• yahudilerin mısırdan çıkışının öyküsünü ve bunu anmak üzere pesah kutlamalarında yenilen kendine has yemeğin ritüelini anlatan metin. iberya ve avrupa kökenli tezhip sanatkarları içlerinde tevrat sahnelerinin bulunduğu birçok hagada resimlemiştir.
  • türkiye'deki cemaatçe bilinen yaygın örneklerinden biri rabi nisim behar'a aittir. agada şel pesah adıyla kütüphanelerde, gittigidiyorda, sahaflarda falan aranabilir.
  • ispanyolca, ibranice, türkçe derken; okunma saatini 1'den 1 buçuğa, hatta neredeyse 2'ye çıkarmıştır. yine açlıktan karın ağrıları çekilecek, arada yenen bir parça matsa, lütuf olarak görülecek. hadi bakalım.

    ha, bi de: (bkz: pesah)
  • hagada, hikaye anlatmanin, insan dogasindaki onemini ornekleyen bir kitapciktir. bir hagada acilisinda da buna kisa bir hikaye ile deginilir:

    bir din adami, insanlarin dogru yoldan saptigina sahit olunca, her zaman yaptigi gibi ormandaki belirli bir taslik alana dua etmeye gider. bir ates yakip, merhamet duasinin okur. tanri duasini duyar, ve insanlarin kalbine merhamet gonderir ki, dogru yoldan sapmasinlar.

    daha sonra, din adaminin ogrencisi, ayni dertten muzdarip olup insanlara barisi hatirlatmak istediginde, ormandaki ayni taslik alana gider, ve tanri'ya yakarir: 'tanrim, lutfen sesimi duy! atesi nasil yakacagimi bilmiyorum, ama merhamet duasini biliyorum.' bu tanri icin yeterlidir, tanri duayi isitir ve insanlarin kalbine merhamet gonderir.

    yillar sonra, bir baska dini yerinde bir ogrenci, bu sefer kendi halkinin dogru yoldan saptigina sahit olunca, ormandaki ayni taslik alana gider, ve tanri'ya yakarir: 'tanrim, atesi nasil yakacagimi bilmiyorum, duanin sozleri de bana ogretilmedi, ama ormandaki taslik alanda okumam gerektigini biliyorum, bu sesimi duymana yeter mi?' bu tanrinin yakarisi duymasi icin yeter, ve tanri insanlara dogru yolu hatirlatir.

    yuzyillar sonra, bir baska din adami, ayni zorluklarla karsilasir. evinde oturup, ellerini yuzune koyar, ve der ki 'tanrim, atesi yakmayi bilmiyorum, duanin sozleri de bana ogretilmedi, ormanda nereye gidecegimi bile bilmiyorum. tek bildigim sey bu hikaye, bize yardim et.'
    ve, tanri icin hikayeyi duymak yeter.
hesabın var mı? giriş yap