• ittihatçılara karşı muhalefet yapan hürriyet ve itilaf fırkasının/cemiyetinin/grubunun silahlı gücüydü o vakitler. şimdiki cumhuriyette bir sürekliliği var mıdır? bilinmez!
  • ittihat ve terakki yönetimini devirmisler ve iktidara egemen olmuslar ancak edirne'nin birinci balkan savasinda düsmesi sonucu bu sefer karsi bir baskinla devrilmislerdir. prens sabahattin'in etrafinda toplanmis olan hürriyet ve itilaf fırkası'nın askeri kanadidir.
  • can dündar dan aldığımız bilgiye göre 20. yüzyıl başında ”memleket elden gidiyor” diyerek bir araya gelen ve iktidarı devirmek üzere muhtıra veren ilk “kurtarıcı” subay grubuymuş.
  • ittihatcılara muhalif askerlerin oluşturduğu bu gizli komitacı (paramiliter) grup bir de “halaskaran-ı vatan” adıyla parti kurmuşlardır. amaçları, ittihat ve terakki hükümetinin düşmesini, yerine hanedanın etkisinin daha fazla hissedileceği bir hükümetin gelmesi olmuştur. nitekim, bu grubun, türk-ingiliz teali cemiyeti, hürriyet ve itilaf partisi ile oluşturdukları muhalefet cephesinin baskıları sonucu, ittihat ve terakki partisi iktidardan çekilmek zorunda kaldı.
    ama, bu grup ve ortak noktaları ittihatçı düşmanlığı olan bu ittifak, ittihat ve terakki’nin gerçekleştirdiği bab-ı ali baskını ile tekrar ele geçirdiği iktidarı sonrasında kurulan yeni hükümetin başbakanı mahmut şevket paşa’nın hürriyet ve itilaf partisi taraftarınca öldürülmesi üzerine, idamlarla, sürgünlerle, şiddetle ortadan kaldırıldılar.
    *
    günümüzde yaşadıklarımızla da örtüşen bu hikaye, ülkemizde askerin siyasetin hala bu kadar içinde olması; o gün, çatışan her kesimin bir tarafından elinde tuttuklarını sandıkları osmanlı’nın tasfiyesinin durdurabilecekleri umuduydu; bugün ise, bakiyesinde kurulan ulus-devletin içinde hala süren bu tasfiyenin uzatabileceği zannıyladır.
  • muhalif ama hegemonik tarihyazımına göre bunların yaptığı meşru hükumeti zorla iktidardan düşürmeye çalışma işi darbe değildir. ilk darbeyi 6 ay kadar sonra ittihatçılar yapmıştır. kısfmet.
  • meşrutiyetin ilanından sonra ittihatçılar'dan ayrı ve onlara muhalif, orduda bir gruptur.

    halâskârân ismiyle de anılan bu grubun mensupları, ittihatçıların da dahil olduğu sait paşa kabinesinin düşmesinde önemli rol oynamışlardır. balkan harbi esnasında halaskaran reisi mesabesinde olan harbiye nazırı nazım paşa, ittihatçılarca kandılırılarak, sadrazamlık vaadiyle tarafından çekilmiştir. babıali baskınında ittihatçılar tarafından nazım paşa'nın katledilmesi halaskaranlara deyim yerindeyse büyük bir darbe vurmuştur. mahmut şevket paşa'nın sadrazam ve harbiye nazırı olarak başa geçmesine rağmen halaskaranlar sinmediler. adamlar azimliymiş müdürüm. çünkü ittihatçılardan başvekil ve harbiye nazırını katlederek intikam için harekete geçmişlerdi.

    ittihatçılar yeniden iktidar olmuştu. babıali baskınından sonra iktidarı kaybetmemek için muhaliflerine son derece sert davranıyorlardı. e tabii muhalefet durur mu, onlar da aynı sertlikle karşılık veriyorlardı.

    ittihatçılar bir mukabele bekleseler de, muhaliflerin hedefinin mahmut şevket paşa olduğunu sezdiklerinde, hadiseye bilerek göz yummuşlardı. çünkü sadrazamlık ve harbiye nazırlığını uhdesinde toplayan paşa, cemiyete "tahakküm"e başlamıştı. onun bu tahakkümünü istemeyen ittihatçılar, onun ortadan kaldırılmasını istiyorlardı. eğer suikast başarılı olursa, ittihatçılar, mahmut şevket paşanın tahakkümünden kurtulacaklardı. bu tavır da halaskaranlara cesaret veriyordu.

