gibi--
  düşmanımızdır oysa ışık bizim,
  kanatlarımızı yakan, kavuran--
  aradığımız --ışıkta-- nedir ki?
  ışıktan gelir ölümümüz.
  gündüz yarasalarıyız biz.
  
  v.
  
  hep bir dimdik, dümdüz dürüstlüktür duyduğumuz,
  ama bir kuşku kurdu kıvır kıvır kemirir köklerimizi--
  nasıl da kolaydır yalanlarımız, uydurmalarımız,
  nasıl da rahat. iç sızlaması nedir bilmeyiz;
  başedilemez gerçeklerimiz hazırdır çünkü hep--
  kozasında mışıl mışıl kanat takınır tırtılımız,
  sindire sindire yapraklarımızda açtığı delikleri.
  övünürüz delik deşik, bölük pörçük
  yeşilliğimizle -- yenmiş bitmiştir oysa
  büyüme noktalarımız, su çekmez artık
  kök uçlarımız, dökülüp gitmiştir
  taç yapraklarımız artık.
  nasıl da yabancı topraktan baş uzatmış taze fide bize.
  gündüz yarasalarıyız biz.
  
  vi.
  
  bir görsek andığımız yüzü,
  tanır mıyız? --tanır mıyız
  sevdiğimizi, bilir miyiz neydi--
  sevdik mi, seviyor muyuz?
  yürüyüşü, saçının dökülüşü--
  anımsar mıyız, anımsıyor muyuz?
  bir anıdan başka nedir ki sevgimiz?
  gündüz yarasalarıyız biz.
  
  vii.
  
  koy başını omuzuma yine.
  aldırma, söylenmeden kalsın
  düşünülmedikler, bilinmedikler -- bırak
  unutulsun geridekiler, özlensin ileridekiler -- bırak
  yansısın camda donuk ışık, usulca ışıldarken
  sabah, aydınlanırken uçup geçen yeşillik.
  gel -- uyuyalım güneş görününce,
  aşınca tepeyi göz kamaştırıcı ışık.
  uyanacağız nasılsa, dikelmeden ışınlar,
  dümdüz, aklaştırıcı olacak yeniden bakışımız.
  ama şimdi -- sanki sevdalı gibiyiz şimdi,
  sanki karanlıkta sezinledik aydınlığın başladığı yeri--
  şimdi kurduk sanki geceyi gündüzle,
  şimdi kuruttuk sanki gündüzü geceyle--
  aydınlığın karanlığında görür gözlerimiz.
  gündüz yarasalarıyız biz.
• bir şiirden çok gerçekle, sözcüklerle oynama çalışmasıdır. zaten aruoba'nın temel işlevidir. en bildiğimiz gerçekleri en somut halleriyle göstermek bizlere. hele bir de der ya:
  "bir görsek andığımız yüzü,
  tanır mıyız? --tanır mıyız
  sevdiğimizi, bilir miyiz neydi--
  sevdik mi, seviyor muyuz?
  yürüyüşü, saçının dökülüşü--
  anımsar mıyız, anımsıyor muyuz?
  bir anıdan başka nedir ki sevgimiz?
  gündüz yarasalarıyız biz."
  insan unuttuğuna utanır.
• oruç aruoba'nın şiire en çok yaklaştığı şiiri.
  
  "geceyi düşleriz gündüzken,
  geceyken de gündüzü--
  yitirebileceklerimiz yitiktir
  onlardan uzaktayken -- ama
  özleriz, döneriz yeniden
  yitirmeden
  yitirebileceklerimizi
  yitiremediklerimize.
  yitirebilirdik, deriz;
  ama yalnızca bir fiil çekimi bu--
  tutsaklıklara bağlamışız özgürlüğümüzü.
  gündüz yarasalarıyız biz."
• rahmetli oruç aruoba'nın en kıymetli eserlerinden biriydi.