harp encümeni

• 1922de atatürk tarafından kurulmuş, daha sonra -barış zamanında- yüksek müdafaa meclisi'ne dönüşmüş ve bugünkü mgk'nın temeli olan kurum.
• suat parlar'ın "silahlı bürokrasinin ekonomi politiği" başlıklı kitabında kuruluşu 1924 olarak belirtilmiş cunta taslağı. aynı kitapta, hikmet özdemir'e atıfla başkomutana bağlı olarak, onun seçtiği kişilerden oluşan ve tbmm'ye talimat verme yetkisine sahip savaş kabinesi özelliği taşıyan bu encümenin, olağanüstü dönemlerdeki idare için model ihtiyacını karşıladığı belirtiliyor. encümenin hangi tarihte kurulduğu, savaş dönemi yetkilerine sahip olması dolayısıyla önemli. çünkü, bir önceki entry'de yer aldığı biçimiyle kuruluş tarihi olarak 1922'yi benimseyeceksek, bu hamleyi savaş koşulları içinde düşünülmüş bir idari bir çözüm arayışı biçiminde değerlendirebiliriz. ama 1924'te bu nitelikteki bir organın ihdası, artık içeride düşman imal etme dönemine geçildiği anlamına gelir.
  
  her ne kadar harp encümeni'nin mgk, gibi ululardan ulu cuntavari makamlara, mevkilere ilham verdiği kabul ediliyorsa da, aynı biçimiyle korunmadığı, mesela anayasal bir kurum haline terfi ettirilmediği suat parlar'ın kitabında işaret edilen bir başka husus. parlar, bu durumu, "kemalist reformların tek parti döneminde uygulanmasında ve rejimin yerleştirilmesinde en önemli rolü oynayan ordunun, kendisini şeflerinin kişiliğinde (zaten) iktidarda hissetmesi (yüzünden)" diyerek açıklıyor.
  
  netekim, ordunun (artık) iktidarda olmadığından şüpheye düştüğü bir döneme rastlayan 27 mayıs darbesinin ardından, taslağın "milli güvenlik kurulu" namıyla güncellenip 1961 anayasasıyla anayasal bir kurum haline getirlmesi, askerlerin ruh ve sinir hastalıklarının sağaltılmasında büyük katkılar sağlamıştır.
  
  cuntanın kendisine tahsis ettiği tabii senatör koltuğundan beyanatlar vermek suretiyle kamuoyunu ihdas edilmiş bu anayasal organ hakkında bilgilendiren haydar tunçkanat, 22 eylül 1966 tarihli akşam gazetesi'nde yayınlanmış yazısında milli güvenlik kurulu'nun darbe yapmak için değil, sivil siyasetin askere yamuk yaparaktan yeni bir darbeye sebep olmasını önlemek için, tedbir mahiyetinde oluşturulduğunu izah etmiş. yani, darbe kurumsallaştığı için bundan böyle yeni bir askeri darbeye ihtiyaç duyulmayacakmış. fekat hepimiz bilmekteyizdir ki, üç tanesi, görevi başındaki seçilmiş hükümetin istifasıyla sonuçlanan olmak üzere, sürüyle darbe ve darbe girişimlerinin önü buna rağmen bile alınamamıştır.