    muhalefet için kanuni bütün yolların kapandığını gören, prens sabahaddin eski dahiliye nazırı reşit beyler, eski sefirlerden şerif, damat salih, ahmet abuk paşalar, mebuslardan gümülcineli ismail, albay fuat beyler ve bir çok halaskaran hareket olur olmaz, çatalca ordusu kumandanı ahmet abuk paşa, istanbul hükümetinin üzerine gidecek ve iktidarı ele geçirecekti. hah bir de cemal paşa'nın hatıratında "hadiseden haberdardık. talat paşa, sabahaddin bey'i avrupa'ya kaçırdı. ben de damat salih paşa'ya hadise esnasında istanbul'da bulunma, avrupa'ya git dedimse de kabul etmedi." demesi pek manidardır. ulan bu manidardır kelimesi bana hep erdoğan'ı hatırlatıyor. neyse konuyu dağıtmayayım.

    eğer muvaffak olsalardı, prens sabahaddin'i ya da kamil paşa'yı sadrazam yapacaklardı. mahmut şevket paşa, harbiye nazırlığı binasından çıkıp babıali'ye gitmek üzere beyazıt meydanına gelmişti. divanyolu'na sapacaklardı. önüne cenaze alayı çıkınca şoför arabayı durdurdu. son model mercedes tabii, hemen durur, frenler falan süper. tamam devam edelim.

    işte bu sırada suikastçilerden topal tevfik, ziya nazmi, şevki, m. ali, abdullah, safa ve abdurrahman ismindeki yedi kişi, sadrazamın arabasına tabancayla ateş açmaya başladılar. sadrazamın yanında seryaver eşref, yaver ibrahim, hizmetkarı kazım ağa vardı. mahmut şevket paşa ve yaver ibrahim ölmüş, kazım ağa yaralanmıştı. suikastçiler ise sur haricine kaçmışlardı. ama topal tevfik hıncını alamamıştı. hem etrafındaki halkı "yaklaşmayın yakarım" diye tehdit ederken, hem de paşanın otomobilinin çamurluğuna çıkarak pencerelerden mahmut şevket paşaya dört kurşun daha sıkarak paşanın beynini parçalamıştı. john wick misin sen argadaş? neyse devam edelim.

    ittihatçılar pusuda beklerken, pusulardan çıkmışlar ve hasımlarının üzerine saldırmışlardı. bir taraftan suikastçileri ve kendilerince malum şahısları yakalayıp tevfik ederken, bir taraftan da hadise ile alakası olsun olmasın muhaliflerden 350 kişiyi toplayıp sinop'a sürgün etmişlerdi. tevkif edilenlerin ise 15 tanesi divan-ı harp kararıyla idam edilmiştir. diğerlerinin ise gıyaben idamına, mallarının müsaderesine karar verilmişti. ibrahim hakkı danişmend, izahlı osmanlı kronolojisi'nde bu konuyu daha geniş ele alır aslında, ordan da bakabilir dileyen. biz şimdi devam edelim.

    bu hadiseden sonra ittihatçılar'ın talat, enver, cemal paşa triumvirasının idaresi başlayacaktı. bu triumviranın icraatını, birinci cihan harbi esnasında daha iyi takip edip, inceleyebiliyoruz zaten.

    şimdi bu entrynin üzerine bir de "vicdan-ı muazzam" dinlersiniz siz. hadi yine iyisiniz.

    esen olsun.
  • talat aydemir darbe girişimlerinden birinin de (yamulmuyorsam ikincisi) parolası
  • arnavut cuntasidir.
  • 16 temmuz 1912'de verdikleri muhtıra ile yeni hükümeti kurduran, ittihat ve terraki karşıtı subaylar topluluğu.

    eğer 15 temmuz 2016 akşamı gerçekleşen darbe girişimi, planlandığı gibi 16 temmuz'da gerçekleşseydi, yıl dönümünde yaşanmış olurdu sanırım.
hesabın var mı? giriş yap