*

  • ittihat ve terakki muhalifi parti.
    yani neymis; cok partili hayata 1946'da degil daha cumhuriyyet ihdas edilmeden evvel geçilmişmiş!
    bu parti mensubları arasinda rıza tevfik bolukbasi ve refik halit karay gibi edebiyat erbabı varsa da; itttihatçı takımının sahip oldugu munevverkadro -bildigim kadarıyla- yoktur.
    enkaz devraldıkları dogru olmakla beraber; bunyelrindeki ittihatçı düşmanlığının irrasyonel boyutu memleket meselerini algılamaktan kendilerini alıkoymuş ve hamakatın hıyanetten daha muzır olabilecegini yedi düvele isbat etmişlerdir.
  • belli bir fikir, hedef ve ideoloji etrafından birleşmeyen, daha çok ittihat ve terakki muhaliflerini çatısı altında toplayan, bu yüzden de fazla etkili olamamış bir antici partisidir. mesela dönemin en mühim ittihatçı muhalifi şahsiyetlerinden refik halid karay daha sonraları kaleme aldığı yazılarda itilafçıların da sümsükçe davrandığını kabul eder. yine de serbest fırka, demokrat parti geleneğinin ilk nüvelerinin görüldüğü oluşum gibi bakmak çok yanlış olmaz, ama organik ve fikirsel bir bağ kurmak yanlış olur.
  • idris küçükömer hoca, ittihat terakki-chp arasındaki tarihsel sürekliliğin karşısında hürriyet itilaf -dp-ap çizigisi olduğunu söyler. bu yönüyle türk siyaset tarihinin pek anılmayan ama çok önemli aktörlerindendir bu parti.tabii "bizim parlamenter rejim cumhuriyetle başladı" deyip meclis-i mebusanı yok sayan tarihçilerimiz, resmilerimiz bu partiyi de "allah allah var mıymış" diye karşılarlar.
  • ii. meşrutiyet devrinde faaliyet gösteren ikinci, ancak bu devrede kurulmuş olanlar içinde birinci büyük partidir. kuruluşundan kısa bir müddet sonra istanbul ara seçimlerini kazanmış, bundan ötürü iktidar olma yolunda büyük ümitlere kapılmış, bu durum ise ittihat ve terakki'yi ürküterek meclis'in feshiyle neticelenen siyasi gelişmeleri başlatmıştı. çok partili siyasi hayatımızın, 1946 seçimleriyle birlikte en çok tartışılan 1912 seçimlerinde, hürriyet ve itilaf fırkası meclis'ten tasfiye edilerek siyaset sahnesinden uzaklaştırılmıştır.
  • bu firka konusunda araştırma yapılması gerekecekse ilk başvuracagınız kaynak ali birinci hocanın kitabı olmadır. sanırım bu alanda tek.
  • (bkz: miralay sadik)
  • iki tanedir. ilki 1911'de kurulmuştur, ikincisi 1919'da. ilki yok sayılır, ikincisi hainlikle suçlanır.
  • özgürlük ve dayanışma partisi
  • alemdar gazetesi yayın organı olmuştur partinin. genelde birinci dünya savaşından büyük acılar ve kayıplarla çıkmış olmanın suçunu tellioğullarında - ittihat ve terakki fırkasında- arıyorlar ve haleflerini zorbalıkla suçluyorlar.. onlara göre ingilizlerle anlaşılmalı ve sonrasında zayıflamış olan devlet teşkilatı yüzünü doğudan batıya çevirerek yeniden ayağa kaldırılmalı. yunanlıların izmir'i işgali sonrası zayıflıyorlar..
  • eğer türkiye'de düzen siyasetini besleyen ana kaynaklara dönüp baktığımızda yusuf akçura'nın üç tarz-ı siyasetini görüyorsak, düzen siyasetinin taşıdığı pragmatizm açısından hürriyet ve itilaf'ı görebiliriz. denge siyaseti açısından değil ama düzen siyasetine damgasını vuran pragmatizm açısından gerek ittihat terakki'yi, gerekse de kendisinden sonra gelen ve tüm akımların ilginç bir karışımı olan kemalizmde de kaynağın bu parti olduğunu görebiliriz.
hesabın var mı? giriş yap