hürriyet partisi

• katıldığı tek genel seçim olan 1957 genel seçimlerinde %3.8 oy alarak 4 milletvekili çıkarmıştır,çoğunluk sistemi uygulanan seçimde tüm milletvekilleri partinin birinci olduğu yegane il olan burdur'dandır.
• cumhuriyet tarihi siyasi partileri icinde sanki hakkettigi ilgiyi en az goren olusum. burada bile, sozlukteki bilgili yazarlarin dikkatini cekmemis bir parti. icindeki isimlerden (zaten sayilmis olanlara ek olarak ornegin fuat köprülü, şerif mardin), kurulusu (demokrat parti'den ayrilma) ve sonuna (chp'ye katilma) kadar cok daha genis boyutlarda incelenmesi gerekir.
  belki de turkiye tarihinde hic gerceklesememis bir merkez partisi basarisinin neden gerceklesemedigini anlamada erken bir ornek olacaktir. dp'nin baskici basin politikalarina karsi icinden gelen bir tepkiyle olusan bu partide, forum dergisinde gordugumuz isimlerin rolu, chp'ye katilmadan onceki ucuncu parti olarak alternatif sunmasi (ckmp'yi tabii ki buna dahil etmiyorum) ve benzeri unsurlarla bu partinin ayricalikli yeri onem tasiyor kanimca.
• mensuplarının bazıları daha sonra chp'de önemli mevkilere gelirken (turan güneş, fethi çelikbaş), önemli bir kısmı da (başta ekrem alican, raif aybar) 27 mayıs'tan sonra yeni türkiye partisi'nin politbürosunu oluşturmuşlardır. tabii arada hüsamettin cindoruk gibi tekrar kırat'a binenler de olmuştur. (cindoruk daha sonra adalet partisi kariyerine tekrar bir demokratik parti parantezi açmıştır, sene 1970)
• cumhuriyet türkiyesinin, belki de ilk ve tek liberal partisi.
  
  hürriyet partisi, basın özgürlüğü ve ispat hakkı çerçevesinde dp grubunda gelişen dalganma sonucu dp'den istifa eden bir grup milletvekilinin girişimiyle kuruldu. siyasal liberalizmi kendisine merkez edinen hürriyet partisi, dönemin aydınlarının da büyük desteğini almış, sol ve sağ özgürlükçü aydınları bünyesinde toplamıştı. şerif mardin, turan güneş, muammer aksoy, ibrahim öktem gibi isimler parti yönetiminde aktif görev almış, milletvekili adayı olmuşlardı. ne yazık ki, parti 1957 seçimlerinde sadece burdur'da başarılı olabilecek, bu hayal kırıklığının ardındansa 1958'de chp'ye katılacaktı.
  
  hürriyet partisi, özgürlükçü misyonuna chp'ye katıldıktan sonra devam edecekti. hürriyet partisi kökenli isimler, chp'nin 1959'da yayınlanan ve pek çok özgürlükçü ilke içeren "ilk hedefler beyannamesi"ne ve 1961 anayasası'nın hazırlık sürecine destek vermiş, bu süreçlerin şekillenmesinde rol oynamış, hatta chp'nin sonraki yıllarda meyledeceği "ortanın solu" yolunun da hazırlayıcısı olmaktan imtina etmemişlerdir. ezcümle, az zamanda çok iş başarmışlardır.
• 1955 yılında ankara'da kurulmuş, 1958'de fesh edilmiş siyasal parti. kurucu ve yöneticiler şunlardır; fevzi lütfi karaosmanoğlu, prof. turan güneş, ibrahim öktem, cihat baban, fethi çelikbaş, ekrem alican, raif aybar, enver güreli, kasım küfrevi, ekrem hayri üstündağ, ziyat ebüzziya. sonradan chp'ye katılarak bu partinin ilk hedefler beyannamesi sürecinde yenilenmesinin itici gücü olmuştur.
• zamanında 6-7 eylül olayları'na karşı afiş hazırlamış parti:
  
  http://www.haberpi.com/…sten-secim-afisleri-29.html
• 1957 seçimleri öncesi bu partiye katılan isimler arasında bulunan diğer ilginç muhteremler:
  
  aydın yalçın
  münci kapani
  muammer aksoy
  coşkun kırca
  cemal aygen
  
  cemal aygen'e göre parti 300 vekil çıkaracaktır 1957 seçimlerinde. lakin çıkara çıkara 4 vekil çıkarabilmiştir.
  bunun üzerinde prof. aydın yalçın abd'ye dönmüş, hp'ye ideolojik klavuzluk eden forum dergisi de rotasını turhan feyzioğlu ve osman okyar'ın yaptıkları gibi chp'ye kırmışlardır. zaten hp de 1958 sonlarında chp ile birleşmiştir.
  
  kemal karpat bu birleşimi büyük bir hayal kırıklığı olarak görür.
• kulislerde konusulanlara gore meral aksener'in kuracagi partinin adi. isim guzel ben begendim.
  
  slogan da hazir; istibdata karsi hurriyet.
• adnan menderes'in demokrat partisinden ayrılan 21 milletvekilinin kurdukları parti. 1957 seçimlerinde 4 milletvekili çıkardılar. sonra kendilerini feshettiler ve chp limanına demir attılar.
• bu parti hakkında bir analiz için; https://www.atam.gov.tr/…ads/3-mustafa-albayrak.pdf